(A), Hatay’da ikamet etmekte iken vefat eden babasının ölümünü ilgili resmi kurumlara…
SORULAR/CEVAPLAR
1) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından (A)’ya karşı açılacak davada görevli mahkeme hangisidir? Açıklayınız.
Görevli mahkemenin tespitinde öncelikle taraflar arasındaki hukukî ilişkinin tespiti gerekir. Normalde sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar iş mahkemesinin görev alanındadır. Ancak somut olayda soysala güvenlik hukukundan kaynaklansa da niteliği itibarıyla bir sebepsiz zenginleşme söz konusudur. Dolayısıyla görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.
2) (A)’nın trafik kazasından dolayı açtığı davada yetkili mahkemeyi belirleyiniz.
Trafik kazası neticesinde açılan dava bir haksız fiile ilişkindir. HMK m.16 uyarınca zararın meydana geldiği yer, fiilin işlendiği yer, zarar görme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri yetkilidir. Ayrıca KTK uyarınca sigorta şirketinin merkezinin veya bölge müdürlüğünün bulunduğu yer de yetkilidir. Somut olayda birden çok davalı olduğundan HMK m.7 gereğince ortak yetkili mahkeme belirlenmelidir. Bu da somut olaya göre fiilin işlendiği yer mahkemesidir ve bu mahkemenin yetkisi HMK m.7’ye göre kesindir. Ancak uygulamada Yargıtay haksız fiile ilişkin m.16 hükmünün amacının zararın bir an evvel karşılanması amacıyla seçenek sunduğu ve bunun başka bir hükümle bertaraf edilmesinin yerinde olmadığı şeklinde kararlar vermektedir. Doktrinde bu durum haklı olarak eleştirilmektedir. Zira HMK m.7 hükmü açık ve amirdir.
3) (A)’nın kazadan dolayı açtığı davada (B), hâkimin çalışma gücünün azalmasından dolayı kayıplar hakkında bir makalesi olduğunu öğrenmiştir. Hâkimin bu makalede hukukî yaklaşımını açıkladığını düşünerek hâkimin reddini talep etmiştir. Hâkim ret talebinin davayı uzatmak amacıyla yapıldığı gerekçesiyle reddine karar vermiştir. Hâkimin kararının ve yaklaşımının yerindeliğini tartışınız. Bu karara karşı başvurulacak bir hukukî olanak var mıdır?
Hakimin bir konuda hukuken gerekmedikçe görüşünü açıklaması ret sebebidir. Ancak bir makale yazmak suretiyle hukukî yaklaşımını ifade etmesi akademik bir çalışma olup ret sebebi sayılamaz. Bu yöndeki talep ilk derece mahkemesince reddedilmelidir. Bu ret kararına karşı ancak hükümle birlikte kanun yoluna başvurulabilir.
4) Olayda bahsi geçen her iki dava da açılmadan önce, (A)’ya bir oy danışmanı atandığını varsayalım. Bu durumun söz konusu davalar bakımından etkisi ne olurdu?
Oy danışmanı bir yasal danışman türüdür. Yasal danışman sınırlı ehliyetli kimselere atanır. Kendisine yasal danışman atanmış kimse şahsa sıkı sıkıya bağlı hakların kullanımını dava edip yürütebilir. Malvarlığı bakımından ise oy danışmanı ile yönetim danışmanı arasında fark vardır. Kendisine oy danışmanı atanmış kimse dava açmak ve sulh olmak için oy danışmanının iznini almalıdır. Oy danışmanı kanunî temsilci değildir. Oy danışmanı dava açıp yürütemez, sadece buna izin verir. Oy danışmanı izin vermezse dava, dava şartı yokluğundan usulden reddedilir.
5) Araç sürücüsü (B) ve malik (C), aleyhlerine açılan davayı zarardan sorumlu olduklarını düşündükleri sigorta şirketi (X)’e ihbar etmişler, (X) şirketi davalılar yanında feri müdahil olarak davaya katılmıştır. Davanın ilk duruşmasına taraflardan hiçbiri gelmemiştir. Bunun üzerine mahkemece dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilmiştir. Ferî müdahil (X) şirketi dosyanın yenilenmesi talebinde bulunmuştur. Söz konusu süreci medenî usûl hukuku bilgileriniz ile değerlendiriniz.
Ferî müdahil, davayı kazanmasında hukukî yararı bulunan yanında ona yardımcı olmak amacıyla davaya katılan kimsedir. Müdahil davayı bulunduğu noktadan itibaren takip edebilir. Yanında katıldığı tarafın yararına olan iddia ve savunmaları ileri sürebilir, onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemini yapabilir. Bu bağlamda olayda dosyanın yenilenmesi talebinin niteliğini tespit etmek gerekir. Asıl tarafların dosyayı yenileme iradelerinin olmaması ve dava sonucu üzerinde tasarruf sonucu doğuracak bir işlemin yapılmasına da fırsat vermesi sebebiyle doktrinde feri müdahilin bu usul işlemini yapamayacağı kabul edilmektedir.