Amaç ve kapsam
Bu Tebliğin amacı, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu'nun 4/I-ı ve 40/III-b maddeleri gereğince, bankalardaki mevduatın vade ve türleri ile özel finans kurumlarındaki katılma hesaplarının vadelerini belirlemektir.
Mevduatın türleri
Mevduatın türleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
Tasarruf Mevduatı
Resmi Kuruluşlar Mevduatı
Ticari Kuruluşlar Mevduatı
Bankalararası Mevduat
Diğer Kuruluşlar Mevduatı
Mevduatın türlerinin kapsamı
Tasarruf Mevduatı
Gerçek kişiler tarafından bu nam altında açtırılan ve ticari işlemlere konu olmayan mevduat "tasarruf mevduatı" dır.
Resmi kuruluşlar mevduatı
Genel ve katma bütçeli daire ve kurumların, yerel yönetimlerin, mahkemelerin, savcılıkların, icra ve iflas dairelerinin, tereke hakimliklerinin mevduatı "resmi kuruluşlar mevduatı" dır.
a-Genel Bütçeli Daire ve Kuruluşlar
Devlet bütçesi ile idare edilen ve bütçe kanunlarında gösterilen devlet daireleri ile bunlara bağlı kuruluşlardır.
b- Kalma Bütçeli İdareler
Bütçe kanunu dışında idare edilen Genel Muhasebe Kanunu ’na göre giderleri özel gelirlerle karşılanan kamu kuruluşlarıdır.
c- Yerel Yönetimler
Halkın yerel nitelikteki hizmet ve ihtiyaçlarını karşılamak üzere, kuruluş ve esasları Kanunla belirtilen ve karar organları seçimle oluşturulan kamu tüzel kişileridir. Bunlar,
1. İl Özel İdareleri,
2. Büyük Şehir Belediyeleri,
3. Belediyeler.
4. Köyler
dir.
Yukarıda belirtilen yerel yönetim kuruluşlarına benzeyen, ancak tüzel kişiliği bulunmayan "mahalle yönetimi" ile "Bozcaada ve Gökçeada" idareleri ve “yerel yönetim kuruluşlarının yasaların öngördüğü işleri yapabilmek üzere aralarında kurdukları birlikler" de bu bölümde yer alacaktır.
d- Mahkemeler, Savcılıklar, İcra ve İflas Daireleri ve Tereke Hakimlikleri
Mahkemelerin genel yönetim giderleri ile yargılamanın, icra, iflas ve veraset ve intikal işlemlerinin, resmi bilirkişilik hizmetlerinin yürütülmesi, hükümlülerin cezalanma infazı, eğilimleri ve tutukluların muhafazası amacıyla Adalet Bakanlığı bütçesinden yapılan tahsisatlarla ilgili paralardır.
Ticari kuruluşlar mevduatı
Gerçek kişilerin ticari işletmelerine, her çeşit ortaklıklara, kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunlara bağlı müessese ve bağlı ortaklıklara, genel ve katma bütçeli kuruluşlarla yerel yönetimlerin ticari işletmelerine, döner sermayeli kuruluşlara, vakıfların, derneklerin, sendikaların, birliklerin ve mesleki kuruluşların kurdukları veya katıldıkları ticari işletmelere, sigorta şirketlerine ait mevduat "ticari kuruluşlar mevduatı" dır.
a- Gerçek Kişilerin Ticari İşletmeleri
Türk Ticaret Kanunu'nun 11, 12 ve 13 üncü maddeleri kapsamına giren işletmelerin mevduatı bu başlık altında yer alacaktır.
b- Her Çeşit Ortaklıklar (Sigorta şirketleri hariç)
Türk Ticaret Kanunu'nun 136 ncı maddesinde belirtilen kollektif, komandit, anonim, Limited ortaklıklar ile Borçlar Kanunu'nun 520 nci ve bu maddeyi izleyen maddelerinde yer alan adi ortaklıklara ait mevduat bu başlık altında yer alacaktır.
c- Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Bunlara Bağlı Müessese ve Bağlı Ortaklıklar (bankalar ve sosyal güvenlik kuruluştan hariç)
Kamu iktisadi teşebbüsleri, iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşlarından oluşmaktadır.
- İktisadi Devlet Teşekkülü: Sermayesinin tamamı Devlete ait, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek özere kurulan kamu iktisadi teşebbüsüdür.
- Kamu İktisadi Kuruluşu: Sermayesinin tamamı Devlete ait olan ve tekel niteliğindeki mallar ile temel mal ve hizmet üretmek ve pazarlamak üzere kurulan, kamu hizmeti niteliği ağır basan kamu iktisadi teşebbüsüdür.
- Müessese: Sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olup ona bağlı işletme veya işletmeler topluluğudur.
- Bağlı Ortaklık: Sermayesinin %50'sinden fazlası iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketlerdir.
d- Döner Sermayeli Kuruluşlar
Genel ya da katma bütçeden bir miktar paranın ya da her an paraya çevrilebilen varlıkların tahsis edildiği, belirli ve sürekli bir amacın elde edilmesi için faaliyette bulunan kuruluş ve işletmelerdir.
e- Yerel Yönetimlerin Ticari İşletmeleri
Yerel yönetimlerin kendilerine verilmiş görev ve yetkilere dayanarak kurdukları ticari işletmeler bu bolümde yer alacaktır.
f- Vakıfların, Derneklerin, Sendikaların, Birliklerin ve Mesleki Kuruluşların Kurdukları veya Katıldıkları Ticari İşletmeler
Bu kuruluşlara ait mevduat "diğer mevduat" içinde yer atmaktadır. Ancak, bu kuruluşların ticari işletmelerine ait paralar ise bu bölüm içerisinde yer alacaktır.
g- Kooperatifler