SHT-FCL Uçak, Helikopter, Dikey Kalkışlı Hava Aracı ve Hava Gemisi Pilotu Lisanslandırma Talimatı

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

(1) Bu Talimatın amacı, uçak, helikopter, dikey kalkışlı hava aracı ve hava gemisi kategorilerindeki hava araçlarında pilot olarak faaliyette bulunacak kişilerin lisanslandırılma ve yetkilendirilmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

(1) Bu Talimat; Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden uçak, helikopter, dikey kalkışlı hava aracı ve hava gemisi kategorilerindeki hava araçlarında pilot olarak görev yapmak üzere lisans ve yetki almış, alacak, temdit edecek veya yenileyecek kişileri ve bunlara eğitim veren veya bünyelerinde bulunduran kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişileri kapsar.

Hukuki dayanak

(1) Bu Talimat;

a) 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa,

b) 15/07/2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında 4 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 437 ve 441 inci maddelerine,

c) 02/06/2017 tarih ve 30084 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan SHY-1 Pilot Lisans Yönetmeliğine,

ç) Chicago'da 7/12/1944 tarihinde akit ve imza edilmiş olan Milletlerarası Sivil Havacılık Anlaşması ile Sivil Havacılık Geçici Sözleşmesi ve Bunların Eklerinin Onanması Hakkında 05/06/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanmıştır.

(2) Bu Talimat, Avrupa Komisyonu tarafından uçuş ekibi lisanslandırılması hususunda yayımlanan 1178/2011 sayılı mevzuatın Ek 1’ine uyumlu olarak hazırlanmıştır.

Tanımlar ve kısaltmalar

(1) Bu Talimatta geçen terimlerin tanımları:

a) Ab-initio: Adayın; alacak olduğu uçuş eğitiminde daha önceki uçuş tecrübelerinin dikkate alınmadığı durumu,

b) Açısal operasyon: Planlanan rota takibine göre tolere edilebilir azami hatanın/sapmanın, Rota Sapma Göstergesindeki (CDI) veya kokpitteki eşdeğer ekrandaki ibrelerin sapması cinsinden ifade edildiği aletli yaklaşma operasyonunu,

c) Akrobasi uçuşu: Normal uçuşta veya akrobasi yetkisi dışındaki uçuş eğitiminde gerekli olmayan, hava aracının pozisyonunda ani durum değişikliği, anormal bir durum veya anormal hızlanma gerektiren kasıtlı manevrayı,

ç) Aletli süre: Aletli uçuş süresini veya aletli yer süresini,

d) Aletli uçuş süresi: Pilotun hava aracını sadece aletleri referans alarak uçurduğu süreyi,

e) Aletli Uçuş Kuralları (IFR) altında uçuş süresi: Hava aracının aletli uçuş kuralları altında uçurulduğu uçuş süresini,

f) Aletli yer süresi: Bir pilotun, uçuş simülasyonu eğitim cihazlarında (FSTD) benzetilmiş aletli uçuş şartlarında aldığı eğitim süresini,

g) Balon: Gaz yardımıyla veya bünyesine entegre ısıtıcı vasıtasıyla havada seyredebilen, havadan hafif motorsuz hava aracını ve motorlu olmalarına rağmen bu Talimatta balon olarak değerlendirilen sıcak hava ile çalışan hava gemilerini,

ğ) Çift kumanda eğitim süresi: Uygun şekilde yetkilendirilmiş bir öğretmenden uçuş eğitimi alan bir kişinin uçuş eğitimi esnasındaki uçuş süresini veya aletli yer süresini,

h) Çok pilotlu hava aracı (MPA):

1. Uçaklarda, en az iki pilotla operasyon yapmak üzere sertifikalandırılmış uçakları,

2. Helikopterler, hava gemileri ve dikey kalkışlı hava araçlarında en az iki pilotla operasyon yapmak üzere sertifikalandırılmış veya en az iki pilotla işletilmesi gereken hava araçlarını,

ı) Çok pilotlu operasyon: En az iki pilotun uçuş ekibi işbirliği kullanarak çok pilotlu veya tek pilotlu hava aracında gerçekleştirdiği operasyonu,

i) Diğer eğitim cihazları (OTD): Tam bir uçuş kokpit ortamının gerekli olmadığı, eğitime imkan sağlayan, FSTD’ler dışındaki eğitim yardımcı cihazlarını,

j) Dikey kalkışlı hava aracı: Değişken geometrili rotorları veya gövdesinde veya kanatlarında yer alan motorlar/itici güç sağlayan aygıtlar vasıtasıyla dikey kalkış yapabilen ve havada ilerleyebilen/yükselebilen hava aracını,

k) Doğrusal operasyon: Planlanan rota takibine göre tolere edilebilir azami hatanın/sapmanın, yataydaki rota takibinden sapma için uzunluk birimi (örneğin deniz mili) cinsinden ifade edildiği aletli yaklaşma operasyonunu,

l) EBT: Kanıta dayalı eğitim modelini,

m) EBT işleticisi: Bir işletme ruhsatına (AOC) sahip, Genel Müdürlük tarafından onaylanmış bir EBT programını uygulayan kuruluşu,

n) EBT karma programı: Uçuş operasyon gereklilikleri uyarınca, bir kısmı EBT’nin uygulanmasına ayrılmış olan ancak bu Talimatın Ek 1.9’unda verilen yeterlilik kontrollerinin yerine geçmeyen, operatörün tazeleme eğitim ve kontrol programını,

o) EBT’nin uygulamalı değerlendirmesi: Tüm yetkinlikleri doğrulamak üzere kullanılan ve simülasyon veya işletme ortamında gerçekleşen bir performans değerlendirme yöntemini,

ö) EBT programı: Uçuş operasyon gereklilikleri uyarınca gerçekleştirilen pilot değerlendirme ve eğitim programını,

p) Erişilebilir: Bir cihazın aşağıdakiler tarafından kullanılabilir durumda olduğunu ifade eder,

1. Sahip olduğu yetki kapsamında sınıf veya tip yetkisi eğitimi gerçekleştiren onaylı eğitim organizasyonu (ATO); veya

2. Değerlendirme, test etme veya kontrol etme amacıyla yetkinlik değerlendirmesi, yetenek testi veya yeterlilik kontrolü gerçekleştiren kontrol pilotu,

r) Gece: Akşam alacakaranlığın sonu (günbatımı+30 dk.) ve sabah alacakaranlığın başlangıcı (gündoğumu-30 dk.) arasındaki süreyi,

s) Genel müdür: Sivil Havacılık Genel Müdürünü,

ş) Genel müdürlük: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü,

t) Gözetim altında hat uçuşu (LIFUS): Onaylanmış bir “sadece simülatörle yapılacak tip yetkisi eğitim kursundan (ZFTT)” sonraki hat uçuşunu veya operasyonel uygunluk verileri (OSD) raporunun gerektirdiği hat uçuşunu,

u) Gözetim altındaki sorumlu pilot (PICUS): Uçuştan sorumlu pilotun gözetimi altında, uçuştan sorumlu pilotun görev ve işlevlerini icra eden ikinci pilotu,

ü) Gözlemlenebilir davranışlar: Bir rol ile ilgili gözlemlenebilen ve ölçülebilirliği değişebilen davranışı,

v) Hata: Uçuş ekibi tarafından yapılan, organizasyon veya uçuş amaçlarından veya beklentilerinden sapmalara yol açan eylemi veya eylemsizliği,

y) Hata yönetimi: Hataların oluşması ve hava aracının istenmeyen durumlara girmesi ihtimalini en aza indiren ve hataların menfi sonuçlarını azaltan veya ortadan kaldıran, hataların ve hata önleyici tedbirlerin tespiti ve uygulanması sürecini,

z) Hava aracı: Havanın dünya yüzeyine karşı reaksiyonları dışında, havanın reaksiyonlarından atmosferde destek alabilen her türlü makineyi,

aa) Hava aracı kategorisi: Uçak, dikey kalkışlı hava aracı, helikopter, hava gemisi, planör ve serbest balon gibi belirli temel özelliklere göre hava aracının sınıflandırılmasını,

bb) Hava aracı tipi: Sevk ve idare veya uçuş karakteristiklerinde değişikliğe sebebiyet verecek modifikasyonlar hariç olmak üzere, SHT-21’e uygun olarak oluşturulan operasyonel uygunluk verilerinde tip yetkisi gerektirdiği belirlenmiş tüm modifikasyonlar dahil olmak üzere, aynı temel dizayna sahip hava araçları grubunu,

cc) Hava gemisi: Bu Talimatta balon tanımına giren sıcak hava gemileri haricindeki, motor gücüyle seyreden havadan hafif hava aracını,

çç) Havacılık kültürü: Uçuş amaçlarını yerine getirmek üzere iyi muhakeme ile gerekli bilgi, beceri ve yaklaşımların tutarlı bir şekilde kullanımını,

dd) Helikopter: Uçuş sırasında temelde, havanın motordan güç alarak ve prensip olarak dikey eksen üzerindeki bir veya daha fazla sayıda rotor üzerindeki reaksiyonlarıyla uçan, havadan ağır hava aracını,

ee) Hususi pilot: Uçuş eğitimi veya kontrolleri dışında, ücret karşılığı olmayan uçuş operasyonlarında hava aracı kullanma imtiyazı bulunan lisans sahibi pilotu,

ff) İki boyutlu (2D) aletli yaklaşma operasyonu: Sadece yatay seyrüsefer yönlendirmesinin kullanıldığı aletli yaklaşma operasyonunu,

gg) İkinci pilot: Hava aracında lisans veya yetki için uçuş eğitimi almak amacıyla bulunan pilotlar haricinde, birden çok pilotu gerektiren bir hava aracında, sorumlu pilot olarak görev yapan pilot dışında görev yapan pilotu,

hh) İkinci pilotla uçurulması gereken uçak: Uçuş el kitabında veya işletme ruhsatında belirtildiği gibi ikinci pilotla uçurulması gereken uçak türünü,

ıı) Kredilendirme: Bir pilot veya pilot adayının havacılık deneyiminin resmi olarak tanınmasını,

ii) Kullanılabilir FSTD: Herhangi bir zaman hususuna bakılmaksızın, FSTD operatörünün veya müşterinin kullanımı için müsait olan herhangi bir uçuş simülasyon eğitim cihazını (FSTD),

jj) Kumandada olan pilot (PF): Uçuşun herhangi bir safhasında hava aracının kumandalarındaki pilotu,

kk) Kumandada olmayan pilot (PM veya PNF): Uçuşun herhangi bir safhasında kumandalardaki pilotun uçuşu yönetmesini izlemekten birincil derecede sorumlu olan ve uçuşa yönelik olmayan radyo iletişimi ve diğer operasyonel faaliyetler gibi eylemleri gerçekleştiren pilotu,

ll) Lisansın çevrilmesi veya dönüştürülmesi: Yabancı ülkelerce tanzim edilmiş lisansların Türk lisansına çevrilmesini,

mm) LNAV: Yatay seyrüseferi,

nn) LPV: Dikey yönlendirme ile localiser performansı,

oo) Motorlu gezi planörü (TMG): SHT-21 uyarınca sertifikalandırma sürecini takiben aksi belirtilmedikçe, entegre olarak takılmış içeri alınamaz bir motora ve içeri alınamaz bir pervaneye sahip, uçuş el kitabı doğrultusunda kendi motor gücü ile kalkış ve tırmanış yapabilen özel bir sınıfta motorlu planörü,

pp) Motorlu planör: Bir veya daha fazla sayıda motorla donatılmış olan ve bu motorlar devre dışı bırakıldığında bir planörün özelliklerini sergileyen hava aracını,

qq) Operasyonel uygunluk verisi (OSD): SHT-21‘e uygun olarak oluşturulan operasyonel uygunluk verilerini,

rr) Performansa dayalı seyrüsefer (PBN): Bir ATS rotası boyunca, bir aletle yaklaşma usulünde veya belirlenmiş bir hava sahasında uçan hava araçları için performans şartlarına dayalı saha seyrüseferi,

ss) Performans kriterleri: Yetkinlik unsurunda, beklenen sonuca ve gerekli performans seviyesine ulaşılıp ulaşılmadığına karar vermek üzere kullanılan kriterlerin tanımını,

tt) Planör: Uçuş sırasında, sabit kaldırma yüzeylerine havanın gösterdiği dinamik reaksiyon ile desteklenen, serbest uçuşu sırasında herhangi bir motora bağımlı olmayan, havadan ağır hava aracını,

uu) RNP APCH: Aletli yaklaşma operasyonları için kullanılan PBN gerekliliklerini,

vv) RNP APCH -LNAV minimasına kadar-: Yatay yönlendirmenin GNSS konumlandırmasına dayalı olduğu 2 boyutlu aletli yaklaşma operasyonunu,

ww) RNP APCH -LNAV/VNAV minimasına kadar-: Yatay yönlendirmenin GNSS konumlandırmasına dayandığı ve dikey yönlendirmenin Baro VNAV fonksiyonu veya SBAS dahil GNSS konumlandırması tarafından sağlandığı, 3 boyutlu aletli yaklaşma operasyonunu,

xx) RNP APCH -LPV minimasına kadar-: Hem yatay hem de dikey yönlendirmenin SBAS dahil GNSS konumlandırmasına dayandığı 3 boyutlu aletli yaklaşma operasyonunu,

yy) RNP AR APCH: Spesifik onay gerektiren aletli yaklaşma operasyonları için kullanılan seyrüsefer gerekliliklerini,

zz) Rota sektörü: Kalkış, ayrılış, 15 dakikadan az olmayan seyir, varış, yaklaşma ve iniş safhalarını kapsayan bir uçuşu,

aaa) Sentetik uçuş eğitim cihazı (FSTD): Yerde, uçuş şartlarını simüle eden FFS, FTD, FNPT, BITD cihazlarından herhangi birini,

bbb) Seyrüsefer uçuşu: Standart seyrüsefer usullerinin kullanıldığı, önceden planlanmış bir rotanın izlendiği, bir kalkış yeri ile bir varış yeri arasındaki uçuşu,

ccc) Seyir safhası yedek ikinci pilot: FL 200 üzerinde gerçekleştirilen ve birden çok pilotun yer aldığı operasyonlarda seyir safhasında ikinci pilotu dinlendirmek amacı ile ikinci pilotun görevlerini üstlenen pilotu,

ddd) Sınıf/Tip yetkileri listesi: OSD değerlendirmesinin sonucuna göre EASA tarafından yayımlanan ve uçuş ekibine lisans verilmesi amacıyla uçak sınıflarını ve hava aracı tiplerini içeren listeyi,

ççç) Sınırlı panelle aletli uçuş: Hava aracının mevcut durum, pozisyon ve istikametini gösteren AHRS sisteminin arızası halinde, yedek uçuş aletleri kullanılarak yapılan uçuşu,

ddd) Sorumlu öğrenci pilot (SPIC): Öğrenci pilotun sorumlu pilot olarak uçuş öğretmeni ile birlikte uçtuğu, uçuş öğretmeninin sadece uçuşu gözlemlediği ve hava aracının uçuşuna etki etmediği veya uçuş kumandalarına müdahale etmediği uçuşu,

eee) Tam uçuş simülatörü (FFS): Uçuş hislerini yansıtan hareket sistemine sahip; kokpitten dışarının görünümünü sağlayan bir görüntü sistemi de olan, belirli bir tipte veya markada, modelde ve seride bir hava aracının yer ve uçuş operasyonlarını benzetmek için gerekli tüm teçhizat ve bilgisayar programlarını içeren, hava aracı kokpitinin tam boyutta birebir aynısı bir cihazı,

fff) Tehdit: Uçuş ekibinin kontrolü dışında gelişen, operasyonel karmaşıklığı arttıran ve emniyetin muhafaza edilmesi için yönetilmesi gereken olayları veya hataları,

ggg) Tehdit yönetimi: Tehditlerin oluşması ve hava aracının istenmeyen durumlara girmesi ihtimalini en aza indiren ve tehditlerin menfi sonuçlarını azaltan veya ortadan kaldıran, tehditlerin ve tehdit önleyici tedbirlerin tespiti ve uygulanması sürecini,

ğğğ) Tek pilotlu hava aracı:

1. Uçaklarda, tek bir pilot tarafından uçurulmak üzere sertifikalandırılmış hava araçlarını,

2. Helikopterler, hava gemileri ve dikey kalkışlı hava araçlarında, tek bir pilot tarafından uçurulmak üzere sertifikalandırılmış ve çok pilotla uçurulması gerekmeyen hava araçlarını,

hhh) Temel alet eğitimi cihazı (BITD): Öğrenci pilotun bir uçak sınıfındaki görev yerini temsil eden, yerde sabit, en azından aletli uçuşun usule ilişkin yönleri için eğitim platformu sunan, ekran bazlı alet panellerinden ve yay yüklü uçuş kumandalarından faydalanabilen eğitim cihazını,

ııı) Ticari hava taşımacılığı: Sivil hava araçları ile belirli bir ücret veya kira karşılığında yapılan yolcu, yük veya posta taşımacılığını,

iii) Uçağın Anormal Durumlarını Önleme ve Kurtarma Eğitimi (UPRT): Aşağıdakilerden oluşan eğitimi:

1. Uçağın anormal durumunu önleme eğitimi: Uçuş ekibine uçak anormalliklerini önlemek için gerekli yeterliliği sağlamak amacıyla sunulan teorik bilgi ve uçuş eğitimi kombinasyonu,

2. Uçağı anormal durumdan kurtarma eğitimi: Uçuş ekibine uçağı anormal durumdan kurtarmak için gerekli yeterliliği sağlamak amacıyla sunulan teorik bilgi ve uçuş eğitimi kombinasyonu,

jjj) Uçak sınıfı: Tip yetkisi gerektirmeyen tek pilotlu uçaklar kategorisini,

kkk) Uçak: Havadan ağır, motor gücüyle seyreden, uçuş sırasında havanın kanatları üzerindeki dinamik reaksiyonundan destek alan, sabit kanatlı hava aracını,

lll) Uçuştan sorumlu pilot (PIC): Uçuş sorumlusu olarak görevlendirilen ve uçuşun emniyetli bir şekilde gerçekleştirilmesiyle yükümlü pilotu,

mmm) Uçuş eğitim cihazı (FTD): Belirli bir hava aracını, takılı olan sistemler doğrultusunda yer ve uçuş koşullarında benzetmek üzere gerekli olan teçhizat ve bilgisayar yazılımı programlarının donatılmış olması dahil, spesifik bir hava aracı tipinin açık bir kokpit alanındaki veya kapalı bir hava aracı kokpitindeki aletlerinin, teçhizatının, panellerinin ve kumandalarının tam boyutta birebir aynısı anlamını taşıyan, helikopterlerde görsel sistemlerin gerekli olduğu FTD 2 ve 3 seviyesi dışında, uçuş hislerini yansıtan hareket sistemine veya görsel bir sisteme gerek duymayan cihazı,

nnn) Uçuş ekibi işbirliği (MCC): Uçuş ekibinin, sorumlu pilot idaresinde uyum içerisinde takım olarak çalışmasını,

ooo) Uçuş ekibi üyesi: Uçuş süresince bir hava aracının operasyonu için gerekli olan görevleri yerine getirmekten sorumlu, Genel Müdürlük tarafından lisanslandırılmış kişileri,

ööö) Uçuş planı: Bir uçağın planlanan bir uçuşunu veya uçuşun bir bölümüyle ilgili olarak hava trafik hizmetleri birimine sağlanan belirli bilgileri,

ppp) Uçuş ve Seyrüsefer Usulleri Eğitim Cihazı (FNPT): Söz konusu sistemlerin bir hava aracı içerisinde çalıştıkları şekilde görünmeleri ölçüsünde bir hava aracı tipini veya sınıfını uçuş operasyonlarında yansıtmak üzere gerekli olan teçhizatın ve bilgisayar programlarının teçhiz edilmesi dahil olmak üzere, kokpiti veya kokpit ortamını yansıtan eğitim cihazını,

rrr) Uçuş süresi:

1. Uçaklarda, motorlu gezi planörlerinde ve dikey kalkışlı hava araçlarında; hava aracının kalkış yapmak amacıyla ilk hareketine başladığı andan, uçuşun sonunda tam olarak durduğu ana kadar geçen toplam süreyi;

2. Helikopterlerde, helikopterin rotor pallerinin dönmeye başladığı andan, uçuş sonunda helikopterin tam olarak durduğu ve rotor pallerinin durdurulduğu ana kadar geçen toplam süreyi;

3. Hava gemilerinde, hava gemisinin kalkış yapmak amacı ile direkten serbest bırakıldığı andan, uçuş sonrasında tam olarak durduğu ve direğe bağlandığı ana kadar geçen toplam süreyi;

sss) Üç boyutlu (3D) aletli yaklaşma operasyonu: Hem yatay hem de dikey seyrüsefer yönlendirmesi kullanan aletli yaklaşma operasyonunu,

şşş) Validasyon: EASA üyesi olmayan ülkelerce ICAO Ek-1’e göre düzenlenmiş lisansların Türk tescilli hava araçlarında kullanımının geçerli kılınmasını,

ttt) VNAV: Dikey seyrüseferi,

uuu) Yalnız uçuş süresi: Bir öğrenci pilotun uçuşu hava aracında tek başına bulunarak gerçekleştirdiği uçuş süresini,

üüü) Yalnızca aletleri referans alarak yapılan uçuş: Pilotların benzetilmiş veya gerçek aletli uçuş yapılmasını gerektiren meteorolojik şartlarda (IMC) uçağı harici görsel referans olmadan uçurmasını,

vvv) Yenileme: Yetki süresi dolduktan sonra, belirli gerekliliklerin yerine getirilmesinin ardından, yetkinin imtiyazlarını geçerli kılmak amacıyla yapılan idari işlemi,

yyy) Yetenek testi: Bir adayın lisans veya yetki tanzimi için, gerektiğinde sözlü sınavı da içerecek şekilde uçuş yeteneklerini sergilemesini,

zzz) Yeterlilik kontrolü: Sahip olunan yetkilerin veya imtiyazların temdidi veya yenilemesi için, gerektiğinde sözlü sınavı da kapsayacak şekilde uçuş yeteneklerinin sergilenmesini,

aaaa) Yetki: Lisans üzerinde lisansa ait özel koşulları, imtiyazları veya sınırlandırmaları belirten kaydı,

bbbb) Yetkilendirme: Genel Müdürlük tarafından ilgili koşulları karşılayan gerçek ve tüzel kişilere belirli bir amaca yönelik verilen imtiyazı,

cccc) Yetkinlik: Bir görevi, belirlenen standartta icra etmek üzere gerekli olan beceri, bilgi ve yaklaşım kombinasyonunu,

çççç) Yetkinlik değerlendirmesi: Bir öğretmen veya kontrol pilotu yetkisinin tanzimi, temdidi veya yenilemesi için beceri, bilgi ve yaklaşımların sergilenmesini,

dddd) Yetkinlik unsuru: Bir olayı başlatan ve sonlandıran, limitlerini açık bir şekilde belirleyen, gözlemlenebilir bir sonuçtan oluşan bir işlemi,

eeee) Yetkinlik birimi: Bir dizi yetkinlik unsurundan oluşan belirli bir işlev anlamını,

ifade eder.

(2) Bu talimatta geçen kısaltmalar:

a) A: Uçak kategorisini,

b) AMC: Kabul edilebilir uyumluluk yöntemlerini,

c) As: Hava gemisi kategorisini,

ç) ATO: Onaylı eğitim organizasyonunu,

d) ATPL: Havayolu nakliye pilotu lisansını,

e) ATS: Hava trafik hizmetini,

f) CPL: Ticari pilot lisansını,

g) CRE: Sınıf yetkisi kontrol pilotluğunu,

ğ) CRI: Sınıf yetkisi öğretmenini,

h) DTO: Beyan edilmiş eğitim organizasyonunu,

ı) EASA: Avrupa Havacılık Emniyet Ajansını,

i) FE: Uçuş kontrol pilotunu,

j) FI: Uçuş öğretmenini,

k) FIE: Uçuş öğretmeni yetkisi kontrol pilotunu,

l) GM: Rehber dokümanı,

m) H: Helikopter kategorisini,

n) ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonunu,

o) IFR: Aletli uçuş kurallarını,

ö) IMC: Aletli uçuş yapılmasını gerektiren meteorolojik şartları,

p) IR: Aletli uçuş yetkisini,

r) IRE: Aletli uçuş yetkisi kontrol pilotunu,

s) LAPL: Hafif hava aracı pilot lisansını,

ş) MCC: Uçuş ekibi işbirliğini,

t) MCCI: Uçuş ekibi işbirliği öğretmenini,

u) ME: Çok motorlu hava aracını,

ü) MP: Çok pilotlu operasyonu,

v) MPL: Çoklu ekip pilot lisansını,

y) OML: Operasyonel çok pilot kısıtlaması,

z) Part-FCL: Avrupa Komisyonu tarafından 3/11/2011 tarihli ve 1178/2011 sayılı regülasyonla yayınlanan Ek 1 düzenlemesini,

cc) PL: Dikey kalkışlı hava aracı kategorisini,

dd) PPL: Hususi pilot lisansını,

ee) R/T: Telsizle haberleşme yetkisini,

ff) S: Planör kategorisini,

gg) SE: Tek motorlu hava aracını,

hh) SFE: Sentetik uçuş kontrol pilotluğunu,

ıı) SFI: Sentetik uçuş öğretmenini,

ii) SP: Tek pilotlu operasyonu,

iii) SPL: Planör pilotu lisansını,

jj) StPL: Öğrenci pilot lisansını,

kk) TRE: Tip yetkisi kontrol pilotunu,

ll) TRI: Tip yetkisi öğretmenini,

mm) VFR: Görerek uçuş kurallarını,

nn) VMC: Görerek uçuş yapılabilecek meteorolojik şartları,

ifade eder.

(3) Bu Talimatta belirtilmeyen tanımlar ve kısaltmalar için 2920 sayılı Kanunve uluslararası sivil havacılık kuruluşları tarafından yayımlanan belgelerde belirtilen tanımlar esas alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar

Uygulama gerekliliği

(1) Uçak, helikopter, dikey kalkışlı hava aracı ve hava gemisi kategorilerindeki havaaraçlarında pilot olarak faaliyette bulunacak kişiler, bu kategorilerde eğitim vermek üzere yetkilendirilen Onaylı Eğitim Organizasyonları ve bu organizasyonlarda görev yapacak personel bu Talimatın hükümleri ile Ek’lerinde yer alan gereklilikleri yerine getirmelidir.

(2) EASA tarafından yayımlanan 1178/2011 sayılı mevzuatın Ek-1’inde yer alan kurallar, kabul edilebilir uyumluluk yöntemleri ve rehber dokümanları, Genel Müdürlükçe farklı bir düzenleme yapılmadığı takdirde aynen kabul edilir ve uygulanır.

Yurtdışında gerçekleştirilen uçuşların kaydedilmesi

(1) Yurtdışında tek pilota sertifikalı hava aracı ile gerçekleştirilen bir uçuşun, uçuş kayıt defterine, hem çift kumanda hem de sorumlu pilot olarak kaydedilmesi durumunda bu uçuş süreleri lisans sahibi olmak için karşılanması gereken koşullar açısından kredilendirilemez.

OML Operasyonel çok pilot kısıtlamalı uçuş öğretmenleri

(1) 1. sınıf sağlık sertifikasında OML kısıtlaması bulunan öğretmen pilot veya kontrol pilotu; lisans ve yetki imtiyazları kapsamındaki eğitim verme, yetenek testi veya yeterlilik kontrolü yapma imtiyazlarını Ek-2’de yer alan tablolardaki gerekliliklere uygun olarak kullanır.

EASA üyesi ülkeler tarafından lisanslandırılan pilotlar

(1) EASA üyesi bir ülke tarafından tanzim edilmiş lisansa sahip pilotları çalıştırabilmeleri için havacılık işletmeleri, aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde “EASA Lisanslı Pilot Çalıştırma Yetki Belgesi” alacaklardır:

a) Yetki Belgesi, EASA üyesi herhangi bir otoriteden lisans almış Türk veya yabancı uyruklu pilotlar için tanzim edilecektir.

b) Yetki Belgesi, Genel Müdürlük tarafından bir yıl süre için verilecek olup, bu süre içerisinde lisansını Türk lisansına çevrim işlemine başlayan, ancak tamamlayamayan pilotlar için en fazla 1 yıl daha temdit edilecektir. Bu sürelerin sonunda ilgili pilot lisans çevrim talimatına uygun şekilde lisans çevrim işlemleri tamamlanamaz ise yetki belgesi düzenlenmeyecektir. Söz konusu pilot işletmeden ayrıldığında ise belgegeçersiz olacak ve belgenin 15 gün içerisinde Genel Müdürlüğe iade edilmesi gerekecektir.

c) Yetki Belgesi; pilotun EASA üyesi bir devlet tarafından tanzim edilmiş Part-FCL lisansının, ilgili hava aracında tip/sınıf yetkisinin, Genel Müdürlük tarafından uygun sınıfta tanzim edilmiş sağlık sertifikasının, çalışma izin belgesinin ve ingilizce dil yeterliliğinin geçerli olması halinde düzenlenecektir.

ç) Genel Müdürlükçe, lisansı düzenleyen ülkenin sivil havacılık otoritesinden lisans teyit mektubu talep edilecektir.

d) Pilotun çalıştığı işletmeden ayrılması ve başka bir işletmede çalışmaya başlaması halinde, yetki belgesi geçerlilik süresinde ve çevrim işlemine ilişkin sürede uzatma yapılmaz.

EASA üyesi olmayan diğer ICAO üyesi ülkeler tarafından lisanslandırılan pilotlar

(1) EASA üyesi olmayan bir ülke tarafından tanzim edilmiş ICAO lisansına sahip pilotlara Genel Müdürlük tarafından verilecek Validasyon Belgesi aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde düzenlenecektir:

a) Havacılık işletmelerinde görev alacak yabancı lisanslı bir pilotun, ICAO Küresel Emniyet Gözetim Denetim Programı - USOAP kapsamında yapılan denetimler sonucunda ortaya çıkan Genel Etkin Uyum Seviyesi’nin veya “Personel Lisanslandırma - PEL” başlığında Etkin Uyum Seviyesi’nin yurt dışı otoritesince tanzim edildiği tarihte veya Genel Müdürlüğe başvurulduğu tarih itibariyle,70’in üzerinde olan bir ICAO üyesi ülke tarafından düzenlenen lisansa sahip olması gerekmektedir.

b) Validasyon Belgesi; bir yıl süre için pilota verilecek olup, bu süre içerisinde lisansını Türk lisansına çevrim işlemine başlayan ancak tamamlayamayan pilotlar için en fazla 1 yıl daha temdit edilecektir. Bu sürelerin sonunda ilgili pilot lisans çevrim talimatına uygun şekilde lisans çevrim işlemleri tamamlanamaz ise validasyon belgesi düzenlenmeyecektir. Söz konusu pilot, işletmeden ayrıldığında ise belge geçerliliğini yitirecektir ve belgenin en geç 15 gün içerisinde Genel Müdürlüğe iade edilmesi gerekmektedir.

c) Validasyon belgesi düzenlenmesinden sonra, lisansı düzenleyen ülkenin ICAO USOAP kapsamında yapılan denetimler sonucunda ortaya çıkan Genel Etkin Uyum Seviyesi’nin ve Personel Lisanslandırma başlığında Etkin Uyum Seviyesi’nin 70’in altına düşmesi durumunda, pilotun validasyon belgesinin temdit işlemi (b) bendine uygun olarak yapılabilir. Pilotun çalıştığı işletmeden ayrılması ve başka bir işletmede çalışmaya başlaması halinde, validasyon belgesi geçerlilik süresinde ve çevrim işlemine ilişkin sürede uzatma yapılmaz.

ç) Validasyon Belgesi alacak olan pilotlar, Genel Müdürlükçe yapılacak teorik bilgi sınavlarına girerek Hava Hukuku ve Operasyon Usulleri derslerinden yüz üzerinden 75 not alarak başarılı olmalıdır. Bu derslerden alınan geçer not, validasyon belgesi tanzimi için 3 yıl süre ile geçerlidir ve ATPL sınavları için kredilendirilir.

d) Validasyon Belgesi lisansında geçerli İngilizce dil yeterliliği/seviyesi olan pilotlar için tanzim edilir.

e) Görev yapacağı hava aracı tipinde/sınıfında Genel Müdürlük veya EASA tarafından yetkilendirilen kontrol pilotu ile Genel Müdürlük vey a EASA tarafından onaylı simülatörde/hava aracında başvuru tarihinden önceki 6 ay içerisinde yapılacak olan yetenek testinde başarılı olunmalıdır. Temdit işlemleri için de başvuru tarihinden önceki 6 ay içerisinde yetenek testi tamamlanmalıdır.

f) Çok pilota sertifikalı uçaklarda sorumlu pilot veya ikinci pilot olarak en az 1.500 saat uçuş tecrübesi bulunmalıdır.

g) Çok pilotlu operasyonlarda görev yapacak olan CPL/IR sahibi pilotlar ICAO esaslarına göre yapılmış olan ATPL sınavında başarılı olduğunu belgelemelidir.

ğ) Validasyon Belgesi; pilotun ICAO lisansının, ilgili hava aracında tip/sınıf yetkisinin, Genel Müdürlük tarafından uygun sınıfta tanzim edilmiş sağlık sertifikasının, çalışma izin belgesinin ve İngilizce dil yeterliliğinin/seviyesinin geçerli olması halinde düzenlenecektir.

h) Genel Müdürlükçe, lisansı düzenleyen ülkenin sivil havacılık otoritesinden lisans teyit mektubu talep edilir.

ı) Pilotun çalıştığı işletmeden ayrılması ve başka bir işletmede çalışmaya başlaması halinde, validasyon belgesi geçerlilik süresinde ve çevrim işlemine ilişkin sürede uzatma yapılmaz.

ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan mevzuat

08/06/2017 tarihli Uçuş Ekibi Lisanslandırma Talimatı SHT-FCL yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Bu Talimat yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu Talimat hükümleri Sivil Havacılık Genel Müdürü tarafından yürütülür.

Geçiş süreci

(1) Validasyon belgesini veya EASA lisanslı pilot çalıştırma yetki belgesini bu talimatın yürürlüğe girmesinden önce almış olan pilotlar için, Madde 8 ve 9 da belirtilen süreler bu Talimatın yürürlüğe girmesinden sonra yapacakları ilk temdit başvurusu ile başlayacaktır.