193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin 4108 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi ile değişik 8 numaralı bendinde; hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin vergiden müstesna tutulacağı hükme bağlanmış ve sözü edilen bendin parantez içi hükmünde de aynen, "(İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 100.000 lirayı aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması şarttır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde, aşan kısım ile hizmet erbabına yemek bedeli olarak nakten yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir.)" denilmiştir.
4108 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin (e) bendi uyarınca da bu değişikliğin 1.7.1995'den geçerli olacağı hükme bağlanmıştır.
Buna göre, hizmet erbabına yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin vergiden istisna edilmesi uygulaması 1.7.1995 tarihinden itibaren aşağıda belirtilen esaslara göre yürütülecektir.
1. HİZMET ERBABINA İŞYERİNDE VEYA İŞYERİNİN MÜŞTEMİLATIN-DA YEMEK VERİLMEK SURETİYLE SAĞLANAN MENFAATLER :
a) Yemek Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlerin Vergiden İstisnası :
Gelir Vergisi Kanununun 23/8 inci maddesinde yer alan yemek bedeline ilişkin hükümde 4108 sayılı Kanunla yapılan değişiklik, esas itibariyle istisna kapsamının genişletilmesinden ibarettir.
Diğer bir ifadeyle, işverenlerce hizmet erbabına işyerinde veya müştemilatında yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisnada yeni bir düzenlemeye gidilmemiş olup, bu istisna aynen muhafaza edilmiştir.
Buna göre, işverenlerce hizmet erbabına işyerinde veya müştemilatında yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin, herhangi bir tutarla sınırlı olmaksızın vergiden müstesna tutulması uygulamasına, bundan böyle de devam edilecektir.
Söz konusu istisnanın uygulanmasında, işverenin işyerinde yemek hazırlatması şart olmayıp, yemeğin dışardan temin edilmesi ve işyerinde ayın olarak yemek verilmesi suretiyle sağlanan menfaat niteliğinde olması yeterli bulunmaktadır.
Diğer taraftan, hizmet erbabı tarafından yemek ücreti v.b. adlarla yemek bedeline yapılan katkının, yemeğin işverene maliyetini etkilemesi dışında istisna uygulaması açısından bir önemi bulunmamaktadır.
ÖRNEK 1 :
İşveren (A), çalıştırdığı işçilere işyerinde bulunan mutfağını ve yemekhanesini kullanmak suretiyle yemek vermekte olup, yemeğin işçi başına bir günlük bedeli de 180 bin liradır.
Bu işverenin, yukarıda açıklanan şekilde işçilerine yemek vermek suretiyle sağladığı menfaat, herhangi bir tutarla sınırlı olmaksızın işçiler yönünden vergiden müstesna tutulacaktır.
ÖRNEK 2 :
İşveren (B), işyerinde hazırlatarak işyerinin yemekhanesinde personeline yemek vermektedir. Yemek bedelinin bir günlük tutarı 160 bin lira olup, bunun 130 bin lirasını kendisi karşılamakta, 30 bin liralık kısmını,da personelin maaşından kesmek suretiyle tahsil etmektedir.
İşveren (B)'nin, personele yemek vermek suretiyle sağladığı 130 bin liralık menfaat, personel açısından vergiden istisna edilecektir.
ÖRNEK 3:
İşveren (C), işyerinde hazırlatarak işyerinin yemekhanesinde personele yemek vermektedir. Personele işyerinde yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatin bir günlük tutarı 130 bin lira olup, bu tutarın 90 bin liralık kısmı işverence karşılanmakta, kalan 40 bin liralık kısmı da personelden nakten tahsil edilmektedir.
Bu suretle, işverence verilen yemekle işçiye sağlanan 90 bin liralık menfaat vergiden istisna edilecektir.
ÖRNEK 4 :
İşveren (D)'nin işyerinde mutfak tertibatı olmayıp, sadece yemekhanesi bulunmaktadır. Bu işveren hazır yemek servisi veren bir firma ile anlaşmıştır. Yemek servisi veren firma, kendi mutfağında hazırlattığı yemeği, işveren (D)'nin yemekhanesinde, personeline servis yapmakta ve işverenden kişi başına yemek bedeli olarak günlük 110 bin lira ücret almaktadır.
İşveren (D)'nin, civar lokanta veya yemek verme hizmeti veren firmadan temin ettiği yemeği, kendi işyerinde personeline sunmak suretiyle sağladığı menfaat de tutarına bakılmaksızın vergide istisna edilecektir.
b) İşverenlerce İşyerinde veya Müştemilatında Yemek Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlerin GiderYazılması:
Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin 2 numaralı bendinde "Hizmetli ve işçilerin işyerinde veya işyerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri,..." nin, ticari kazan-cın tespitinde gider olarak indirileceği, 57 nci maddesinin 4 numaralı bendinde, "işçilerin iaşe, ......... gideri.........."nin zirai kazancın gerçek usulde tespitinde zirai hasılattan indirileceği, 68 inci maddesinin 2 numaralı bendinde de "Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen ........müstahdem ücretleri.."nin serbest meslek kazancının tespitinde, mesleki hasılattan indirileceği hükme bağlanmıştır.
EN
TR
