EN
TR
İsviçre ve Alman hukuk çevrelerinde hem anonim, hem limited şirket için [(İsvBK m.…
Fransız hukukunda bağlam sözcüğünün karşılığı olarak “liées” terimi kullanılmaktadır. Bu terimin tam karşılığı “bağlamak”tır.…
B. Türk Hukukunda
Türk hukukunda, 6762 ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunları’nda da, kaynak ülkelerde…
Türk hukukundaki terim tercihine bakılacak olursa, payların üzerine bağlam konulduğunda…
II. BAĞLAM TÜRLERİ
A. Esas Sözleşmeye Dayanan - Yasaya Dayanan
1. Esas Sözleşmeye Dayanan
a. Genel Olarak
“Bağlam” denilince akla ilk gelen, esas sözleşmesi ile getirilen kısıtlamalardır.…
Esas sözleşmesel bağlamın yasal dayanağı, TTK’nın 339. maddesidir. Hükümde anonim…
Esas sözleşmesel bağlamla ilgili, TTK’nın getirdiği önemli bir felsefe farkını şimdiden…
Esas sözleşmesel bağlam, daha önce öğretide güçlü ve zayıf bağlam olarak ikiye ayrılmaktaydı.…
Bugün için bağlamın derecesi, esas sözleşmenin (yasaya uygun) formülize edilişine…
b. Şeklî ve Maddî Bağlam
Esas sözleşme devir için belli bir şekli öngörüyorsa ve sadece bu şekil hukuken geçerli…
Maddî bağlam, şeklî bağlamın aksine, pay devrini gerçek anlamda kısıtlayan bir bağlam…
Devredenin, devralanı seçme özgürlüğünü kısıtlayan bağlam hükümleri, Anayasa ile…
2. Yasaya Dayanan
Yasal bağlam, karşılığı tamamen ödenmemiş nama yazılı pay senetleri (veya çıplak…
TTK’nın 491. maddesine göre (eTTK m. 418/II), bedeli tamamen ödenmemiş nama yazılı…
Bu bağlam türünün bağlı nama yazılı pay senetlerinin hukukî işlem yoluyla devrinde…
Yetkili organın (özellikle yönetim kurulu) teminat istemesi bir yükümlülük değil,…
B. Önceki Bağlam – Sonraki Bağlam
Bu ayırım, bağlamın konulduğu zamana göre yapılır(61). Eğer bağlam ilk esas sözleşme ile konulmuşsa, -esas sözleşmesel bir güç kazandığı için, payı aslen kazanan pay sahipleri ve onlardan payları devren iktisap eden müktesipler için uygulanır. Bu yüzden bu tür bağlama “önceki bağlam” denilmektedir(62).…
Bağlam, ilk esas sözleşmede yer almayıp da sonradan yapılan bir sözleşme değişikliği…
Bağlamın sonradan öngörülmesi, bağlamın ilk esas sözleşmeye konulması kadar kolay…
C. Borçlar Hukuku Sözleşmeleri ile Getirilen Sınırlamalar
Yukarıda açıklanan ve mutlak etkiye sahip yasal ve esas sözleşmesel bağlam kuralları…
Bunun yanında, borçlar hukuku anlamında bir sözleşme ilişkisi gösterip, bağlam gibi…
III. BAĞLAMIN AMAÇLARI
A. Genel Olarak
Aşağıda bağlamın değişik açılardan farklı amaçları açıklanmaya çalışılacaktır. Ancak…
Yine belirtmek gerekir ki, bağlamın amaçları belirlenirken, gerek 1991 Reformu ile…
B. Malî Gücü Zayıf Kişilere Karşı Şirketi ve Malvarlığını Koruma
Anonim şirketin saf bir sermaye şirketi olması ve alacaklıların şirket borçlarından…
C. Şirketin Kendine Özgü Niteliklerini ve Bağımsızlığını Koruma
Bağlam, anonim şirketin bu yolla oluşturduğu kendine özgü niteliklerini de korur.…
Benzer bir örnek, ortaklarına ikincil yükümlülük getiren şirketler bakımından verilebilir.…
Bununla bağlantılı olarak verilebilecek bir diğer örnek de benzer saiklerle, özel…
Aşağıda incelenecek olan, yabancılaşmaya karşı koruma ile de bağlantılı olan husus,…
D. Yabancılaşmaya Karşı Koruma
1. İç ve Dış Yabancılaşmaya Karşı Koruma
Bağlam iç ve dış yabancılaşmaya koruma sağlar. Her şeyden önce anonim şirketler,…
Bağlam dışa karşı yabancılaşmayı da önler(83). Dış yabancılaşma, yabancı pay sahiplerinin katılımının artması nedeniyle şirketin ulusal niteliğinin zayıflaması demektir(84).…
Bu konuda verilen diğer bir örnek de merkez bankalarının durumudur. İsviçre Merkez…
2. Şirket Ele Geçirmeleri ve Kötüniyetli Devralmalara Karşı Koruma
Yabancılaşmaya karşı koruma başlığı ile bağlantılı bir diğer husus da “şirket ele…
Hedef şirketin kontrolü değişik yollarla ele geçirilebilir (oyda imtiyazlı payların…
Bununla birlikte eklemek gerekir ki, bu tür bir önlemin halka açık şirketlerde etkinliği,…
E. Payların Tek Elde Toplanması ve Yoğunlaşmayı Önleme
Bazı ortaklıklarda, aile şirketlerinin aksine, payların mümkün olduğunca geniş çevrelerin…
Yine bununla bağlantılı olarak bağlam, şirket içinde kontrolsüz el değiştirmeleri…
§2. BAĞLAMIN OLUŞTURULMASI, KALDIRILMASI ile UYGULAMA ALANI
I. BAĞLAMIN OLUŞTURULMASI VE KALDIRILMASI
A. Bağlamın Oluşturulması
1. İlk Esas Sözleşmedeki Bağlam
Türk-İsviçre hukukunda bağlamla ilgili düzenlemelerin esas sözleşmede açıkça yer…
Bağlam kurallarının şirket kurulurken öngörülmesinde bir sakınca yoktur. Zira sadece…
Kanuna uygun olarak hazırlanmış esas sözleşmenin, ticaret siciline tescili gereklidir.…
TTK’nın 354. maddesine göre, devir sınırlamaları esas sözleşme içinde tescil ve ilân…
TTK’nın yukarıda anılan 339. ve 354. maddesi hükümlerinin bağlam açısından yarattığı…
Son olarak ticaret sicili müdürlüğünün inceleme yetkisine değinmek gerekir. TTK’nın…
2. Sonraki Bağlam
a. Genel Olarak
İlk esas sözleşmesel bağlam üzerinde tüm kurucuların mutabakatı olduğu için, büyük…
Sonraki bağlam kapsamına giren durumlar ise, sonradan nama yazılı paylara ilk defa…
Bu çerçevede belirtilmesi gereken önemli bir nokta daha vardır. 6103 sayılı Türk…
b. Koşullar ve Sonraki Bağlamın Zamansal Uygulama Alanı
aa. Koşullar
aaa. Şeklî Koşul
Gerek İsviçre, gerek onu takip eden Türk hukukunda, nama yazılı paylara sonradan devir sınırlaması getirilmesi, eski dönemden farklı ve isabetli bir şekilde, ağır bir nisaba bağlanmıştır. TTK’nın 421/3-c bendine göre, nama yazılı payların devirlerinin sınırlandırılmasına ilişkin esas sözleşmeyi değiştiren genel kurul kararının geçerliliği, sermayenin en az yüzde yetmiş beşini oluşturan payların sahipleri veya temsilcilerinin olumlu oyuyla mümkündür(121). Nisap, İsvBK m. 704’ten daha ağırdır(122). Bu nitelikli çoğunluk kanımızca yerindedir. Hatta hükümde “en az” denildiği için, esas sözleşme ile nisap daha da ağırlaştırılabilir, ancak hafifletilemez(123). Sayfa 35