Bu doküman Resmi Gazete dışında bir kaynakta yayınlanmıştır. Konsolide metin çalışmaları ilgili kaynak güncellendikçe sağlanabilmektedir.
Toplantı Tarihi: 18 Kasım 2021
Enflasyon Gelişmeleri
1. Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 2,39 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,31 puan yükselişle yüzde 19,89 olarak gerçekleşmiştir. Bu gelişmede, enerji ve tütün gruplarındaki fiyat artışlarının etkisi öne çıkmıştır. Bu dönemde, uluslararası enerji fiyatlarında kayda değer artışlar izlenirken, Türk lirasındaki görünümle beraber yurt içi enerji fiyatlarında yüksek fiyat artışları gözlenmiştir. Üretici firmaların sigara fiyatlarında artışa gitmeleri nedeniyle tütün ürünleri fiyatlarında yaşanan yükselişin tüketici enflasyonuna etkisi ise yaklaşık 0,30 puan olmuştur. Gıda grubu yıllık enflasyonunda bir miktar gerileme gözlenmesine rağmen yüksek seviyeler korunmuştur. Türk lirasındaki gelişmeler, süregelen emtia fiyat artışları ve arz kısıtlarının devamıyla üretici enflasyonu alt gruplar genelinde yükselmiştir. Bu görünüm altında, B ve C endekslerinin yıllık enflasyonları sınırlı bir oranda gerilemiş, yakın dönem eğilimlerinde ise bir miktar yavaşlama gözlenmesine karşın yüksek seviyeler korunmuştur.
2. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları Ekim ayında yüzde 1,92 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu bir önceki yıldaki yüksek bazın da etkisiyle 1,38 puan gerileyerek yüzde 27,41 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıda grubunda yüzde 29,20’ye, işlenmiş gıda grubunda ise yüzde 25,71’e gerilemiştir. Taze meyve ve sebze fiyatları işlenmemiş gıda yıllık enflasyonundaki gerilemede temel unsur olurken, mevsimsellikten arındırılmış verilerle Eylül ayında taze meyve-sebze grubunda gözlenen düzeltme taze meyve kaynaklı olarak bu dönemde de devam etmiştir. Diğer işlenmemiş gıda grubunda tarımsal kuraklığa bağlı rekolte kaybı, kur gelişmeleri ve girdi maliyetlerinin etkili olduğu değerlendirilen bakliyat, süt ve patates fiyatlarındaki artışlar dikkat çekmiştir. Genele yayılan fiyat artışlarının gözlendiği işlenmiş gıdada, uluslararası ve yurt içi buğday fiyatlarındaki olumsuz seyrin baskı oluşturduğu ekmek ve tahıllar grubunda fiyatlar yüzde 3,16 ile bir miktar daha hızlanmıştır.
3. Enerji fiyatları Ekim ayında yüzde 4,58 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu 2,99 puan yükselişle yüzde 25,76 olmuştur. Bu dönemde, uluslararası enerji fiyatları ABD doları bazında güçlü bir artış kaydetmiş, Türk lirasındaki görünüm ile birlikte akaryakıt, tüp gaz ve katı yakıt kalemlerinde yüksek aylık fiyat artışları izlenmiştir.
4. Temel mal grubu fiyatları Ekim ayında yüzde 2,49 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu 0,92 puan düşüşle yüzde 18,46’ya gerilemiştir. Yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda gerilerken, diğer temel mallarda yatay seyretmiş, giyim ve ayakkabı grubunda ise yükselmiştir. Ekim ayında yüzde 1,23 oranında artan dayanıklı mal fiyatlarında beyaz eşya fiyatlarındaki artış belirleyici olurken, mobilya ve otomobil kalemlerindeki ılımlı seyir grup aylık enflasyonunu sınırlamıştır. Bu gelişmelerle, dayanıklı mal grubu yıllık enflasyonu 1,88 puan azalarak yüzde 20,24’e gerilemiştir. Ekim ayında mevsimsel ortalamasının altında bir artış gösteren giyim ve ayakkabı grubunda ise yıllık enflasyon geçen yılın aynı döneminde salgın hastalık kaynaklı düşük bazın etkisiyle yükseliş kaydetmiştir.
5. Hizmet fiyatları Ekim ayında yüzde 1,04 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0,37 puan artışla yüzde 15,43 olmuştur. Yıllık enflasyon ulaştırma ve diğer hizmetlerde gerilerken, haberleşme hizmetlerinde yataya yakın seyretmiş, kira ve lokanta-otelde ise yükselmiştir. Lokanta-otel grubunda gözlenen yüksek fiyat artışları, gıda fiyatlarındaki görünüm ve geçici KDV indirimlerinin sona ermesinin de etkileriyle Ekim ayında da devam ederek hizmet enflasyonunu olumsuz etkilemiştir. Ayrıca, mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerle kira enflasyonundaki yükseliş eğilimi bu dönemde de sürmüştür.
6. Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre, enflasyon beklentileri Kasım ayında da yukarı yönlü güncellenmeye devam etmiştir. Cari yıl sonu enflasyon beklentisi 1,68 puan artışla yüzde 19,31’e, gelecek on iki aya ilişkin enflasyon beklentisi 1,70 puan artışla yüzde 15,61’e yükselmiştir. Mevcut durumda, gelecek yirmi dört aya ilişkin enflasyon beklentisi yüzde 11,76 olurken, gelecek beş yıla ilişkin enflasyon beklentisi ise yüzde 7,96 seviyesindedir.
Enflasyonu Etkileyen Unsurlar ve Riskler
7. Öncü göstergeler küresel ekonomideki güçlü toparlanmanın, bazı bölgelerde bir miktar hız kaybetmekle birlikte, devam ettiğine işaret etmektedir. Yakın dönemde salgının etkisiyle ABD’de tüketici güven endeksleri düşük seyrederken, bazı Avrupa ülkelerinde tüketici güveninde kısmi bir iyileşme görülmektedir. Küresel iktisadi faaliyette yılın ilk yarısında yaşanan toparlanma ve aşılama oranlarındaki artışa rağmen salgında yeni varyantlar küresel iktisadi faaliyet üzerindeki aşağı yönlü riskleri canlı tutmaktadır.
EN
TR
