2009/14633 Türkiye Kızılay Derneği Tüzüğü (mülga)

(2) Tam adı “Türkiye Kızılay Derneği” olan kuruluş, “Türk Kızılayı” ve “Kızılay” adlarını da kullanır. Kızılayın Genel Merkezi Ankara’dadır.

Hukuki dayanak

(1) Bu Tüzük, Ülkemizin kabul ettiği usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu hükümlerine göre hazırlanmıştır.

Hukuki statü, temel ilkeler, Kızılay Bayrağı ve Kızılay Amblemi

(1) Türkiye Kızılay Derneğinin hukuki statüsü; Türkiye Cumhuriyeti Devletinin 1954 tarihinde imzaladığı Savaş Durumunda Sivillerin Korunmasına İlişkin 1949 tarihli Cenevre Konvansiyonu ve 1986 yılında 25 inci Uluslararası Kızılhaç Kızılay Konferansında 31 nolu Karar ile kabul edilmiş, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin de taraf olduğu, Uluslararası Kızılay-Kızılhaç Hareketi statüsüne ilişkin hukuki metin ile belirlenmiştir. Bu çerçevede:

a) Türkiye Kızılay Derneği, Kızılay adı altında ülkesinde faaliyet gösteren, Uluslararası Kızılay-Kızılhaç Hareketinin diğer unsurlarıyla ilişkilerinde kendisini temsil edecek merkezi yönetimi mevcut ve hareketin temel prensiplerine göre faaliyette bulunan özerk organizasyondur.

b) Toplum yararı için eğitim, sağlık ve sosyal refah gibi alanlarda sahip olduğu programlarla, hastalıkların önlenmesi, sağlık koşullarının iyileştirilmesi ve insan ızdırabının dindirilmesi için kamu otoriteleriyle işbirliği yapar.

c) Türkiye Kızılay Derneği, Cenevre sözleşmelerine göre Kızılay adını ve amblemini kullanma yetkisine sahiptir. Tüzüğünde tanımlanmış, barış zamanında, savaş sırasında ifa edeceği yasal görevlerine hazırlanmak da dahil tüm görevlerini yerine getirecek şekilde özerk olarak örgütlenir ve teşkilatlanır.

ç) Türkiye Kızılay Derneği, savaş durumunda sivillerin korunmasına yönelik IV üncü Cenevre Sözleşmesinin 63 üncü maddesinin (a) ve (b) fıkralarında tanımlandığı üzere, uluslararası düzeyde tanınan, Uluslararası Kızılay-Kızılhaç Konferansında tarif edilen prensiplere dayalı olarak savaş alanlarında insani faaliyetlerini gerçekleştirebilir. İşgalci güç, Türkiye Kızılay Derneğinin personelinde veya yapısında değişikliğe gidemez veya faaliyetlerine halel getiremez.

(2) Kızılay; Uluslararası Kızılay-Kızılhaç Hareketinin aşağıda belirtilen temel ilkeleri doğrultusunda faaliyette bulunur:

a) İnsancıl olmak: Savaş alanındaki yaralılara ayrım gözetmeksizin yardım etme düşüncesinden doğan Kızılay, her nerede olursa olsun insan ızdırabını ulusal ve uluslararası kapasitesi dahilinde önlemek ve dindirmek için gayret sarf eder. Amacı insan hayatının, insan sağlığının korunması ve insan onuruna saygı duyulmasının sağlanmasıdır. İnsanlar arasında karşılıklı anlayışı, dostluğu, işbirliğini ve kalıcı barışı destekler.

b) Ayırım gözetmemek: Kızılay, milliyet, ırk, dini inanç, sınıf veya siyasi düşünce farkı gözetmez. İnsan ızdırabını, en ivedi ve zaruri ihtiyaçlara öncelik vererek dindirmeye çalışır.

c) Tarafsızlık: Kızılay, herkesin güvenini kazanmak amacıyla, düşmanlıklara taraf olmaz. Hiçbir zaman din, ırk, siyasi ve ideolojik nitelikteki ihtilaflara girmez.

ç) Bağımsızlık: Türk Kızılayı bağımsız bir kurumdur. Kızılay, insancıl faaliyetlerinde kamu otoritelerinin yardımcısı olarak, Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş uluslararası sözleşmeler ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti kanunlarına tabi olup bu çerçevede Uluslararası Kızılay-Kızılhaç Hareketi Temel İlkelerine uygun hareket etme özerkliğine sahiptir.

d) Hayır kurumu niteliği: Kızılay, hizmetlerinde hiçbir şekilde çıkar gözetmeyen, gönüllü bir yardım kurumudur.

e) Birlik: Türkiye'de, "Türkiye Kızılay Derneği", "Türk Kızılayı" ve "Kızılay" adı altında tek bir dernek kurulabilir. Bu dernek herkese açıktır. İnsani faaliyetlerini mevzuatının öngördüğü ulusal ve uluslararası alanda yürütür. Uluslararası sözleşmelerce Türk Kızılayına verilmiş münhasır hak ve yükümlülükleri amaç edinen başkaca bir dernek kurulamaz.

f) Evrensellik: Diğer ülke ulusal dernekleri ile eşit statüye sahip ve karşılıklı yardımlaşmada onlarla eşit sorumlulukları ve görevleri paylaşan Kızılay, evrensel bir kurumdur.

(3) Kızılay amblemi: Amblem, beyaz zemin üzerinde karşıdan bakışta sola doğru açık, “kırmızı hilal”dir. Kızılay amblemi, Kızılay-Kızılhaç ile ilgili uluslararası sözleşmelerin uygun gördüğü yerlerde; bayrak, mühür, evrak ve yardım eşyası ambalajları ve rozetleri ile hastane, ambar, taşıt araçları, Kızılay mensuplarının tanıtıcı giysileri ve gerektiğinde sol kollarına taktıkları kolluklar ile personele verilecek soğuk damgalı fotoğraflı kimlik kartlarında; hastane ve dispanserler ile bunlara ait binalarda ve taşıtlarda; savaş zamanında, Kızılay-Kızılhaç ile ilgili uluslararası sözleşme sınırları içinde Kızılayın izin vereceği diğer yerlerde kullanılır.