Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ
Karşılaştırılabilecek sürümleri göster Sürüm listesini göster
Dosya olarak kaydet: PDF - WORD


Zorunlu karşılık oranları

Zorunlu karşılık oranları

MADDE 6

MADDE 6

Değişik madde: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-14/08/2018/30509) m.1
Değişik madde: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-14/08/2018/30509) m.1

(1) Zorunlu karşılık oranları Türk lirası yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:

(1) Zorunlu karşılık oranları Türk lirası yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:

Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç)  
a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar ve 3 aya kadar (3 ay dâhil) vadeli %8
b) 6 aya kadar (6 ay dâhil) vadeli %0
c) 1 yıla kadar vadeli %0
ç) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli %0
d) Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar (tüm vadeler) %15
Müstakrizlerin fonları %0
Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil)  
a) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli %8
b) 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli %5,5
c) 3 yıldan uzun vadeli %3
ç) Kalkınma ve yatırım bankalarınca 1 yıldan uzun vadeli ihraç edilen menkul kıymetler %0
Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç)  
a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar ve 3 aya kadar (3 ay dâhil) vadeli %8
b) 6 aya kadar (6 ay dâhil) vadeli %0
c) 1 yıla kadar vadeli %0
ç) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli %0
d) Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar (tüm vadeler) %15
Müstakrizlerin fonları %0
Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil)  
a) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli %8
b) 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli %5,5
c) 3 yıldan uzun vadeli %3
ç) Kalkınma ve yatırım bankalarınca 1 yıldan uzun vadeli ihraç edilen menkul kıymetler %0
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-21/07/2023/32255) m.1
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-21/07/2023/32255) m.1

(2) Zorunlu karşılık oranları yabancı para yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:

(2) Zorunlu karşılık oranları yabancı para yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:

Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç)
a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar, 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli % 25
b) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli % 19
Kıymetli maden depo hesapları
a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar, 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli % 26
b) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli % 22
Müstakrizlerin fonları % 25
Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil)
a) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli % 21
b) 2 yıla kadar (2 yıl dâhil) vadeli % 16
c) 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli % 11
ç) 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) vadeli % 7
d) 5 yıldan uzun vadeli % 5
Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç)
a) Vadesiz, ihbarlı ve 1 aya kadar vadeli %29
b) 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli %25
c) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli %19
Kıymetli maden depo hesapları
a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar, 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli %26
b) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli %22
Müstakrizlerin fonları %25
Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil)
a) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli %21
b) 2 yıla kadar (2 yıl dâhil) vadeli %16
c) 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli %11
ç) 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) vadeli %7
d) 5 yıldan uzun vadeli %5
Bu hükmün geçerlilik tarihi: 18.08.2023
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-09/11/2021/31654) m.1
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-20/08/2023/32285) m.1

(3) Zorunlu karşılığa tabi varlıklar için zorunlu karşılık oranı bankalar için yüzde 0, finansman şirketleri için yüzde 20 olarak uygulanır.

(3) Zorunlu karşılığa tabi varlıklar için zorunlu karşılık oranı bankalar için yüzde 0, finansman şirketleri için yüzde 20 olarak uygulanır.

Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-20/08/2022/31929) m.1
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-20/08/2022/31929) m.1

Zorunlu karşılıkların tesis edilmesi

Zorunlu karşılıkların tesis edilmesi

MADDE 7

MADDE 7

(1) Zorunlu karşılığa tabi Türk lirası kalemler için tesis edilecek Türk lirası zorunlu karşılık tutarı 6 ncı maddede öngörülen oranlar kullanılarak hesaplanır. Yükümlülükler için tesis edilecek Türk lirası zorunlu karşılık tutarından yurt dışı şubelerin yurt dışında tesis etmeleri gereken Türk lirası zorunlu karşılık tutarı indirilebilir. Türk lirası zorunlu karşılıklar, Merkez Bankası nezdinde açılan hesaplarda nakden, yükümlülükler için ortalama olarak ve varlıklar için bloke olarak tesis edilir.

Bu hükmün yürürlük tarihi: 23.06.2023

(1) Zorunlu karşılığa tabi Türk lirası kalemler için tesis edilecek Türk lirası zorunlu karşılık tutarı 6 ncı maddede öngörülen oranlar kullanılarak hesaplanır. Yükümlülükler için tesis edilecek Türk lirası zorunlu karşılık tutarından yurt dışı şubelerin yurt dışında tesis etmeleri gereken Türk lirası zorunlu karşılık tutarı indirilebilir. Zorunlu karşılığa tabi Türk lirası kalemler için tesis edilmesi gereken toplam zorunlu karşılık tutarına usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen indirim uygulanır. Türk lirası zorunlu karşılıklar, Merkez Bankası nezdinde açılan hesaplarda nakden, yükümlülükler için ortalama olarak ve varlıklar için bloke olarak tesis edilir.

Bu hükmün geçerlilik tarihi: 18.08.2023
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-31/12/2022/32060/5) m.1
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-20/08/2023/32285) m.2

(2) Türk lirası yükümlülükler için tesis edilen döviz ve standart altının Türk lirası karşılığının, birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen katsayılar esas alınarak dönüştürülen tutarlarının bu bentlerde belirtilen limitleri aşan kısımları zorunlu karşılığa sayılmaz.

Bu hükmün yürürlükten kalkış tarihi: 23.06.2023

(2) Türk lirası yükümlülükler için tesis edilen döviz ve standart altının Türk lirası karşılığının, birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen katsayılar esas alınarak dönüştürülen tutarlarının bu bentlerde belirtilen limitleri aşan kısımları zorunlu karşılığa sayılmaz.

Bu hükmün yürürlükten kalkış tarihi: 23.06.2023
Mülga fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-31/12/2022/32060/5) m.1
Mülga fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-31/12/2022/32060/5) m.1

(3) Bir tesis döneminde tutulması gereken Türk lirası zorunlu karşılıkların yüzde 5’ini aşmamak koşuluyla, eksik tutulan tutarlar bir sonraki dönemde tutulabilir, fazla tutulan tutarlar bir sonraki dönemde eksik tutulan tutarlara sayılır.

(3) Bir tesis döneminde tutulması gereken Türk lirası zorunlu karşılıkların yüzde 5’ini aşmamak koşuluyla, eksik tutulan tutarlar bir sonraki dönemde tutulabilir, fazla tutulan tutarlar bir sonraki dönemde eksik tutulan tutarlara sayılır.

(4) Yabancı para yükümlülükler için tesis edilecek yabancı para zorunlu karşılık tutarı 6 ncı maddede öngörülen oranlar kullanılarak hesaplanır. Bu tutardan yurt dışı şubelerin yurt dışında tesis etmeleri gereken yabancı para zorunlu karşılık tutarı indirilebilir. Yabancı para zorunlu karşılıklar, ABD doları yükümlülükler için ABD doları döviz cinsinden, ABD doları haricindeki yabancı para yükümlülükler için ABD doları veya euro döviz cinslerinden, Merkez Bankası nezdinde açılan hesaplarda nakden ve en fazla 8 puanlık kısmı ortalama olacak şekilde tesis edilir. Ancak, kıymetli maden depo hesapları için tutulması gereken zorunlu karşılıkların tamamına kadarı standart altın cinsinden bloke hesaplarda tesis edilebilir.

(4) Yabancı para yükümlülükler için tesis edilecek yabancı para zorunlu karşılık tutarı 6 ncı maddede öngörülen oranlar kullanılarak hesaplanır. Bu tutardan yurt dışı şubelerin yurt dışında tesis etmeleri gereken yabancı para zorunlu karşılık tutarı indirilebilir. Zorunlu karşılığa tabi yabancı para kalemler için tesis edilmesi gereken toplam zorunlu karşılık tutarına usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen indirim uygulanır. Yabancı para zorunlu karşılıklar, ABD doları yükümlülükler için ABD doları döviz cinsinden, ABD doları haricindeki yabancı para yükümlülükler için ABD doları veya euro döviz cinslerinden, Merkez Bankası nezdinde açılan hesaplarda nakden ve en fazla 8 puanlık kısmı ortalama olacak şekilde tesis edilir. Ancak, kıymetli maden depo hesapları için tutulması gereken zorunlu karşılıkların tamamına kadarı standart altın cinsinden bloke hesaplarda tesis edilebilir.

Bu hükmün geçerlilik tarihi: 18.08.2023
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-14/08/2018/30509) m.2
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-20/08/2023/32285) m.2

(5) Kıymetli maden depo hesapları için tesis edilen altın tutarının, dördüncü fıkrada belirtilen tutarları aşan kısmı zorunlu karşılığa sayılmaz.

(5) Kıymetli maden depo hesapları için tesis edilen altın tutarının, dördüncü fıkrada belirtilen tutarları aşan kısmı zorunlu karşılığa sayılmaz.

(6) Standart altın, 18/11/2006 tarihli ve 26350 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli Maden Standartları ve Rafinerileri Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2006/1)’in 3 üncü maddesinde yer alan “kıymetli madenler” tanımında belirtilen altındır.

Bu hükmün yürürlük tarihi: 23.06.2023

(6) Standart altın, 18/11/2006 tarihli ve 26350 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli Maden Standartları ve Rafinerileri Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2006/1)’in 3 üncü maddesinde yer alan “kıymetli madenler” tanımında belirtilen altındır.

Bu hükmün yürürlük tarihi: 23.06.2023
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-31/12/2022/32060/5) m.1
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-31/12/2022/32060/5) m.1

(7) Yabancı para yükümlülükler için tesis edilen döviz ve altın cinsinden zorunlu karşılık tutarları 5 inci maddenin dördüncü fıkrasında yer alan kur ve fiyatlar esas alınarak hesaplanır.

Bu hükmün yürürlük tarihi: 23.06.2023

(7) Yabancı para yükümlülükler için tesis edilen döviz ve altın cinsinden zorunlu karşılık tutarları 5 inci maddenin dördüncü fıkrasında yer alan kur ve fiyatlar esas alınarak hesaplanır.

Bu hükmün yürürlük tarihi: 23.06.2023
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-31/12/2022/32060/5) m.1
Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-31/12/2022/32060/5) m.1

(8) Merkez Bankası, ortalama olarak tutulan zorunlu karşılıkların bir kısmının veya tamamının bankalar ve finansman şirketleri itibarıyla belirli süreler için bloke olarak tutulmasını isteyebilir.

(8) Merkez Bankası, ortalama olarak tutulan zorunlu karşılıkların bir kısmının veya tamamının bankalar ve finansman şirketleri itibarıyla belirli süreler için bloke olarak tutulmasını isteyebilir.

Türk lirası payına göre farklılaşma

Türk lirası payına göre farklılaşma

Ek kenar başlığı: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-07/04/2023/32156) m.1
Ek kenar başlığı: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-07/04/2023/32156) m.1

MADDE 10/C

MADDE 10/C

Bu hükmün geçerliliğinin sona erme tarihi: 18.08.2023
Ek madde: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-07/04/2023/32156) m.1
Mülga madde: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-20/08/2023/32285) m.3

(1) Mevduat ve katılım bankalarının tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre bankalarca gerçek ve tüzel kişi için hesaplanacak Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki payına göre 6 ncı maddenin ikinci fıkrasındaki mevduat/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları için belirlenen zorunlu karşılık oranlarına ilave olarak zorunlu karşılık tesis edilir. Gerçek ve tüzel kişi için hesaplanan paylardan düşük olanı yüzde 57,00’ın altında kalan bankalar için 5 puan ilave edilir. Bu fıkrada yer alan ilave oran, gerçek ve tüzel kişi için ayrı ayrı ilgili hesaplama tarihi ve öncesindeki son iki hesaplama tarihi itibarıyla hesaplanan Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki paylarından yüksek olanı dikkate alınarak uygulanır.

Bu hükmün geçerlilik tarihi: 07.07.2023

(1) Mevduat ve katılım bankalarının tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre bankalarca gerçek ve tüzel kişi için hesaplanacak Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki payına göre 6 ncı maddenin ikinci fıkrasındaki mevduat/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları için belirlenen zorunlu karşılık oranlarına ilave olarak zorunlu karşılık tesis edilir. Gerçek ve tüzel kişi için hesaplanan paylardan düşük olanı yüzde 57,00’ın altında kalan bankalar için 5 puan ilave edilir. Bu fıkrada yer alan ilave oran, gerçek ve tüzel kişi için ayrı ayrı ilgili hesaplama tarihi ve öncesindeki son iki hesaplama tarihi itibarıyla hesaplanan Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki paylarından yüksek olanı dikkate alınarak uygulanır.

Değişik fıkra: Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (R.G.-08/07/2023/32242) m.1

(2) Gerçek veya tüzel kişi için Türk lirası mevduat/katılım fonu payı hesaplanamayan bankalarda Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslar dikkate alınır.

(2) Gerçek veya tüzel kişi için Türk lirası mevduat/katılım fonu payı hesaplanamayan bankalarda Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslar dikkate alınır.