Bu Tebliğde, 3.12.1988 tarih ve 3505(1) sayılı Kanunun geçici 2'nci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak ihracat, döviz kazandırıcı faaliyetler ve yatırımlarla ilgili damga vergisi ve harç istisnası uygulamasının usul ve esasları belirtilmiştir.
1. KANUN HÜKMÜ:
3505 sayılı Kanunun geçici 2'nci maddesinde aşağıdaki hüküm bulunmaktadır.
"a) İhracat,
b) İhracat teşvik belgesine bağlanan döviz kazandırıcı faaliyetlerle, bu belge kapsamındaki ithalat,
c) İhracat veya döviz kazandırma taahhüdünde bulunulan ve yatırım teşvik belgesine bağlanmış yatırımlar için alınan yatırım kredileri ile bu belge kapsamındaki şirket kuruluşu ve sermaye artırımı, gayrimenkullerin ve irtifak haklarının ayni sermaye olarak konulması halinde bunların şirket adına tapuya tescili,
İşlemleri ve bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtlar 31/12/2003 (2) tarihine kadar 488 sayılı Kanuna göre damga vergisinden ve 492 sayılı Kanuna göre harçlardan istisna edilir.
Kredilerin amaç dışı kullanılması, taahhüt edilen ihracatın gerçekleştirilmemesi veya teşvik belgesindeki şartların yerine getirilmemesi halinde, alınmayan damga vergileri ve harçlar, ihracatçı veya yatırımcı kişi veya kuruluşlardan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ceza ve gecikme faizi ile birlikte geri alınır.
Yukarıda belirtilen hususlarda damga vergisi ve harç istisnası uygulamak suretiyle işlem yapan kuruluşlar, istisnaya konu işlemin- mahiyeti ile alınmayan vergi ve harcın miktarını, işlemin yapıldığı tarihi takip eden 30 gün içinde ilgililerin gelir veya kurumlar vergisi bakımından bağlı bulunduğu vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.
İhracat taahhüdünün gerçekleşmediğinin veya teşvik şartlarına uyulmadığının tespit edildiği tarihi takip eden 30 gün içinde, bu durumu vergi dairesine bildirmeyen bankalar ile yukarıdaki fıkra gereğince bildirimde bulunmayan kuruluşlar, damga vergisi, harç, ceza ve gecikme faizinin ödenmesinden ilgililerle birlikte müteselsilen sorumludurlar.
Bu maddenin uygulanması bakımından, döviz kazandırıcı faaliyetlerin neler olduğu ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Devlet Bakanı ile Maliye ve Gümrük Bakanı tarafından birlikte tespit edilir. "
2. TEBLİĞ HAKKINDA GENEL AÇIKLAMA:
3505 sayılı Kanunun yukarıda belirtilen ve 01/01/1989 tarihinde yürürlüğe giren Geçici 2 nci maddesi ile ihracat, döviz kazandırıcı faaliyetler ve yatırımlarla ilgili işlem ve kağıtlar yönünden, damga vergisi ve harç istisnası getirilmiştir. Bununla birlikte istisna uygulamasında uyulacak esaslarla, istisna uygulamak için aranan şartların ihlali durumunda yapılacak işlemler de madde metninde düzenlenmiştir.
Ayrıca, maddenin son fıkrası ile ihracat, döviz kazandırıcı faaliyetler ve yatırımlarla ilgili mevzuat çalışmalarını yürüten Müsteşarlıkların bağlı bulunduğu Devlet Bakanı ile Maliye Bakanı'na hangi hizmet ve faaliyetlerin "Döviz Kazandırıcı Faaliyet" olduğunun yanısıra, bu madde hükmünün uygulamasına ilişkin usul ve esasların tesbiti yetkisi de tanınmıştır.
Yukarıda belirtilen işlemlere ilişkin damga vergisi ve harç istisnası uygulamasının usul ve esaslarını belirlemek üzere 04/03/1989 gün ve 20098 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Seri No. lu Tebliğ, 03/07/1993 gün ve 21626 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2 Seri No. lu Tebliğ ile uygulamadan kaldırılmıştır.
Ancak, gerek mevzuatta ve gerekse uygulamada meydana gelen değişiklikler nedeniyle konunun yeni bir tebliğ çerçevesinde düzenlenmesi zorunluluğu doğmuştur.
Bu değişiklikler kapsamında; Belgeli ihracatta düzenlenen ihracatı teşvik belgesi uygulamasına son verilerek "Dahilde İşleme İzin Belgesi" ile "Geçici Kabul İzin Belgesi" uygulamasına geçilmiştir. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili ihracatı, teşvik belgesi uygulamasına son verilerek "Vergi Resim Harç İstisnası Belgesi" veya bazı hallerde bu belge yerine geçmek üzere "Dahilde İşleme İzin Belgesi" uygulamasına başlanmıştır.
Döviz kazandırıcı faaliyetler arasında bulunan "Yap-İşlet- Devret" modeline göre yapılan yatırımlarla ilgili olarak 3996 sayılı Kanımda muafiyet hükümleri bulunduğundan bu model çerçevesinde yapılan yatırımlara damga vergisi ve harç istisnası uygulaması 3505 sayılı Kanunim Geçici 2 nci maddesinin uygulaması ile ilgili Tebliğ kapsamından çıkarılmıştır. Ancak, "yap-işlet" modeline göre yapılan yatırımlarla ilgili istisnalar Tebliğ kapsamına alınmıştır.
Diğer taraftan, ihracat, döviz kazandırıcı faaliyetler ve yatırımlarla ilgili olarak kullandırılan kredilerin nevi ve vasıfları bu Tebliğde ayrıca tanımlanmıştır.
Buna göre; ihracat, döviz kazandırıcı faaliyetler ve yatırımlarla ilgili olarak aşağıda nevi ve vasıfları belirtilen ve sadece yatırım kredileri için asgari bir yıl ve daha uzun vadeli olması şartı aranan krediler (kredinin kullanımında ortalama vade de dikkate alınmak koşuluyla) istisnadan yararlanacaktır.