Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında ihdas edilen Gümrük Birliği (GB) çerçevesinde, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamında, En Az Gelişmiş Ülkeler (E.A.G.Ü.) ile Gelişme Yolundaki Ülkelere (G.Y.Ü.) ülkemiz tarafından tanınan tek taraflı gümrük vergisi tavizleri ithalat Rejimi Kararı ile belirlenmiş bulunmaktadır.
Bu Tebliğ, İthalat Rejimi Kararı'nda GTS'ne ilişkin tarife tavizlerinden yararlanan eşyalar ile ülkelerin belirlenmesinde esas teşkil eden hususları açıklamak amacı ile yayımlanmıştır.
GTS, ülkemizin başta Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) olmak üzere uluslararası yükümlülüklerine uygun olarak, İthalat Rejimi Kararı Eki II sayılı Listede (93 üncü fasıl ve Avrupa Kömür Çelik Topluluğu (AKÇT) ürünleri hariç) yer alan GB kapsamındaki eşyalar için tatbik edilmekte olup,
- Gümrük vergisi tavizlerinin tek taraflı olması,
- Tavizlerin verilişlerinin bağlayıcı olmaması,
- Tercihlerin kısmen veya tümüyle kaldırılabilmesi,
- Tek taraflı veya uluslararası müzakereler sonucunda yapılacak en çok kayrılan ülke
esasına dayalı tarife indirimlerini engelleyici olmaması
temel ilkelerine dayanmaktadır.
GTS kapsamında tanınan tavizli tarifeler, İthalat Rejimi Kararı ekinde yer alan II sayılı Listede "GTS Ülkeleri" sütununa derc edilerek yürürlüğe konulmuştur. GTS'den yararlanacak G.Y.Ü. İthalat Rejimi Kararı (EK: 3 A) sayılı Listede, E.A.G.Ü. ise İthalat Rejimi Kararı (EK: 3 B) sayılı Listede yer almaktadır. GTS kapsamında tercihli tarifeler, bu Listelerde belirtilen ülkeler menşeli eşyaların ithalatında uygulanır.
E.A.G.Ü. için GTS kapsamında yer alan eşyaların gümrük vergileri askıya alınırken, G.Y.Ü. için gümrük vergileri askıya alınır veya indirimli gümrük tarifeleri uygulanır.
Taviz tanınan eşyalar hassaslık derecesine göre, İthalat Rejimi Kararı (EK: 5) sayılı Listede "hassas" ve "hassas olmayan" olarak iki gruba ayrılır. Eşyanın ait olduğu hassaslık grubu değiştirilebilir. G.Y.Ü. için hassas ürünlerde tarife indirimine gidilirken, hassas olmayan ürünlerde gümrük vergileri askıya alınmıştır.
Hassas ürünlerde, maktu gümrük vergileri % 30 oranında azaltılmış, nispi gümrük vergileri ise İthalat Rejimi Kararı Eki II sayılı Listede Diğer Ülkeler (D.Ü.) sütununda belirtilen gümrük vergisi hadleri üzerinden 3,5 puan indirilmiştir. Ancak, 50 ila 63 üncü fasıllar (bu fasıllar dahil) arasında yer alan hassas ürünlerde, İthalat Rejimi Kararı Eki II sayılı Listede D.Ü. sütununda belirtilen gümrük vergisi hadleri üzerinden % 20 oranında indirim yapılmıştır. GTS kapsamında tanınan tercihli tarifenin nihai oranı 1 inci ondalık sayıya yuvarlanmıştır.
Ayrıca, AB'nin yürürlükteki mevzuat hükümleri dikkate alınarak, bazı eşya için bir üst fıkrada belirtilen tavizlerden daha tercihli gümrük tarifeleri uygulanmıştır.
Tercihli tarife uygulaması sonucunda nispi vergi oranlarının % 1 veya daha az olması, maktu vergilerin 2 EURO (€) veya daha az olması durumunda, G.Y.Ü. için gümrük vergileri askıya alınmıştır.
GTS kapsamında sağlanan tercihli tarifeler, İthalat Rejimi Kararı (EK: 3 A) sayılı Liste'de belirtilen ilgili ülkeler itibariyle hariç tutulan sektörler için uygulanmaz.
Gümrük Giriş Tarife Cetveli ve ülkelerin statülerinde olabilecek değişiklikler İthalat Rejimi Kararına yansıtılır.
GTS'nde yapılacak her türlü düzenlemeye ilişkin olarak yararlanıcı ülke/ülkeler konu hakkında bilgilendirilir.
GTS kapsamında sağlanan tavizler;
- Menşe kurallarının sistematik bir biçimde ihlal edilmesi,
- Menşe kurallarının kontrolü için gerekli idari düzenlemelerin dikkate alınmaması,
- DTÖ tarafından haksız ticari uygulamaların tespit edilmesi,
- GB'nin etkin işleyişine zarar verecek şekilde trafik sapması olması
halinde ilgili ülkeler menşeli eşyalar için belirli veya belirsiz süreyle geçici veya daimi olarak askıya alınabilir.
GTS kapsamında tavizden faydalanan ülke menşeli bir eşyanın ithali benzer ya da doğrudan rakip bir eşyanın yerli üreticisinin ciddi zarar görmesine neden olur ya da ciddi zarar tehdidi yaratır ise ilgili ülke menşeli bu eşya için İthalat Rejimi Kararı Eki II sayılı , Listede D.Ü. sütununda belirtilen gümrük vergisi hadleri yeniden yürürlüğe konulabilir.
Ayrıca, gerekli hallerde, GTS kapsamında yer alan eşya ve/veya sektör, GTS'den yararlanacak ülke için hariç sektörler kapsamına alınabilir.
Yukarıda belirtilen hususlar nedeniyle GTS kapsamı dışına alınan ilgili ülke/ülkeler, yapılacak değerlendirme sonucunda tekrar GTS kapsamına dahil edilebilir.
Türkiye, Gümrük Birliğinin etkin işleyişini teminen, GTS kapsamında gerekli düzenlemeleri yapma hakkını saklı tutmak kaydıyla, AB'nin konu hakkındaki düzenlemelerini esas alır ve bu çerçevede, mevzuatında gerekli uyumlaştırmayı yapar.
EN
TR
