EN
TR
BİRİNCİ KISIM
Avukatlık ve avukat
Avukatlık ve Avukatlığın mahiyeti
Avukatlık, kamu hizmeti ve serbest bir meslektir. Avukat, görevini yerine getirmede bağımsızdır.
Avukatlığın amacı
Avukatlığın amacı, hukukî münasebetlerin düzenlenmesine, her türlü hukukî mesele ve anlaşmazlıkların adalet ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesine ve genellikle hukuk kurallarının tam olarak uygulanması hususunda yargı organları ve hakemlerle resmî ve özel kurul ve kurumlara yardım etmektir.
Avukat bu amaçla hukukî bilgi ve tecrübelerini adalet hizmetine ve kişilerin yararlanmasına tahsis eder.
Adlî merciler ve diğer resmî daireler, avukatlara görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olmakla yükümlüdürler.
İKİNCİ KISIM
Avukatlık meslekine kabul
Avukatlığa kabul şartları
Avukatlık meslekine kabul edilebilmek için;
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
b) Türk hukuk fakültelerinin birinden mezun olmak veya yabancı bir memleket hukuk fakültesinden mezun olup da Türkiye hukuk fakülteleri programlarına göre noksan kalan derslerden başarılı sınav vermiş bulunmak,
c) Avukatlık stajını tamamlıyarak staj bitim belgesi almış bulunmak,
d) Avukatlık sınavını başarmış olmak,
e) Levhasına yazılmak istenilen baro bölgesinde ikametgâhı bulunmak,
f) Bu kanuna göre avukatlığa engel bir hali olmamak gerektir.
İstisnalar
Adlî ve Askeri Hâkimlik ve Savcılıkta, Anayasa Mahkemesi aslî ve geçici raportörlüklerinde ve Danıştay dava daireleri başkan ve üyelikleriyle başkanın sözcülüğü, kanun sözcülüğü ve bu daireler başyardımcılıkları ve yardımcılıklarında veya kuruluşlarında avukat bulunan bakanlıklar ve katma bütçe ile yönetilen genel müdürlükler hukuk müşavirliği görevlerinde veyahut üniversiteye bağlı fakülteler hukuk ilmi dersleri profesörlük veya doçentliklerinde yahut Hâkimler kanununa göre hâkimlik veya savcılık sınıflarından sayılan hizmetlerde en az dört yıl süre ile hizmet etmiş olanlar 3 üncü maddenin (c) ve (d) bentlerinde yazılı kayıtlardan vâreste tutulurlar.
Yabancılardan Türk uyruğuna kabul olunanlardan yabancı bir hukuk fakültesinden mezun olup da geldikleri yerlerde beş yıl süre ile mahkemelerin her derecesinde avukatlık etmiş ve avukatlığı meslek edinmiş bulunanlar, 3 üncü maddenin (b) bendinde yazılı olduğu şekilde Türkiye hukuk fakülteleri programlarına göre noksan kalan derslerden usulüne uygun olarak yapılan sınavı başarı ile vererek tasdikname almış ve ayrıca Türkçeyi iyi bilir oldukları da bir sınavla anlaşılmış bulunursa, 3 üncü maddenin (c) ve (d) bentlerinde yazılı kayıtlardan vâreste tutulurlar. Birinci fıkrada gösterilenlerin baro levhasına yazılmasında, 17 nci maddenin (1) ve (2) bentlerinde yazılı belgelerden başka sicil özetlerinin onanmış bir örneğinin de verilmesi gereklidir.
Avukatlığa kabulde engeller
Aşağıda yazılı durumlardan birinin varlığı halinde, avukatlık meslekine kabul istemi reddolunur :
a) Kesinleşmiş bir kararla yüz kızartıcı bir suçtan veya ağır hapsi gerektiren bir cürümden mutlak olarak yahut kasdî bir cürümden bir sene veya daha ziyade hapis cezası ile hüküm giymek,
b) Kesinleşmiş bir ceza veya disiplin kararı sonucunda hâkim, memur yahut avukat olma niteliğini kaybetmiş bulunmak,
c) Avukatlık meslekine yaraşmıyacak tutum ve davranışları çevresince bilinmiş olmak,
d) Avukatlık mesleki ile birleşemiyen bir işle uğraşmak,
e) Mahkeme kararı ile kısıtlanmış olmak,
f) İflâs etmiş olup da itibarı iade edilmemiş bulunmak (Taksiratlı ve hileli müflisler itibarları iade edilmiş olsa dahi kabul olunmazlar),
g) Hakkında aciz vesikası verilmiş olup da bunu kaldırmamış bulunmak,
h) Avukatlığı sürekli olarak gereği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul olmak.
Beş yıldan fazla hapis veya ağır hapis cezası ile veya zimmet, ihtilâs, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma ve dolandırıcılık iflâs suçlarından biri ile kesin olarak hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar da avukatlığa kabul edilemezler.
Adayın birinci fıkranın (a) bendinde yazılı cezalardan birini gerektiren bir suçtan kovuşturma altında bulunması halinde, avukatlığa alınma isteği hakkındaki kararın bu kovuşturmanın sonuna kadar bekletilmesine karar verilebilir. Aday hakkında kamu görevlerinden yasaklanmayı gerekli kılabilecek bir suçtan ötürü kamu davası açılmış bulunuyorsa, avukatlığa kabul isteği yerine getirilmeyip dava sonucunun beklenmesi zorunludur.
Şu kadar ki, ceza kovuşturmasının sonucu ne olursa olsun avukatlığa kabul isteğinin geri çevrilmesi gereken hallerde, sonuç beklenmeden istek karara bağlanır.
Baroya yazılma istemi
Avukatlık sınavını başarmış olanlar veya 4 üncü maddedeki şartları haiz bulunanlar, başvurdukları yer barosuna ait levhaya yazılmalarını dilekçe ile isteyebilirler.
Karar
Baro yönetim kurulu, levhaya yazılma istemi hakkında başvurma dilekçesinin varış tarihinden itibaren bir ay içinde gerekçeli olarak karar vermekle ödevlidir.
Süresi içinde karar verilmediği takdirde, adayın avukatlığa kabul istemi reddedilmiş sayılır. Bu halde aday bir aylık sürenin bitiminden itibaren on beş gün içinde Türkiye Barolar Birliğine itiraz edebilir. İtiraz üzerine 8 inci madde hükmü kıyas yolu ile uygulanır.
Redde veya kovuşturma sonuna kadar beklenmesine dair karara itiraz
Baro Yönetim Kurulu, avukatlığa kabul istemini reddettiği veya kovuşturma sonuna kadar beklenmesine karar verdiği takdirde bunun gerekçesini kararında gösterir. Gerekçeli karar adaya tebliğ olunur.
Aday, bu karara karşı, tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde kararı veren baro vasıtasiyle Türkiye Barolar Birliğine itiraz edebilir. Baro tarafından adaya, itiraz tarihini tesbit eden bir belge verilir. Bu belge hiçbir vergi, harç ve resme tabi değildir.
Türkiye Barolar Birliği, İtiraz üzerine dosya üzerinde gerekli incelemeleri yaptıktan sonra, itirazı kabul veya reddeder. Türkiye Barolar Birliği itiraz tarihinden itibaren bir ay içinde bir karar vermezse, itiraz reddedilmiş sayılır.
Adayın levhaya yazılması hakkındaki Baro Yönetim Kurulu kararı ile itirazın kabul veya reddi hakkındaki Türkiye Barolar Birliği kararları, onaylanmak üzere, karar tarihinden itibaren bir ay içinde Adalet Bakanlığına gönderilir. Bu kararlar Adalet Bakanlığının onaylaması ile kesinleşir.
Baro yönetim kurulunun, avukatlığa kabul isteminin reddi veya kovuşturma sonuna kadar beklenmesi hakkındaki kararları, süresi içinde itiraz edilmediği takdirde kesinleşir.
Adalet Bakanlığının dördüncü fıkra uyarınca verilecek kararları kesin olup, aday, ilgili baro ve Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu bu kararlar aleyhine Danıştay’a başvurabilirler.
Barolar, kesinleşen kararları derhal yerine getirmeye mecburdurlar.
Avukatlık ruhsatnamesi ve yemin
Avukatlık meslekine kabul edilen adaya, ilgili baro tarafından bir ruhsatname verilir.
Avukatlığa kabul, ruhsatnamenin verildiği andan itibaren hüküm ifade eder.
Aday böylece avukatlığa kabul edildikten sonra (Avukat) unvanını kullanmak hakkını kazanır. Durum Türkiye Barolar Birliğine bildirilir.
Ruhsatnameler, Türkiye Barolar Birliği tarafından tek tip olarak bastırlır.
Mesleke kabul edilen avukata ruhsatname verilirken, baro yönetim kurulu önünde aşağıdaki şekilde andiçtirilir :
«Kanuna, ahlâka, meslekin onuruna ve kurallarına uygun davranacağıma namusum ve vicdanım üzerine andiçerim.»
Avukatın andiçtirildiği, andın metnini de kapsıyan bir tutanağa bağlanır ve ilgilinin dosyasında saklanır. Tutanak baro yönetim kurulu üyeleri ile birlikte andiçen avukat tarafından imzalanır.
Ret kararının bildirilmesi
Avukatlık meslekine kabul edilmek için baroya başvuran bir adayın bu isteminin reddine veya kovuşturma sonuna kadar beklenmesine dair kararlar kesinleşince, ilgili baro, adayın adını diğer barolara ve Türkiye Barolar Birliğine bildirir. Bu halde, ret ve bekleme sebepleri ortadan kalkmadıkça, hiçbir baro o kimseyi levhasına yazamaz.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Yasak haller
Avukatlıkla birleşemiyen işler
Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya meslekin onuru ile bağdaşması mümkün olmıyan her türlü iş avukatlıkla birleşemez.
Avukatlıkla birleşebilen işler
a) Cumhuriyet Senatosu Üyeliği, milletvekilliği, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliği,
b) Üniversite, yüksek veya orta öğretim profesör, doçent, asistan ve öğretmenliği,
c) Özel hukuk tüzel kişilerinin hukuk müşavirliği ve sürekli avukatlığı ile, bir avukat yazıhanesinde ücret karşılığında avukatlık,
d) Hakemlik, tasfiye memurluğu, yargı mercilerinin veya adli bir dairenin verdiği herhangi görev veya hizmet,
e) İktisadi Devlet Teşekkülleri ile müesseseler ve iştirakleri hakkındaki 12 Mart 1964 tarih ve 440 sayılı Kanunda başka bir iş veya hizmetle uğraşmaları yasaklanmamış bulunmak şartı ile; bu kanunun kapsamına giren teşekkül, müessese ve iştiraklerin ve İktisadi Devlet Teşekkülleri dışında kalıp sermayesi Devlete ve diğer kamu tüzel kişilerine ait bulunan kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği, denetçiliği,
f) Anonim, limited, kooperatif şirketler ile hayrî, ilmi, siyasi kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği ve komandit Şirketlerde komanditer ortaklık,
g) Gazete ve dergi sahipliği veya bunların yayın müdürlüğü,
11 inci madde hükmü dışındadır.
Şu kadar ki, bunlardan Cumhuriyet Senatosu Üyeleri ile milletvekilleri ve (e) bendinde gösterilenlerin Hâzinenin, belediye ve özel İdarelerin, il ve belediyelerin yönetim ve denetimi altında bulunan daire ve kurumların, köy tüzelkişiliklerinin ve sermayesinin yarıdan fazlası Devlete ait şirket ve kuruluşların aleyhinde; il genel meclisi ve belediye meclisi üyelerinin de bağlı bulundukları tüzelkişilerin aleyhindeki dava ve işleri takip etmeleri yasaktır.
Bu yasak, avukatların ortaklarını ve yanlarında çalıştırdıkları avukatları da kapsar.
Bir kadroya bağlı olarak aylık veya ücreti Devlet, il veya belediye bütçelerinden yahut Devlet, il veya belediyelerinin yönetim ve denetimi altındaki daire ve müessese yahut şirketlerden verilen müşavir ve avukatlar, yalnız bu daire, müessese veya şirketlere ait işlerde avukatlık edebilirler.
Mahkeme veya yargı mercilerinde bağlı oldukları, daireyi temsil eden hukuk müşaviri veya yardımcıları baroya yazılmak zorunluğundadırlar.
Avukatın hâkim veya savcı ile hısımlık veya evlilik münasebeti
Bir hâkim veya Cumhuriyet Savcısının eşi, sebep veya nesep itibariyle usul ve füruundan veya ikinci dereceye kadar (Bu derece dahil) hısımlarından olan avukat, o hâkim veya Cumhuriyet Savcısının baktığı dava ve işlerde avukatlık edemez.
Bazı görevlerden ayrılanların avukatlık edememe yasağı
Emeklilik ve istifa gibi sebeplerle görevlerinden ayrılan hâkimler, Cumhuriyet Savcıları, Anayasa Mahkemesi aslî ve geçici raportörleri, kanun sözcüleri, Danıştay Dava Daireleri Başyardımcıları ile yardımcılarının, hizmet gördükleri mahkeme veya dairelerde, buralardan ayrılmaları tarihinden itibaren iki yıl süre ile avukatlık yapmaları yasaktır.
Yukarıki fıkra hükmü Anayasa Mahkemesi üyeleri ve Yüksek Mahkemeler hâkimleri hakkında da uygulanır.
Devlet, belediye, il, özel idare ve 12 Mart 1964 tarih ve 440 sayılı Kanunun kapsamına giren teşekkül, müessese ve iştiraklerde çalışanlar, buralardan ayrıldıkları tarihten itibaren iki yıl geçmeden, ayrıldıkları idare aleyhine dava alamaz ve takipte bulunamazlar.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Staj
Genel olarak
Avukatlık stajı birbuçuk yıldır. Stajın, bu kısımda yer alan hükümler uyarınca, ilk altı ayı mahkemelerde ve kalan bir yılı da en az beş yıl kıdemi olan bir avukat yanında yapılır.
Stajın hangi mahkeme ve adalet dairelerinde, ne suretle yapılacağı yönetmelikte gösterilir.
Aranacak şartlar
Bu kanunun 3 üncü maddesinin (a), (b), (e) ve (f) bentlerinde yazılı şartlan haiz olanlardan stajın devamlılığına engel işleri ve 5 inci maddede yazılı engelleri bulunmıyanlar staj yapacakları yer barosuna bir dilekçe ile başvururlar.
Dilekçeye eklenecek belgeler
16 ncı madde gereğine verilecek dilekçeye, aşağıda gösterilen belgeler eklenir.
1. Kanunun aradığı şartlara ilişkin belgelerin asılları ile onanmış ikişer örneği,
2. Adayın 3 üncü maddenin (f) ve 5 inci maddenin (a) bendlerinde yazılı halleri bulunmadığını gösteren bildiri kâğıdı,
3. Yanında staj göreceği avukatın yazılı muvafakati,
4. Adayın ahlâk durumu hakkında, o baroya yazılı iki avukat tarafından düzenlenmiş tanıtma kâğıdı.
Bu belgelerin birer örneği baro başkanı tarafından onaylanarak Türkiye Barolar Birliğine gönderilir. Diğer örnek veya asılları barodaki dosyasında saklanır. 22 nci maddenin 2 ve 3 üncü fıkralarında yazılı hallerde, adayın yanında staj göreceği avukatın yazılı muvafakatine ait belge aranmaz.
Staj isteminde bulunan tarafından verilen bildiri kâğıdının hilafı ortaya çıktığı takdirde, aday hakkında resmî mercilere yalan beyanda bulunmak suçundan dolayı cezai kovuşturma yapılır.
İstemin ilânı
Adayın istemi, yukarıdaki maddede yazılı hususlarla birlikte, istem tarihinden itibaren on gün içinde baronun ve adalet dairesinin uygun bir yerinde onbeş gün süre ile asılarak ilân olunur.
Her avukat veya stajyer yahut diğer ilgililer, bu süre içinde, adayın stajyer listesine yazılmasına itirazda bulunabilirler. Şu kadar ki, itirazın incelenebilmesi, açık delil veya vâkaların gösterilmiş olmasına bağlıdır.
Rapor
Baro başkanı, istemin ilânından önce, baroya bağlı avukatlardan birini adayın gerekli nitelikleri taşıyıp taşımadığı ve avukatlıkla birleşmıiyen bir işle uğraşıp uğraşmadığını araştırarak bir rapor düzenlemek üzere görevlendirir.
Görevlendirilen avukat, raporu en geç on beş gün içinde baroya vermekle yükümlüdür.
Karar
Baro yönetim kurulu, itiraz süresinin bitmesinden itibaren bir ay içinde, 19 uncu maddede yazılı raporu da göz önünde tutarak, adayın stajyer listesine yazılıp yazılmaması hakkında gerekçeli bir karar verir. Karar ilgiliye tebliğ edilmekle beraber, bir örneği de incelenmek üzere dosyası ile birlikte o yer Cumhuriyet Savcılığına verilir.
Bu karar aleyhine baro yönetim kurulu üyeleri karar tarihinden, o yer Cumhuriyet savcısı kararın kendisine verildiği, ilgili ise kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren on beş gün içinde Türkiye Barolar Birliğine itiraz edebilirler.
Birinci fıkrada yazılı süre içinde bir karar verilmemiş olması halinde talep reddedilmiş sayılır. Bu takdirde, bir aylık sürenin bitiminden itibaren on beş gün içinde aday Türkiye Barolar Birliğine itiraz edebilir.
Türkiye Barolar Birliğinin itiraz üzerine verdiği karar Adalet Bakanlığının onayı ile kesinleşir. Adalet Bakanlığının kararı aleyhine stajyer adayı ve Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu Danıştaya başvurabilir,
Stajın başlangıcı
Avukatlık stajı listeye yazılma ile başlar. İtiraz yazılmayı durdurur.
Yanında staj yapılacak avukat
Avukat yanında staja başlıyabilecekleri Cumhuriyet savcılığınca baroya bildirilenler, evvelce dilekçelerinde gösterdikleri ve muvafakatini aldıkları avukat yanında staja başlarlar.
Baro baskanının isteği veya ilgililerin başvurması üzerine, baro yönetim kurulu, stajın dilekçede gösterilenden başka bir avukat yanında yapılmasına karar verebilir.
17 inci maddenin 3 üncü bendinde yazılı belgeyi almak imkânını bulamıyan adayların hangi avukat yanında staj göreceğini baro başkanı tayin eder.
Avukat, ikinci ve üçüncü fıkralardaki hallerde stajiyeri kabul zorunluluğundadır.
Stajın yapılması ve stajiyerin ödevleri
Staj kesintisiz olarak yapılır. Stajiyerin haklı sebeplere dayanarak devam edemediği günler, engelin kalkmasından sonraki bir ay içinde başvurduğu takdirde, mahkeme stajı sırasında adalet komisyonu, avukat yanındaki staj sırasında ise baro yönetim kurulunca tamamlattırılır. Baro başkanı, haklı engeller halinde stajyerlere, stajın avukat yanında geçen kısmında 30 günden fazla olmamak üzere izin verebilir.
Stajiyer, staj süresi içinde duruşmalara avukatla birlikte girmek, staj konferanslarına devam etmek, baro yönetim kurulu ve yanında çalıştığı avukat tarafından verilen işleri yapmak, dava evrakını düzenlemek ve yönetmelikte gösterilecek diğer ödevleri yerine getirmekle yükümlüdür.
Staj raporları
Staj, Adalet Komisyonunun, baronun ve yanında çalışılan avukatın gözetimi altında yapılır.
Stajiyer hakkında, yanında staj gördüğü hâkimler, Cumhuriyet savcıları tarafından, staj durumu, mesleki ilgisi ve ahlâkî durumunu belirten bir belge verilir.
Yanında staj görülen avukat tarafından, ilk altı ayın bitiminde ve staj süresinin sonunda da kesin olarak, staj durumu ve adayın mesleki ilgisi ile ahlaki durumunu da kapsayan birer rapor verilir.
Staj süresinin uzatılması
Baro Yönetim Kurulu, staj hakkındaki kesin rapor üzerine, staj bitim belgesinin verilmesine veya staj süresinin altı ay uzatılmasına karar verir.
Yönetim Kurulunun kararları kesindir.
Stajiyerlerin vekâlet alması
Stajiyerler, avukat yanında staja başladıktan üç ay sonra, avukatın yazılı muvafakati ile ve onun gözetimi alltında icra tetkik mercii hâkimlikleri ile sulh mahkemelerinde ve icra ve iflâs dairelerinde görülen dava ve işlerde vekâlet alabilirler.
Stajiyerin bu yetkisi, 31 inci maddenin ikinci fıkrası gereğince son sınavda da başarı gösterememesi veya aynı maddenin son fıkrasında yazılı süreyi başarı gösteremeden geçirmesi halinde sona erer.
Stajiyerlere barolarca yapılacak yardım
Stajiyerlere barolarca yardım yapılabilir. Bu yardımın şekil ve şartları Türkiye Barolar Birliğince belirtilir.
BEŞİNCİ KISIM
Avukatlık sınavı
Genel olarak
Avukatlık sınavı Türkiye Barolar Birliğinde yapılır. Staj bitim belgesi almamış olanlar sınava kabul edilmezler.
Sınav kurulu
Sınav kurulu, biri hukuk, diğeri ceza dairelerinden olmak üzere iki Yargıtay Daire Başkanı ve üç avukattan kurulur. Yargıtay daire başkanlarından kıdemlisi kurula başkanlık eder.
Kurulun görev süresi iki yıldır. Yeni kurul seçilinceye kadar eski kurulun görevi devam eder, üyelerin engeli halinde, başkan, o üyenin mensup olduğu kurumca seçilmiş bulunan yedek üyelerle noksanı tamamlar. Başkanın engeli halinde, görevleri, kurula katılan kıdemli Yargıtay Daire Başkanı tarafından yerine getirilir.
Sınav kurulu üyelerine her sınav için ödenecek ücretlerin miktarı ile ödeme şekilleri Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulunca tespit edilerek Türkiye Barolar Birliği Bütçesinden ödenir.
Sınav kuruluna üye seçimi
Sınav kuruluna katılacak olan;
a) İki asil ve iki yedek üye Yargıtay Büyük Genel Kurulu tarafından hukuk ve ceza daireleri başkanları arasından,
b) Üç asil ve üç yedek üye Türkiye Barolar Birliğince, en az onbeş yıl fiilen avukatlık yapmış olanlar arasından, seçilir.
(a) bendindeki seçimin sonucu Yargıtay Başkanlığı tarafından Türkiye Barolar Birliğine bildirilir.
Sınava gireceklerin tespiti
Sınava girecek adayları, stajiyer listesine yazılı oldukları baronun yönetim kurulu tespit eder ve kendilerine sınava giriş belgesi verir.
Avukatlık sınavında beş defa başarısızlığa uğrayan aday bir daha sınava giremez.
Aday, staj bitim belgesinin verildiği tarihten itibaren iki yıl içinde sınava giriş haklarının tamamını kullanmak zorundadır.
Sınavın şekli ve konuları
Sınav her yıl beş defa yapılır. Sınav tarihleri, bir yılın imkân nispetinde beş eşit kısma bölünmesi suretiyle tespit edilir.
Sınavın amacı, adayın hukuk tatbikatı yönünden, hukuk prensiplerini ve mevzuat hükümlerini olaylara uygulayabilme yeterliğini değerlendirmektir.
Sınav yazılı olarak yapılır. Ancak, adayın yeterli olmadığına karar verilebilmesi için, yazılı sınavdan sonra yapılacak mülâkat sonunda da aynı kanıya varılması gereklidir.
Sınav tarihlerinin tespiti ve duyurulması, sınavın yapılış şekli ile konuları yönetmelikte gösterilir.
Sınav sonuçları
Sınav kurulu, her aday için ayrı ayrı ve üçer nüsha olarak düzenliyeceği belgelerde sınav sonuçlarını açıklar ve bu belgelerden birer nüshasını alıkoyarak diğer ikişer nüshayı Türkiye Barolar Birliğine gönderir. Belgelerde adayın aldığı notlar gösterilir ve başarı sağlayıp sağlıyamadığı ayrıca belirtilir.
Türkiye Barolar Birliği, sınav kurulundan aldığı belgelerden bir nüshasını derhal ilgili baroya gönderir.
ALTINCI KISIM
Avukatın hak ve ödevleri
Genel olarak
Avukatlar, yüklendikleri görevleri, bu görevin kutsallığına yakışır bir şekilde özen, doğruluk ve onur içinde yerine getirmek ve avukatlık unvanının gerektirdiği saygı ve güvene yakışır bir şekilde hareket etmekle yükümlüdürler.
Yalnız avukatların yapabileceği işler
Kanun işlerinde ve hukuki meselelerde mütalâa vermek, mahkeme, hakem veya yargı yetikisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda özel ve tüzel kişilere ait hakları dava etmek ve savunmak, bu işlere ait bütün evrakı düzenlemek, adli işlemleri ve resmi dairelerde çekişmeli ve çekişmesiz işleri takip etmek, yalnız baroda yazılı avukatlara aittir.
Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir.
Usul ve füru ile nesep ve sebepten ikinci dereceye kadar (bu derece dahil) civar hısımları ve eşler birbirlerinin yargı mercileri ve adalet daireleri dışında kalan resmî dairelerdeki iğlerini vekâleten takip edebilirler.
Hukuk ve Ceza Muhakemeleri Usulleri kanunları ile diğer kanun hükümleri saklıdır.
Sır saklama
Avukatların, kendilerine tevdi edilen veya gerek avukatlık görevi, gerekse Türkiye Barolar Birliği ve barolar organlarındaki görevleri dolayısiyle öğrendikleri hususları açığa vurmaları yasaktır.
Avukatların birinci fıkrada yazılı hususlar hakkında tanıklık edebilmeleri iş sahibinin muvafakatini almış olmalanna bağlıdır. Ancak, bu halde dahi avukat tanıklık etmekten çekinebilir.
Yukarıki hükümler, Türkiye Barolar Birliği ve baroların memurları hakkında da uygulanır,
İşin reddedildiğinin bildirilmesi
Avukat, kendisine teklif olunan işi sebep göstermeden reddedebilir. Reddin, iş sahibine gecikmeden bildirilmesi zorunludur.
İşi iki avukat tarafından reddolunan kimse, kendisine bir avukat tayinini baro başkanından isteyebilir.
Baro başkanı tarafından tayin olunan avukat, işi ücret karşılığında takip etmek zorundadır.
İşin reddi zorunluluğu
Avukat;
a) Kendisine yapılan teklifi yolsuz veya haksız görür yahut sonradan yolsuz veya haksız olduğu kanısına varırsa,
b) Aynı işte menfaati zıt bir tarafa avukatlık etmiş veya mütalâa vermiş olursa,
c) İşe evvelce hâkim, hakem, Cumhuriyet Savcısı veya memur olarak elkoymuş bulunursa,
d) Kendisinin düzenlediği bir senet veya sözleşmenin hükümsüzlüğünü ileri sürmek durumu ortaya çıkmışsa,
e) İş sahibi, meslek görevini yapan bir avukata, karşı bir suç işlemiş ise,
f) Görmesi istenilen iş, Türkiye Barolar Birliği tarafından tespit edilen meslekî dayanışma ve düzen gereklerine uygun değilse
Teklifi reddetmek zorunluluğundadır.
Bu zorunluluk, avukatların ortaklarına ve yanlarında çalıştırdıkları avukatları da kapsar.
Avukatlar, baro yönetim kurulunun iznini almadan başka bir avukat aleyhine dava açamazlar. Acele durumlarda, baro yönetim kuruluna önceden bildiride bulunarak, izin verilmesini davayı açtıktan sonra da isteyebilirler.
(e) bendinde gösterilen hallerde, baro başkanı, iş sahibinin başvurması üzerine kendisine bir avukatı vekil olarak tayin eder.
Avukatın dosya saklaması ve hapis hakkı
Avukat, kendisine tevdi olunan evrak, vekâletin sona ermesinden itibaren üç yıl süre ile saklamakla yükümlüdür. Şu kadar ki, evrakın geri alınması müvekkile yazı ile bildirilmiş olduğu hallerde saklama yükümlülüğü, bildirme tarihinden itibaren üç ayın sonunda sona erer.
Avukat, ücreti ve yapmış olduğu giderleri kendisine ödenmedikçe, elinde bulunan evrakı geri vermekle yükümlü değildir.
Tazminat isteklerinde zamanaşımı
İş sahibi tarafından sözleşmeye dayanarak avukata karşı ileri sürülen tazminat istekleri, bu hakkın doğumundan sonra beş yıl ve her halde o işin sona ermesinden başlıyarak bir yıl sonra zamanaşımına uğrar.
Avukatın vekâletten çekilmesi
Belli bir işi takipten veya savunmadan isteği ile çekilen avukatın o işe ait vekâlet görevi, durumu müvekkiline tebliğinden itibaren onbeş gün süre ile devam eder.
Şu kadar ki, adlî müzaharet bürosu yahut baro başkanı tarafından tayin edilen avukat, kaçınılmaz bir sebep veya haklı bir özrü olmadıkça, görevi yerine getirmekten çekinemez. Kaçınılmaz sebebin veya haklı özrün takdiri avukatı tayin eden makama aitttir.
Bir avukatın geçici olarak görevlendirilmesi
Bir avukatın ölümü veya meslekten yahut işten çıkarılması veya işten yasaklanması yahut geçici olarak iş yapamaz duruma gelmesi hallerinde, baro başkanı, ilgililerin yazılı istemi üzerine veya iş sahiplerinin yazılı muvafakatlni almak şartiyle, işleri geçici olarak takip etmek ve yürütmek için bir avukatı görevlendirir ve dosyaları kendisine devir ve teslim eder.
Yukarıki fıkrada yazılı işlere ait kanunî süreler, dosyaların devir ve teslimine kadar işlemez. Şu kadar ki, bu süre üç ayı geçemez.
İşin yeni avukata verilmesi durumu, baro başkanın mahkemelere yapacağı tebliğ ile tespit olunur.
Kendisine görev verilen avukat haklı sebepler göstererek bunu reddedebilir. Ret sebeplerinin yerinde olup olmadığına baro yönetim kurulu karar verir.
Vekâlet görevi, temsil edilen avukatın talimatına bağlı olmaksızın, bu görevi yapan avukatın sorumluluğu altında yürür. Yapılan işlerin ücretini, kendisine vekâlet olunan avukat öder. Anlaşmazlık halinde ücretin miktarı baro yönetim kurulu tarafından belirtilir.
Büro edinme zorunluluğu
Her avukat, levhaya yazıldığı tarihten itibaren üç ay içinde baro bölgesinde bir büro kurmak zorundadır. Büronun niteliklerini barolar belirtir.
Bir avukatın birden fazla bürosu olamaz. Birlikte çalışan avukatlar ayrı büro edinemezler.
Bürosunu veya konutunu değiştiren avukat yenilerinin adreslerini bir hafta içinde baroya bildirmek zorundadır.
Ortak avukat bürosu halinde birlikte çalışma
Birden çok avukat, çalışmalarını bir (ortak avukat bürosu) şeklinde birleştirebilirler. Bu halde birlikte çalışan avukatlardan birinin veya birkaçının öz ve soyadlarının yanında (ortak avukat bürosu) ibaresi kullanılabilir. Bu büro tüzel kişiliğe sahip olmadığı gibi, yapılan iş serbest meslek çalışması olup, ticari sayılamaz. Ortak avukat bürosu halinde birlikte çalışan avukatlar kendi aralarındaki durumu, ücretleri kararlaştırılacak oranlara göre paylaşmak veya bazılarının sadece belli ücret alması şeklinde düzenlemekte serbesttirler.
Avukat bürosunda çalışabilecek kişiler
Avukatlar, bürolarında yalnız avukatlık mesleki için gerekli olan yardımcı elemanları çalıştırabilirler.
Hâkimliğe ve avukatlığa engel suçlardan biri ile hükümlü olanlar veya avukatlıktan yasaklananlarla her ne şekilde olursa olsun işbirliği edilemez veya bu gibiler büroda çalıştırılamaz.
Yukarıki hükümlere aykırı hareket eden avukat ilk defasında işten, tekrarında meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılır.
İşlerin stajiyer veya sekreterle takibi, dava dosyalarının incelenmesi ve dosyadan örnek alma
Avukat, bürosuna ait işleri, kendi sorumluluğu altında, yanında çalışan stajiyer veya sekreter eliyle de takip ettirebilir ve örnek aldırabilir. Adalet dairesi içinde imkân bulunduğu ve gerekli giderler de ödendiği takdirde, fotokopi yoliyle örnek çıkartılabilir.
Dava ve takip dosyaları, yalnız avukatlar veya stajiyerleri yahut taraflarca mahkeme ve icra kalemlerinde incelenebilir.
Avukat, dava ve takip dosyalarını, vekâletname ibraz etmeden inceliyebilir. Şu kadar ki, vekâletname ibraz etmiyen avukata dosyadaki kâğıt ve belgelerin örneği verilmez.
Çekişmeli hakları edinme yasağı
Avukat el koyduğu işlere ait çekişmeli hakları edinmekten veya bunların edinilmesine aracılıktan yasaklıdır. Bu yasak, işin sona ermesinden itibaren bir yıl sürer.
Birinci fıkra hükmü, avukatın ortaklarını ve yanında çalıştırdığı avukatları da kapsar.
Avukata çıkar karşılığında iş getirme
Avukat veya iş sahibi tarafından vadolunan veya verilen bir ücret yahut da herhangi bir çıkar karşılığında avukata iş getirmeye aracılık edenler ve aracı kullanan avukatlar altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Bu eylemi yapanlar memur iseler, verilecek hapis cezası bir yıldan aşağı olamaz.
Avukatların resmî kılığı
Avukatlar, mahkemelere, Türkiye Barolar Birliğinin belirteceği resmî kılıkla çıkmak zorundadırlar.
Baroya ve avukatlara ayrılacak yer
Her adalet dairesinde, bölgesinde bulunduğu baro için, her mahkeme salonunda ve icra dairesinde ise avukatlar için ihtiyaca yetecek nitelikte yer ayrılması zorunludur.
Danışma yapılması uygun olmıyan yerler
Avukatlar, baroda yazılı olan bürolarından başka yerlerde, mahkeme salonunda veya adalet binasının başka bir yerinde iş sahipleri ile hukukî danışmada bulunmaktan ve iş kabul etmekten yasaklıdırlar.
Yukarıki fıkra hükmü, avukatın özel olarak çağrıldığı hallerde uygulanmaz.
