2011/426 Varant İşlemlerinin Tabi Olacağı Belge Kayıt Düzeni, Varant İşlemlerinin Teminatlandırılması ve Varantların Teminat Olarak Kabul Edilmesi Hakkında 2011/426 Sayılı Genel Mektup

Saygılarımla,

Konu: Varantların belge kayıt düzeni ve teminatlandırılması hk.

TÜRKİYE SERMAYE PİYASASI ARACI KURULUŞLARI BİRLİĞİ

Büyükdere cad. No: 173 1 .Levent Plaza A Blok Kat:4 1. Levent 34394/ İSTANBUL

İlgi : 17.09.2010 tarih ve 23928 sayı ile Kurulumuz kayıtlarına alınan yazınız

İlgi yazınızda varant işlemlerine ilişkin olarak;

Varant işlemlerinin belge kayıt düzeninin Kurulumuzun Seri: V, No: 6 sayılı “Aracılık Faaliyetinde Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğ"ine göre mi, Seri:V, No:51 sayılı “Aracı Kuruluşların Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Faaliyetlerinde Düzenleyecekleri Belgeler ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğ"ine göre mi olacağı, ve Kurulumuzun Seri: V, No:65 sayılı “Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ"inin 9. Maddesi ile düzenlenen takas süresi içerisinde yapılan işlemlerin teminatlandırılmasına yönelik hükümlerin varant işlemleri için uygulanıp uygulanmayacağı ve teminat aranmasına yönelik olarak getirilen istisnanın hesaplanmasında müşterinin net varlıklarına varant pozisyonlarının katılıp katılmayacağı konularında Kurulumuz görüşü talep edilmektedir.

I. Varant İşlemlerinin Tabi Olacağı Belge Kayıt Düzeni

Sermaye Piyasası Kanunu (SPKn) 3'üncü maddesinde menkul kıymetler "Ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte, seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları Kurulca belirlenen kıymetli evrak” olarak tanımlanmıştır. Aynı maddenin devamında diğer sermaye piyasası araçlarının “Menkul kıymetler dışında kalan ve şartlan Kurulca belirlenen evrak ” olduğu ifade edilmiştir.

Kurulumuzun Seri III, No:37 sayılı “Aracı Kuruluş Varantlarının Kurul Kaydına Alınmasına ve Satışına İlişkin Esaslar Tebliği'nin (Tebliğ) 3'üncü maddesinde aracı kuruluş varantı (varant) “Elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye piyasası aracı ” olarak tanımlanmıştır.

Tebliğ'in 19'uncu maddesinde “Varantların alım satımına aracılık faaliyeti, Kurul'dan alım satıma aracılık yetki belgesi almış aracı kurumlar tarafından Kurul'un aracılık faaliyetleri ve aracı kuruluşlara ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde yürütülür. " ifadesi bulunmaktadır. Türev araçların alım satımına aracılık yetki belgesi ise Tebliğ’in 17’inci maddesinin 2’nci fıkrasında belirtildiği üzere yalnızca piyasa yapıcılığı yapacak olan aracı kurumlarda aranmaktadır.

Kurulumuz düzenlemelerinde varantların menkul kıymet niteliğinde olduğunun belirtilmesi ve varantların alım satımına aracılık faaliyetinin yürütülmesi için alım satıma aracılık yetki belgesine sahip olmanın yeterli görülüp türev araçlarının alım satımına aracılık yetki belgesi istenmediği dikkate alındığında, varantın menkul kıymetlerin tabi olduğu düzenlemelere tabi tutulması gerektiği düşünülmektedir.

Kurulumuzun Seri:V, No:51 sayılı “Aracı Kuruluşların Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Faaliyetlerinde Düzenleyecekleri Belgeler ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğ”inde (Seri:V, No:51 Tebliği) aracı kuruluşların türev araçlara ilişkin işlemlerini defter ve kayıtlarında izlemesine ve ilgili belgeleri düzenlemesine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiş olup, Seri:V, No:51 Tebliği’nin 4’üncü maddesinde ilgili Tebliğ kapsamındaki türev araçlar vadeli işlem sözleşmesi ve opsiyon sözleşmesi olarak tanımlanmıştır.

Bu hususların yanında, varantın vadeli işlem esasları ile işlem görmemesi, varant yatırımcısının teminat yatırma ve teminat tamamlama zorunluluğunun olmaması ve enstrümanın tüm sorumluluğunun ihraççı kuruluşta olması göz önünde bulundurulduğunda, varant işlemlerinin belge ve kayıt düzeninde Kurulumuzun Seri:V, No:6 sayılı “Aracılık Faaliyetinde Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğ”i ve Seri:XI, No:7 sayılı “Aracı Kurum Hesap Planı ve Planın Kullanım Esasları Hakkında Tebliğ”i hükümleri esas alınarak, ekte yer verilen “Aracı Kuruluş Vgrantlarının Muhasebeleştirilmesinde Uyulacak Esaslar” doğrultusunda hareket edilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.