(1) Bankaların ve finansman şirketlerinin, tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak, yurt dışı şubelerinin yükümlülükleri dâhil, Merkez Bankasına, Hazineye ve uluslararası anlaşmayla kurulmuş olan bankaların Türkiye’deki merkez ve şubelerine olan yükümlülükleri ile bankaların yurt içi bankalara olan yükümlülükleri hariç olmak üzere, aşağıda belirtilen bilanço kalemleri zorunlu karşılığa tabi Türk lirası ve yabancı para yükümlülüklerini oluşturur.
(1) Bankaların ve finansman şirketlerinin, tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak, yurt dışı şubelerinin yükümlülükleri dâhil, Merkez Bankasına, Hazineye ve uluslararası anlaşmayla kurulmuş olan bankaların Türkiye’deki merkez ve şubelerine olan yükümlülükleri ile bankaların yurt içi bankalara olan yükümlülükleri hariç olmak üzere, aşağıda belirtilen bilanço kalemleri zorunlu karşılığa tabi Türk lirası ve yabancı para yükümlülüklerini oluşturur.
a) Mevduat/katılım fonu (3/2/2007 tarihli ve 26423 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mevduat ve Katılım Fonlarının Vadeleri ve Türleri Hakkında Tebliğ (Sayı:2007/1) kapsamındaki resmî kuruluşlar ile 7/3/2019 tarihli ve 810 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Haznedarlığı Yönetmeliği kapsamındaki kurumlardan kabul edilenler ile esasları Merkez Bankasınca belirlenen yabancı para mevduat/katılım fonundan vadeli Türk lirası mevduat/katılma hesabına dönüşen tutarlar hariç).
a) Mevduat/katılım fonu (3/2/2007 tarihli ve 26423 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mevduat ve Katılım Fonlarının Vadeleri ve Türleri Hakkında Tebliğ (Sayı:2007/1) kapsamındaki resmî kuruluşlar ile 7/3/2019 tarihli ve 810 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Haznedarlığı Yönetmeliği kapsamındaki kurumlardan kabul edilenler ile esasları Merkez Bankasınca belirlenen yabancı para mevduat/katılım fonundan vadeli Türk lirası mevduat/katılma hesabına dönüşen tutarlar hariç).
b) Repo işlemlerinden sağlanan fonlar (Borsa İstanbul piyasalarından sağlananlar hariç).
b) Repo işlemlerinden sağlanan fonlar (Borsa İstanbul piyasalarından sağlananlar hariç).
c) Kullanılan krediler (Hazine garantisiyle sağlananlar hariç).
c) Kullanılan krediler (Hazine garantisiyle sağlananlar hariç).
ç) İhraç edilen menkul kıymetler (net).
ç) İhraç edilen menkul kıymetler (net).
d) Sermaye hesaplamasına dâhil edilmeyen borçlanma araçları.
d) Sermaye hesaplamasına dâhil edilmeyen borçlanma araçları.
e) Yurt dışı merkeze yükümlülükler (net).
e) Yurt dışı merkeze yükümlülükler (net).
f) Kredi kartı ödemelerinden borçlar.
f) Kredi kartı ödemelerinden borçlar.
g) Müstakrizlerin fonları.
g) Müstakrizlerin fonları.
(2) Yukarıda sayılan bilanço kalemleri toplamından, yurt dışı şubelerce bankalar ve kredi vermeye yetkili diğer kuruluşlar hariç olmak üzere yurt dışı yerleşiklere kullandırılan kredi tutarı kadar indirim yapılabilir. Bu indirim, en kısa vadeli diğer yükümlülüklerden en düşük zorunlu karşılık oranına sahip olanlardan başlayarak yapılır.
(2) Yukarıda sayılan bilanço kalemleri toplamından, yurt dışı şubelerce bankalar ve kredi vermeye yetkili diğer kuruluşlar hariç olmak üzere yurt dışı yerleşiklere kullandırılan kredi tutarı kadar indirim yapılabilir. Bu indirim, Merkez Bankasınca belirlenenler hariç olmak üzere, en kısa vadeli diğer yükümlülüklerden en düşük zorunlu karşılık oranına sahip olanlardan başlayarak yapılır.
(3) Bankaların ve finansman şirketlerinin, tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak, esasları Merkez Bankasınca belirlenen Türk lirası cinsinden nakdi krediler zorunlu karşılığa tabi varlıkları oluşturur.
(3) Bankaların ve finansman şirketlerinin, tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak, esasları Merkez Bankasınca belirlenen Türk lirası cinsinden nakdi krediler zorunlu karşılığa tabi varlıkları oluşturur.
(1) Zorunlu karşılığa tabi yükümlülükler iki haftada bir cuma günleri itibarıyla hesaplanır. Cuma gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, hesaplamada bir önceki iş günü esas alınır.
(1) Zorunlu karşılığa tabi yükümlülükler iki haftada bir cuma günleri itibarıyla hesaplanır. Cuma gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, hesaplamada bir önceki iş günü esas alınır. Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalara ait olanlar hariç) dışı zorunlu karşılığa tabi yükümlülüklerden Merkez Bankasınca belirlenenler için farklı bir hesaplama yöntemi belirlenebilir.
(2) Repo işlemlerinden sağlanan zorunlu karşılığa tabi fonlar iki hesaplama tarihi arasındaki günlerin bakiyelerinin ortalaması alınarak hesaplanır.
(2) Repo işlemlerinden sağlanan zorunlu karşılığa tabi fonlar iki hesaplama tarihi arasındaki günlerin bakiyelerinin ortalaması alınarak hesaplanır.
(3) Merkez Bankası, yapılan denetim ve incelemeler sonucunda zorunlu karşılık yükümlülüklerinden kaçınmak için işlem yaptığı tespit edilen bankalardan ve finansman şirketlerinden, yükümlülüklerini iki hesaplama tarihi arasındaki günlerin bakiyelerinin ortalamasını alarak hesaplamalarını isteyebilir.
(3) Merkez Bankası, yapılan denetim ve incelemeler sonucunda zorunlu karşılık yükümlülüklerinden kaçınmak için işlem yaptığı tespit edilen bankalardan ve finansman şirketlerinden, yükümlülüklerini iki hesaplama tarihi arasındaki günlerin bakiyelerinin ortalamasını alarak hesaplamalarını isteyebilir.
(4) Yabancı para yükümlülükler;
(4) Yabancı para yükümlülükler;
a) Merkez Bankasınca alım satımı yapılan dövizler için yükümlülüklerin hesaplandığı tarihte Resmî Gazete’de ilan edilen döviz alış kurları,
a) Merkez Bankasınca alım satımı yapılan dövizler için yükümlülüklerin hesaplandığı tarihte Resmî Gazete’de ilan edilen döviz alış kurları,
b) Merkez Bankasınca alım satımı yapılmayan dövizler için yükümlülüklerin hesaplandığı tarihten bir gün önce Merkez Bankasının internet sitesinde yayımlanan bilgi amaçlı döviz kurları,
b) Merkez Bankasınca alım satımı yapılmayan dövizler için yükümlülüklerin hesaplandığı tarihten bir gün önce Merkez Bankasının internet sitesinde yayımlanan bilgi amaçlı döviz kurları,
c) Kıymetli madenler için yükümlülüklerin hesaplandığı tarihte İstanbul Altın Borsasında oluşan ağırlıklı ortalama kıymetli maden fiyatları, fiyat oluşmaması halinde uluslararası piyasalarda oluşan ve İstanbul Altın Borsası tarafından ilan edilen fiyatlar,
c) Kıymetli madenler için yükümlülüklerin hesaplandığı tarihte İstanbul Altın Borsasında oluşan ağırlıklı ortalama kıymetli maden fiyatları, fiyat oluşmaması halinde uluslararası piyasalarda oluşan ve İstanbul Altın Borsası tarafından ilan edilen fiyatlar,
esas alınarak Türk lirası cinsinden hesaplanır.
esas alınarak Türk lirası cinsinden hesaplanır.
(1) Zorunlu karşılık oranları Türk lirası yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:
(1) Zorunlu karşılık oranları Türk lirası yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:
Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç) | |
a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar ve 3 aya kadar (3 ay dâhil) vadeli | %17 |
b) 6 aya kadar (6 ay dâhil) vadeli | %10 |
c) 1 yıla kadar vadeli | %10 |
ç) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli | %10 |
d) 6 aya kadar (6 ay dâhil) vadeli Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar | %33 |
e) 1 yıla kadar vadeli ve 1 yıl ve daha uzun vadeli Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar | %22 |
Müstakrizlerin fonları | %0 |
Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil) | |
a) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli | %8 |
b) 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli | %5,5 |
c) 3 yıldan uzun vadeli | %3 |
ç) Kalkınma ve yatırım bankalarınca 1 yıldan uzun vadeli ihraç edilen menkul kıymetler | %0 |
d) Bankaların 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli diğer yükümlülüklerinden yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu, yurt dışı repo işlemlerinden sağlanan fonlar ve yurt dışından kullanılan krediler | %12 |
Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç) | |
a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar ve 3 aya kadar (3 ay dâhil) vadeli | %17 |
b) 6 aya kadar (6 ay dâhil) vadeli | %10 |
c) 1 yıla kadar vadeli | %10 |
ç) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli | %10 |
d) 6 aya kadar (6 ay dâhil) vadeli Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar | %33 |
e) 1 yıla kadar vadeli ve 1 yıl ve daha uzun vadeli Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar | %22 |
Müstakrizlerin fonları | %0 |
Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil) | |
a) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli | %8 |
b) 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli | %5,5 |
c) 3 yıldan uzun vadeli | %3 |
ç) Kalkınma ve yatırım bankalarınca 1 yıldan uzun vadeli ihraç edilen menkul kıymetler | %0 |
d) Bankaların 1 aya kadar (1 ay dâhil) vadeli diğer yükümlülüklerinden yurt dışı repo işlemlerinden sağlanan fonlar ve yurt dışından kullanılan krediler | %18 |
e) Bankaların 3 aya kadar (3 ay dâhil) vadeli diğer yükümlülüklerinden yurt dışı repo işlemlerinden sağlanan fonlar ve yurt dışından kullanılan krediler | %14 |
f) Bankaların 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli diğer yükümlülüklerinden yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu, yurt dışı repo işlemlerinden sağlanan fonlar ve yurt dışından kullanılan krediler | %12 |
(2) Zorunlu karşılık oranları yabancı para yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:
(2) Zorunlu karşılık oranları yabancı para yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:
Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç) | |
a) Vadesiz, ihbarlı ve 1 aya kadar vadeli | %32 |
b) 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli | %28 |
c) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli | %22 |
Kıymetli maden depo hesapları | |
a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar, 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli | %28 |
b) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli | %24 |
Müstakrizlerin fonları | %25 |
Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil) | |
a) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli | %21 |
b) 2 yıla kadar (2 yıl dâhil) vadeli | %16 |
c) 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli | %11 |
ç) 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) vadeli | %7 |
d) 5 yıldan uzun vadeli | %5 |
e) Bankaların 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli diğer yükümlülüklerinden yurt içi yerleşiklerle yapılan repo işlemlerinden sağlanan fonlar | %25 |
Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç) | |
a) Vadesiz, ihbarlı ve 1 aya kadar vadeli | %32 |
b) 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli | %28 |
c) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli | %22 |
Kıymetli maden depo hesapları | |
a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar, 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli | %28 |
b) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli | %24 |
Müstakrizlerin fonları | %25 |
Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil) | |
a) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli | %21 |
b) 2 yıla kadar (2 yıl dâhil) vadeli | %16 |
c) 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli | %11 |
ç) 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) vadeli | %7 |
d) 5 yıldan uzun vadeli | %5 |
e) Bankaların 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli diğer yükümlülüklerinden yurt içi yerleşiklerle yapılan repo işlemlerinden sağlanan fonlar | %25 |
(3) Zorunlu karşılığa tabi varlıklar için zorunlu karşılık oranı bankalar için yüzde 0, finansman şirketleri için yüzde 20 olarak uygulanır.
(3) Zorunlu karşılığa tabi varlıklar için zorunlu karşılık oranı bankalar için yüzde 0, finansman şirketleri için yüzde 20 olarak uygulanır.
(4) Yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç) için ilave zorunlu karşılık oranı yüzde 4’tür.
(4) Yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç) için ilave zorunlu karşılık oranı yüzde 4’tür.