EN
TR
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 24/08/2023 tarihli toplantısında; Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası Yönetmeliğinin “Piyasa İşletim Usul ve Esasları” başlıklı 19 uncu maddesinde yer alan “(7) PUE ve VGPUE piyasa işletmecisi tarafından hazırlanır ve Kurul onayı ile yürürlüğe girer. Kurul, gerek gördüğü hallerde piyasada faaliyet gösteren ilgili kişilerin görüşünü alarak yahut gerekmesi halinde resen PUE ve VGPUE'de değişiklik yapabilir."ve Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası İşletim Usul ve Esasları (PUE)’nın “Değişiklikler” başlıklı 14 üncü maddesi altında yer alan "14.1.5. Bu Usul ve Esaslarda Kurul Kararı olmaksızın değişiklik yapılamaz." hükümleri çerçevesinde PUE’de değişiklik yapılması hakkında aşağıdaki karar alınmıştır.
PUE’nin “2.Tanımlar” maddesinde yer alan “h) Eşleşme, k) Gerekçe kodu, u) İlave dengeleyici, dd) Kesinleşmiş eşleşme, mm) Organize toptan doğal gaz satış piyasası (OTSP), nn) Piyasa işlemi ve öö) Piyasa İşletim Usul ve Esasları (PUE),” tanımları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
h) Eşleşme: STP’de verilen ve birbiriyle uyuşan alış ve satış yönlü tekliflerin eşleşmesini,
k) Gerekçe kodu: İletim şirketinin ilave dengeleyici olarak veya ŞİD’de belirtilen diğer haller gereği SGP’ye girmesi durumunda giriş sebebini belirten referans numarasını,
u) İlave dengeleyici: ŞİD uyarınca iletim şebekesinin fiziki dengesinin sağlanması amacıyla SGP’ye girerek piyasa işlemi yapması durumunda piyasa katılımcısı olarak iletim şirketini,
dd) Kesinleşmiş eşleşme: STP’de verilen tekliflerin Yönetmelik ve bu Usul ve Esaslar çerçevesinde piyasa işletmecisi tarafından onaylanınca kazandığı niteliği,
mm) Organize toptan doğal gaz satış piyasası (OTSP): Doğal gaz sisteminden yararlanan lisans sahiplerince doğal gazın alım-satımının ve dengeleme işlemlerinin yapıldığı piyasalar, ileri tarihli fiziksel teslimat gerektiren doğal gaz piyasaları ve Kurul tarafından belirlenen diğer doğal gaz piyasası işlemlerinin gerçekleştirildiği, Kurul tarafından düzenlenen piyasayı,
nn) Piyasa işlemi: STP’de gerçekleştirilen ticari işlemleri,
öö) Piyasa İşletim Usul ve Esasları (PUE): Yönetmelik ve ilgili mevzuat doğrultusunda SGP’nin işletilmesine ilişkin usul ve esasları,
PUE’nin “2.Tanımlar” maddesine “vv) Spot Doğal Gaz Piyasası (SGP)” yeni tanım olarak aşağıdaki şekilde ilave edilmiştir:
vv) Spot Doğal Gaz Piyasası (SGP); Piyasa katılımcılarına fiziksel teslimat yükümlülüğü doğuran ve piyasa işletmecisi tarafından Yönetmelik ve bu Usul ve Esaslar kapsamında işletilen doğal gaz piyasasını,
PUE’nin “2.Tanımlar” maddesinde yer alan vv) bendi ve sonraki bentler aşağıdaki şekilde teselsül ettirilmiştir.
yy) Standart taşıma sözleşmesi (STS): Standart hizmetin sağlanması için iletim şirketi ile taşıtan arasında akdedilen taşıma sözleşmesini,
zz) STP katılım anlaşması: Piyasa işletmecisi ile STP’ye katılım sağlayan lisans sahipleri arasında yapılan ve Yönetmelikte belirlenen esaslar çerçevesinde hazırlanmış olan anlaşmayı,
aaa) Sürekli ticaret: Fiyat ve miktar olarak uyumlu olan tekliflerin derhal eşleştirildiği ticaret yöntemini,
bbb) Sürekli ticaret platformu (STP): Piyasa işletmecisi tarafından Yönetmelik çerçevesinde OTSP’ye yönelik olarak kurulan ve elektronik ortamda işletilen ticaret platformunu,
ccc) Taşıma miktarı bildirimi (TMB): ŞİD hükümleri doğrultusunda tanımlanan, bir taşıtan tarafından iletim şirketine yapılan bildirimi,
ççç) Taşıma miktarı değişiklik bildirimi (TMDB): ŞİD hükümleri doğrultusunda tanımlanan, bir taşıtan tarafından iletim şirketine yapılan TMB’deki değişikliklere ilişkin bildirimi,
ddd) Taşıtan: İletim şirketi ile STS imzalamış tedarikçi ve ihracatçı şirketi,
eee) Tedarikçi: Serbest tüketicilere, toptan satış şirketlerine, ithalatçı şirketlere, ihracatçı şirketlere, CNG dağıtımı, iletimi ve satışı yapan şirketlere ve dağıtım şirketlerine doğal gaz satan ithalatçı şirketleri, toptan satış şirketleri ve üretim şirketlerini,
fff) Teklif bölgesi: İletim şirketi tarafından tekliflere esas olmak üzere belirlenen bölgeyi,
ggg) Teklif defteri: STP’nin, bir gaz gününe yönelik sonuç doğuran ve ilgili ticaret aralığı boyunca açık kalan, piyasa katılımcıları tarafından tekliflerin sunulduğu ve izlenebildiği kısmını,
ğğğ) Teklif noktası: Piyasa katılımcılarının bu Usul ve Esaslar uyarınca STP’de verecekleri tekliflere konu olan fiziksel ya da sanal giriş noktasını,
hhh) Teslim noktası: Doğal gazın teslim edildiği noktayı,
ııı) Teslimat dönemi: Bu Usul ve Esaslarda belirlenen esaslar çerçevesinde, STP işlemleri sonucunda yapılması gereken doğal gaz teslimatının gerçekleştirildiği dönemi,
iii) Ticaret açılış zamanı: İlgili ürün için tekliflerin verilmeye başlandığı zamanı,
jjj) Ticaret aralığı: Ticaret açılış zamanından ticaret kapanış zamanına kadar geçen, piyasa katılımcılarının piyasa işlemi yapabildikleri zaman dilimini,
kkk) Ticaret kapanış zamanı: İlgili ürün için tekliflerin verilmesinin sona erdiği zamanı,
lll) Ulusal dengeleme noktası (UDN): Doğal gazın iletim şebekesine teslim edildiği veya iletim şebekesinden teslim alındığı varsayılan sanal noktayı,
mmm) Ulusal dengeleme çıkış noktası: Bir taşıtanın, iletim şebekesinden doğal gazı teslim aldığı varsayılan sanal noktayı,
nnn) Ulusal dengeleme giriş noktası: Bir taşıtanın, iletim şebekesine doğal gazı teslim ettiği varsayılan sanal noktayı,
ooo) Ürün: Piyasa işletmecisinin bu Usul ve Esaslar çerçevesinde geliştirdiği işlem türlerini,
ööö) Yönetmelik: 31/3/2017 tarihli ve 30024 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası Yönetmeliği’ni
ifade eder.
Bu Usul ve Esaslarda geçmekle birlikte tanımlanmamış diğer kavram ve kısaltmalar, ilgili mevzuattaki anlam ve kapsama sahiptir.
PUE’nin 3.1 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
3.1. SGP’ye İlişkin Genel Esaslar
3.1.1. SGP, Yönetmelik ve bu Usul ve Esas hükümleri kapsamında piyasa işletmecisi tarafından işletilir.
3.1.2. SGP, aşağıdaki genel esaslar çerçevesinde işletilir:
a. STP’de sunulan teklifler piyasa katılımcıları arasında ayrım gözetilmeksizin değerlendirilir.
b. Piyasa işlemleri, sürekli ticaret esasına dayanır ve STP üzerinde gerçekleştirilir.
c. Piyasa işlemlerinin uzlaştırmasında, her bir kesinleşmiş eşleşmenin sonucunda oluşan fiyatlar kullanılır.
d. Faaliyetler şeffaflık ve sorumluluk ilkelerine uygun şekilde yürütülür.
e. Piyasa işletmecisi, SGP faaliyetlerini iletim şirketi ile her türlü koordinasyon ve haberleşmeyi sağlayarak yürütür. Koordinasyon ve haberleşmeye ilişkin hükümler piyasa teslim sözleşmesinde yer alır.
3.1.3. SGP, Yönetmelik’te belirtilen diğer amaçlar yanında aşağıdaki amaçlar doğrultusunda işletilir:
a) Piyasa katılımcılarına sözleşmeye bağlanmış yükümlülüklerini ticaret aralığında dengeleme olanağı sağlama,
b) Doğal gaz ticaretine ilişkin referans fiyat/fiyatlar belirleme,
c) İletim sistemindeki günlük dengesizlik miktarlarının azalmasına yardım etme ve iletim şirketine gün öncesinden mümkün olduğu ölçüde dengelenmiş bir sistem sağlama,
ç) Piyasa katılımcılarına, ikili anlaşmalarına ek olarak ilgili gaz günü için doğal gaz alım/satımı yapma fırsatı oluşturma,
d) İletim şirketine, ŞİD’de belirlenen koşullarla sınırlı olmak üzere SGP’de işlem yapma imkanı sağlama.
PUE’nin 4.1.1 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.1.1. Piyasa katılımcıları, SGP’de işlem yapmak istedikleri gaz yılına ilişkin olarak STS ve STP katılım anlaşması imzalamış olan;
a) İthalat lisansı sahibi,
b) Toptan satış lisansı sahibi,
c) İhracat lisansı sahibi
tüzel kişilerden oluşur. İletim lisansı sahibi yalnızca ilave dengeleyici olarak ve ŞİD’de belirtilen diğer haller gereğince bu Usul ve Esaslar ve ilgili mevzuat çerçevesinde piyasa katılımcısı sıfatını haiz olur. ŞİD’in Madde 24.1.2 hükümleri mahfuzdur.
PUE’nin 4.1.5 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.1.5. Piyasa katılımcıları, Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde gerçekleştirdikleri faaliyetlerini SGP’ye ve/veya sistem işletimine zarar vermeyecek ve ilgili mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacak şekilde yürütmekle yükümlüdür.
PUE’nin 4.2.1 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.2.1. Piyasa işletmecisi EPİAŞ’tır. Piyasa işletmecisi; SGP’nin işletimini, uzlaştırma işlemlerini ve veri yayımlama faaliyetlerini eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin, şeffaflık ve sorumluluk ilkeleri çerçevesinde yürütür.
PUE’nin 4.2.2 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.2.2. Piyasa işletmecisi, SGP’nin işletimine ilişkin aşağıdaki faaliyetleri yürütür:
a) SGP’nin bu Usul ve Esaslar ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak işletilmesi,
b) STP’nin ilgili mevzuat kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla her türlü bakım ve güncelleme faaliyetlerini yerine getirerek işler ve erişilebilir halde tutulması,
c) SGP’nin işletimine ilişkin hususlarda ilgili mevzuata uygun olarak, uygulamaya yönelik kararların alınması, mevzuatla kendisine bırakılmış diğer görevlerin yerine getirilmesi,
ç) Bu Usul ve Esaslarda yer alan hükümler uyarınca verilerin yayımlanması ve raporlanması,
d) STP’de sunulması öngörülen yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi, noktasal/bölgesel ürünlerin iletim şirketi ile koordineli olarak oluşturulması ve tüm bu ürünlerin STP’de piyasa katılımcılarına sunulabilmesi için Kurul'dan onay alınması.
PUE’nin 4.2.5. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.2.5. Piyasa işletmecisinin ve İletim şirketinin SGP’ye ilişkin hak ve yükümlülüklerine, piyasa teslim sözleşmesinde yer verilir.
PUE’nin 4.3.1 ve 4.3.2. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.3.1. SGP’deki faaliyetlerini bu Usul ve Esaslar ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yürütür.
4.3.2. ŞİD hükümleri çerçevesinde ilave dengeleyici sıfatıyla SGP’ye girerek iletim şebekesinin fiziki dengesinin sağlanması amacıyla piyasa işlemi yapabilir. İletim şirketinin ilave dengeleyici sıfatıyla girmesi haricinde de ŞİD’de belirlenen diğer haller gereği STP’ye girmesi mümkündür.
PUE’nin 4.3.7. ve 4.3.8. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.3.7. Gaz günü öncesinde kendisine iletilen programlar çerçevesinde günlük talep tahmini ve iletim şebekesi stoğu tahmini yapıp ŞİD’de belirlenen zamanlarda EBT’de yayımlar ve duyurulmak üzere piyasa işletmecisine iletir.
4.3.8. İletim sisteminde belirlenen bölgeler bazında basınç ve miktar değerlerini ŞİD’de belirlenen zamanlarda EBT’de yayımlar ve duyurulmak üzere piyasa işletmecisine iletir.
PUE’nin 4.3.10. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.3.10. İletim şirketinin ve piyasa işletmecisinin SGP’ye ilişkin hak ve yükümlülüklerine, piyasa teslim sözleşmesinde yer verilir.
PUE’nin 5.2.9. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
5.2.9. Her piyasa katılımcısının ödeyeceği SGP yıllık katılım ücreti, ilk kayıt işlemlerinin tamamlanmasını müteakip ilk faturada ve kayıt yenileme durumunda her yıl için Ocak ayı nihai uzlaştırma bildirimini müteakip düzenlenecek faturada yıllık katılım ücreti kalemi olarak yer alır. Yıllık katılım ücreti piyasa katılımcısının aynı yıl içerisinde sistemden çıkması durumunda iade edilmez.
PUE’nin 5.3.1. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
5.3.1. Aşağıdaki koşulların oluşması halinde, piyasa işletmecisi ilgili piyasa katılımcısının piyasaya erişimini veya bu kapsamda hak ve borç doğuracak işlemler yapmasını STP katılım anlaşması uyarınca askıya alabilir:
a) Piyasa işletimine ilişkin bedel ve ücretlerin ödenmemesi veya yükümlülüklerin yerine getirilmemesi,
b) Bu Usul ve Esaslarda belirlenen teminat yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi,
c) Piyasa katılım koşullarının herhangi birinin ortadan kalkması,
ç) Bu Usul ve Esaslara aykırı işlemlerin, yapılacak ihtara rağmen belirtilen süre zarfında düzeltilmemesi,
d) Piyasa katılımcısının bu Usul ve Esaslarda belirtilen esaslar çerçevesinde kötüye kullanımının tespit edilmesi,
e) Piyasa katılımcısı hakkında, OTSP’nin işleyişine etki edebilecek herhangi bir yasal şart, yargı kararı, idari karar, yetkili makam ve mercilerin kararı ile alınan önlem veya kısıtlamanın bulunması.
f) VGPUE hükümleri kapsamında piyasa katılımcılarının temerrüde düşmesi.
PUE’nin 5.3.2.1. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
5.3.2.1. Tüm piyasa katılımcılarının STP’ye erişimi, Madde 5.3.2’nin (a), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen hallerde, bu Usul ve Esaslardaki iletişim kanalları çerçevesinde bilgi verilmesini müteakip derhal, (b) bendinde belirtilen halde ise en az 5 (beş) iş günü öncesinde bilgi verilmesi kaydıyla askıya alınır.
PUE’nin 6.1. maddesinin başlığı “SGP’nin İşleyişine İlişkin Genel Esaslar” olarak değiştirilmiştir.
PUE’nin 6.4.7. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
6.4.7. STP’de verilebilecek teklif tipleri şunlardır:
a) Ticaret kapanış zamanına kadar geçerli (Standart Teklif, STD): Teklifler piyasa katılımcısının belirttiği miktar ve fiyat doğrultusunda tamamen ya da parçalı olarak eşleşir. Eşleşmeyen kısım için teklif, ticaret kapanış zamanına kadar geçerliliğini korur.
b) Süresi dolana kadar geçerli (SUR): Piyasa katılımcısının belirlediği süre içerisinde teklifler piyasa katılımcısının belirttiği miktar ve fiyat doğrultusunda tamamen ya da parçalı olarak eşleşir. Eşleşmeyen kısım için teklif, süresi dolana kadar geçerliliğini korur.
c) Olanı eşle ve yok et (OEYE): Teklifler piyasa katılımcısının belirttiği miktar ve fiyat doğrultusunda teklif defterinde yer almadan, sunulduğu anda uygun olan mevcut tekliflerle eşleşir ve arta kalan miktar yok edilir.
PUE’nin 8.1.1. maddesinin d bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
d) Elektronik teminat mektuplarının elektronik olarak muhafazasından ve elektronik teminat mektupları hakkında merkezi uzlaştırma kuruluşunun bilgilendirilmesinden,
PUE’nin 8.1.2. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
8.1.2 Piyasa Katılımcıları/Sistem Kullanıcıları:
a) Merkezi uzlaştırma kuruluşunda kendi namına, teminat ve ödemelere ilişkin işlemlerin gerçekleşmesine yönelik olarak teminat ve nakit hesabının açılmasından,
b) Avans ve fatura ödeme işlemlerinin yürütülmesi amacıyla aracı bankalarda, kendi namına nakit hesabının açılmasından ve açılan aracı banka hesabının merkezi uzlaştırma kuruluşuna zamanında ve doğru şekilde bildirilmesinden,
c) Piyasa işletmecisi tarafından bildirilen avans ve faturalara ilişkin ödemelerin zamanında ve doğru bir şekilde yapılmasından,
d) Merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından sunulacak nakit takas ve teminat yönetimi hizmetine ilişkin merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşmasının imzalanmasından,
e) Piyasa işletmecisi tarafından belirlenen teminat yükümlülüklerinin zamanında yerine getirilmesinden,
sorumludur.
PUE’nin 8.1.3. maddesinin b ve h bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
b) Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları ile elektronik teminat mektubu dışındaki diğer teminatların saklanması ve nakit takas hizmetine ilişkin merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşmasının imzalanmasından,
h) Piyasa işletmecisi adına sunulan elektronik teminat mektubu dışındaki tüm teminatların muhafazasından,
PUE’nin 9.1.1. ve 9.1.2. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.1.1. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcılarından SGP’de gerçekleştirdikleri işlemlere ait avans ödemelerine ilişkin oluşabilecek mali risklere dair günlük işlem teminatı alır. Piyasa katılımcısının, söz konusu avans ödemelerini bu Usul ve Esaslarda belirtilen süreye kadar yapmaması durumunda, söz konusu avans ödemeleri için ilgili piyasa katılımcısının günlük işlem teminatına başvurulur.
9.1.2. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcılarından SGP ’de gerçekleştirdikleri işlemlere ait KDV ve PİÜ ödemelerine ilişkin oluşabilecek mali risklere dair ise fatura işlem teminatı alır.
PUE’nin 9.2.1. ve 9.2.2. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.2.1. Piyasa katılımcıları, STP’de alış yönlü işlem yapmak için merkezi uzlaştırma kuruluşundaki günlük işlem teminatı hesabına teminat yatırırlar. Piyasa katılımcıları merkezi uzlaştırma kuruluşu günlük işlem teminatı hesabındaki meblağ kadar STP’de alış yönlü teklif verebilirler.
9.2.2. Piyasa katılımcılarının günlük işlem teminatı hesabındaki tutarı, ilgili katılımcının alış yönlü teklifi ve alış yönlü eşleşmesi kadar bloke edilir ve işlem limiti bu miktarda azaltılır.
PUE’nin 9.2.4. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.2.4. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcılarından her bir fatura dönemi içerisinde her bir avans borç bildirimi sonrası oluşacak KDV riskine dair avans borcu için KDV oranında fatura işlem teminatı alır. Piyasa katılımcısının ilgili fatura dönemi içerisinde avans alacaklısı olması durumunda, fatura işlem teminatı yükümlülüğü avans alacağının KDV oranına tekabül eden kısmı kadar azaltılır. Alınacak bu teminat için Madde 9.7.1’de belirtilen kıymetler kabul edilir.
PUE’nin 9.2.6. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.2.6. Piyasa katılımcıları tarafından yapılan fatura ödemesi kadar olan tutarı, fatura işlem teminatı hesabından çıkartılır.
PUE’nin 9.4.3. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.4.3. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, teminat olarak kabul edilebilecek kıymetlerden oluşan elektronik teminat mektubu dışındaki tüm teminatlarını merkezi uzlaştırma kuruluşuna, elektronik teminat mektuplarını piyasa işletmecisine sunar.
PUE’nin 9.4.7., 9.4.8, 9.4.9, 9.4.10, 9.4.11, 9.4.12, 9.4.14, 9.4.15, 9.4.16. maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.4.7. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları bazında hesapladığı fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını en geç saat 15:45’te olmak üzere yazılımın imkan verdiği ölçüde günde en az bir defa ilgili piyasa katılımcısına ve merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir.
9.4.8. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, piyasa işletmecisinin yapmış olduğu bildirimde yer alan fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını, bildirimi takip eden ilk iş günü saat 15:00’a kadar tamamlar. Yarım iş günleri, hafta sonu ve resmi tatil günleri kapsamında değerlendirilir ve teminat yatırma işlemi gerçekleştirilmez. Piyasa işletmecisi, fatura ödeme son gününü takip eden iş gününe özel olarak saat 08:30’da piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları bazında fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını yeniden hesaplar ve piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına ve merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir. Bu güne özel olarak 08:30’da yapılan teminat bildirimi ilgili gün saat 10:00’da ve 15:00’da yapılacak kontroller için geçerli olacaktır.
9.4.9. Merkezi uzlaştırma kuruluşu piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının merkezi uzlaştırma kuruluşundaki toplam değerlenmiş fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını içeren dosyayı saat 15:00’da piyasa işletmecisine gönderir. Piyasa işletmecisi, gönderilen dosyanın içerisindeki piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının merkezi uzlaştırma kuruluşundaki toplam değerlenmiş fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını her iş günü saat 15.00’da kontrol eder. Merkezi uzlaştırma kuruluşu, fatura ödeme son iş gününden sonraki iş gününe özel olarak, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının merkezi uzlaştırma kuruluşundaki toplam değerlenmiş fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını içeren dosyayı ilgili gün saat 10.00’da piyasa işletmecisine gönderir ve piyasa işletmecisi tarafından teminat kontrolü yapılır.
9.4.10. Piyasa işletmecisi, elektronik teminat mektubu tutarlarını, elektronik teminat mektuplarının kendisine sunulmasını müteakip en geç yarım saat içerisinde katılımcı bazında merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir. Piyasa işletmecisi, saat 16:00’dan sonra sunulan elektronik teminat mektuplarını en geç bir sonraki iş günü merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir.
9.4.11. Elektronik teminat mektubu dışındaki tüm teminatlar, merkezi uzlaştırma kuruluşunun sistemi açık olduğu sürece piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları tarafından merkezi uzlaştırma kuruluşunun sistemi üzerinden sunulur. Yarım iş günlerinde, hafta sonu ve resmi tatil günlerinde teminat yatırma işlemi gerçekleştirilemez.
9.4.12. Piyasa katılımcıları, günlük işlem teminatını çekme işlemleri için herhangi bir tam iş gününde saat 11.00, 13:00 ve 15:00’a kadar merkezi uzlaştırma kuruluşuna başvuruda bulunurlar. Merkezi uzlaştırma kuruluşu piyasa katılımcılarının günlük işlem teminatından çekmek istedikleri miktarı içeren dosyayı katılımcıların başvuru yaptığı saatlere müteakip 15 dakika içerisinde piyasa işletmecisine gönderir. Piyasa katılımcılarının çekmek istedikleri tutar, bloke edilmemiş günlük işlem teminatından az ise işlem limiti bu tutar kadar azaltılır ve piyasa işletmecisi tarafından merkezi uzlaştırma kuruluşuna ilgili tutarın çekilmesi için onay verilir, fazla ise piyasa katılımcılarının teminatlarını çekme başvuruları reddedilir. Teminat çekme talebine onay verilen elektronik teminat mektupları, piyasa işletmecisi tarafından iade edilir.
9.4.14. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları fatura İşlem ve dengesizlik teminatlarına ilişkin sundukları elektronik teminat mektuplarını mesai saatleri içerisinde piyasa işletmecisinden çekebilirler.
9.4.15. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları tarafından fatura işlem ve dengesizlik teminatlarına ilişkin olarak merkezi uzlaştırma kuruluşundan gerçekleştirecekleri TL cinsinden nakit teminat çekme işlemleri, herhangi bir iş gününde saat 15:40’a kadar, nakit dışı teminatların çekme işlemlerini ise saat 17:00’a kadar gerçekleştirebilir.
9.4.16. Yarım iş günlerinde, hafta sonu ve resmi tatil günlerinde teminat çekme işlemi gerçekleştirilemez.
PUE’nin 9.4.16. maddesi 9.4.17. olarak teselsül ettirilmiştir.
9.4.17. İşbu Madde 9.4 kapsamında yer alan zamana ilişkin ifadelerde Kurum onayı olmaksızın değişiklik yapılamaz. Yapılması öngörülen değişiklikler piyasa katılımcılarına/sistem kullanıcılarına uygulamaya geçilmeden en az 10 (on) gün önce STP ve EBT aracılığıyla duyurulur.
PUE’nin 9.5.4. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.5.4. Fatura işlem ve dengesizlik teminatları tutarı bildirimlerinin yapıldığı günü takip eden 4. (dördüncü) iş günü saat 15:00’da yapılan teminat kontrolünde teminat yükümlülüklerine uymadığı tespit edilen piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı için iletim şirketi tarafından ŞİD ve ilgili diğer mevzuat hükümleri doğrultusunda işlem yapılır.
PUE’nin 9.6.1., 9.6.2. ve 9.6.3. maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.6.1. Teminat olarak kabul edilebilecek kıymetler aşağıda belirtilmiştir:
a) Türk Lirası,
b) Döviz (ABD Doları veya AVRO),
c) Bankacılık mevzuatına tabi ve Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar tarafından hazırlanmış olan TL veya döviz cinsinden (ABD Doları veya AVRO) kesin ve süresiz elektronik teminat mektupları,
ç) Bankacılık mevzuatına göre Türkiye’de faaliyette bulunmasına izin verilen yabancı bankalar ile Türkiye dışında faaliyette bulunan banka veya benzeri kredi kuruluşlarının kontr garantisi üzerine bankacılık mevzuatına tabi bankaların düzenleyecekleri TL veya döviz cinsinden (ABD Doları veya AVRO) kesin ve süresiz elektronik teminat mektupları,
d) Hamiline olmak kaydıyla Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen devlet iç borçlanma senetleri.
e) T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığınca ihraç edilen Eurobond’lar.
9.6.2. Teminatların TL karşılıklarının hesaplanması sürecinde; döviz nakit teminatlar ve döviz elektronik teminat mektupları için hesaplamanın yapılacağı günden bir önceki iş günü yayımlanan TCMB döviz alış kuru, devlet tahvili ve hazine bonosu için TCMB tarafından hesaplamanın yapılacağı günden bir önceki iş günü Resmi Gazetede yayımlanan gösterge niteliğindeki değerler baz alınır.
9.6.3. Elektronik teminat mektubu dışında teminat olarak kabul edilen kıymetlere ve döviz cinsinden elektronik teminat mektuplarına değerleme katsayısı uygulanır. Bu düzenleme kapsamında uygulanacak olan değerleme katsayısı, benzer piyasalarda uygulanan değerleme katsayıları dikkate alınarak merkezi uzlaştırma kuruluşunun önerisi üzerine piyasa işletmecisi tarafından belirlenerek, STP aracılığıyla piyasa katılımcılarına duyurulur.
PUE’ye “10.2. Uzlaştırma Bildirimleri” başlığı eklenmiş, 10.2.1. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.2. Uzlaştırma Bildirimleri
10.2.1. Tahsisat verilerinin piyasa işletmecisine ŞİD hükümleri doğrultusunda gönderildiği günü takip eden ilk iş günü, uzlaştırma hesaplamaları sonucunda piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının her bir fatura dönemi için piyasa işletmecisine ödeyeceği ya da piyasa işletmecisi tarafından piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına ödenecek tutarları içeren ön uzlaştırma bildirimi, piyasa işletmecisi tarafından STP aracılığı ile ilgili piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına duyurulur.
PUE’ye “10.3. Faturalama” başlığı eklenmiş, 10.3.1. ve 10.3.2. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.3. Faturalama
10.3.1. Piyasa işletmecisi, faturaya esas uzlaştırma bildiriminin STP aracılığı ile ilgili piyasa katılımcılarına duyurulduğu günden itibaren 7 (yedi) gün içinde, faturaya esas uzlaştırma bildiriminde yer alan tutarlara göre faturaları düzenler ve ilgili piyasa faaliyetiyle iştigal eden piyasa katılımcılarına/sistem kullanıcılarına gönderir. Faturaya esas uzlaştırmanın STP’de yayımlanma tarihi, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları için fatura tebliğ tarihi olarak kabul edilir.
10.3.2. Piyasa işletmecisi, faturaya esas uzlaştırma bildiriminin yapıldığı gün, katılımcının ilgili piyasa faaliyetlerine ilişkin düzenlenmiş olan faturalara istinaden borç/alacak bilgilerini merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir.
PUE’nin 10.3.3. maddesi yürürlükten kaldırılmış, 10.3.4. maddesinin madde numarası 10.3.3. olmuş ve aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.3.3. Ödeme yapılacak piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, bildirimlerin yapıldığı günden itibaren 7 (yedi) gün içinde, faturaya esas uzlaştırma bildiriminde yer alan tutarlara göre düzenlediği faturayı piyasa işletmecisine gönderir. Bu bildirime göre düzenlenmemiş olan faturalar, ilgili tarafa iade edilir ve piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı tarafından yeniden düzenlenmiş olan fatura, piyasa işletmecisine gönderilir.
PUE’nin 10.4.3. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.4.3. 10.4.2. maddesinde sayılanlara ilişkin hatalar piyasa işletmecisi tarafından itiraza müteakip 10 (on) iş günü içerisinde sonuçlandırılır ve itiraz sonuçları piyasa katılımcısına yazılı olarak veya STP üzerinden gerekçeleri ile birlikte bildirilir. İtirazın kabul edilmesi veya piyasa işletmecisinin bir itiraz olmaksızın yapılan bir hatayı tespit etmesi halinde, gerekli düzeltme işlemi yapılır.
PUE’nin 10.4.6. maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
PUE’nin 10.5.4., 10.5.6. ve 10.5.7. maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.5.4. Piyasa işletmecisi ve piyasa katılımcıları tarafından gerçekleştirilen avans ödemelerine ilişkin olarak merkezi uzlaştırma kuruluşundan elektronik ortamda alınan dekontlar, ödeme alındı makbuzu yerine geçer ve faturaya esas uzlaştırmaya ilişkin olarak piyasa katılımcılarına veya piyasa işletmecisine iletilen ilgili ay faturasında bu kısım avans olarak ödenmiş kabul edilir. Piyasa işletmecisi tarafından tahsil edilemeyen tutarların bulunması ve bu tutarların diğer piyasa katılımcılarından/sistem kullanıcılarından tahsil edilerek piyasa işletmecisi tarafından ilgili borçlu piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı adına ödeme yapılması durumunda, borçlu piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı tarafından bu ödemeye ilişkin alınan dekont, ödeme alındı makbuzu yerine geçmez.
10.5.6. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları tarafından, piyasa işletmecisine iletilen fatura bedelleri, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına piyasa işletmecisi tarafından kesilen fatura bedeli ve ilgili uzlaştırma dönemi içerisinde ödenen avanslar, avans temerrüt ve fatura temerrüt tutarları düşülerek ilgili katılımcıya kalan tutar piyasa işletmecisi tarafından alacaklı piyasa katılımcılarına/sistem kullanıcılarına en geç fatura tebliğ tarihini takip eden 5. (beşinci) iş günü içerisinde, ilgili fatura dönemi için piyasa katılımcılarından tahsil edilen tüm tutarların net alacak tutarlarına oranına göre, piyasa işletmecisinin merkezi uzlaştırma bankasındaki hesabından, aracı bankalar kullanılarak ödenir.
10.5.7. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından kendilerine yapılacak avans ve fatura ödemelerine ilişkin olarak tek bir aracı banka ile çalışırlar, merkezi uzlaştırma kuruluşuna yapacakları ödemelere ilişkin olarak birden fazla banka ile çalışabilirler. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından kendilerine yapılacak avans ve fatura ödemelerine ilişkin birlikte çalışacakları aracı bankayı merkezi uzlaştırma kuruluşuna elektronik olarak bildirir. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları söz konusu bankayı değiştirmeleri durumunda, merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirimde bulunur.
PUE’nin 10.6.2. ve 10.6.3. maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.6.2. Piyasa katılımcısının, sunması gereken toplam tutarın üzerinde olan TL cinsinden nakit teminat tutarının ve/veya piyasa katılımcısının serbest cari hesabında bulunan tutarın ilgili avans ödeme bildirimine ilişkin katılımcının borcunu karşılayacak seviyede olması durumunda, katılımcının avans borcu, bu tutarlardan otomatik olarak karşılanır ve katılımcı temerrüde düşmez.
10.6.3. Piyasa katılımcısının söz konusu avans ödemesini en geç saat 14:00’e kadar yapmaması ve ilgili tutarın katılımcının işlem teminatının üzerindeki nakit teminatından ve/veya serbest cari hesabından karşılanamaması durumunda, herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın katılımcının teminatı borçlarına mahsup edilir.
PUE’nin 10.7.2., 10.7.4., 10.7.5., 10.7.6. ve 10.7.8. maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.7.2. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının, sunması gereken toplam tutarın üzerinde olan TL cinsinden nakit teminat tutarının veya serbest cari hesabında bulunan tutarın ilgili fatura bildirimine ilişkin piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının borcunu karşılayacak seviyede olması durumunda, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının borcu, bu tutarlardan otomatik olarak karşılanır ve piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları temerrüde düşmez.
10.7.4. Temerrüt durumuna düşen piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısına ilişkin olarak, yasal yollar saklı kalmak üzere aşağıdaki işlemler yapılır:
a) Piyasa katılımcısının sunmuş olduğu fatura işlem teminatı, piyasa katılımcısının ilgili fatura dönemi içinde STP’de gerçekleştirdiği işlemlerden doğan KDV ve PİÜ ödemelerine ilişkin temerrüde düşülen borç tutarı kadar merkezi uzlaştırma kuruluşu veya Piyasa İşletmecisi tarafından borçlarına mahsup edilir.
b) Piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısının sunmuş olduğu dengesizlik teminatı, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının ilgili fatura dönemindeki dengesizliklerinden doğan ödemelerine ilişkin temerrüde düşülen borç tutarı kadar merkezi uzlaştırma kuruluşu veya piyasa işletmecisi tarafından borçlarına mahsup edilir.
c) Fatura ödemesinin bir kısmının veya tamamının, fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarından karşılanması durumunda, piyasa işletmecisi tarafından fatura tebliğ tarihini takip eden beşinci iş günü saat 08:30’da piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları bazında fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarları yeniden hesaplanır ve piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına ve merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirilir. 08:30’da yapılan teminat bildirimi ilgili gün saat 10:00’da ve 15:00’da yapılacak kontroller için geçerlidir.
10.7.5. 10.7.4’ün (c) bendi kapsamında yapılan teminat tamamlama çağrısını takip eden 4. (dördüncü) iş günü saat I5:00’a kadar fatura işlem ve dengesizlik teminatını tamamlamamış olması durumunda, söz konusu piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı için teminat tutarı üzerindeki tahsil edilemeyen alacaklar için temerrüt faizi hesaplanmasına devam edilir ve tahsilat için yasal yollara başvurulur.
10.7.6. 10.7.4’ün (c) bendi kapsamında yapılan teminat tamamlama çağrısını takip eden 4. (dördüncü) iş günü saat 15:00’a kadar fatura işlem ve dengesizlik teminatını tamamlamamış olması durumunda, söz konusu taşıtan ile ilgili olarak;
a) İletim şirketine, ŞİD hükümleri doğrultusunda ilgili piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları hakkında işlem yapılması için piyasa işletmecisi tarafından resmi yazı ile bildirim yapılır.
b) İlgili taşıtan hakkında piyasa işletmecisi tarafından ivedilikle Kuruma bilgi verilir.
c) Talep edilmesi halinde, takip eden üçüncü fatura döneminin son ödeme tarihi itibariyle, tüm muaccel borçlarını aşan teminat tutarının artan kısmı, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına iade edilir. Teminatı iade edilen piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının daha sonraki itirazları değerlendirilmez.
d) Dengesizliklerin uzlaştırılması sonucu tahakkuk ettirilen borç tutarı kadarlık kısmı tahsil edilemeyen alacak kalemi olarak iletim şirketine yansıtılır.
e) Teminat tutarı üzerindeki tahsil edilemeyen alacaklar için temerrüt faizi hesaplanmasına devam edilir ve tahsilat için yasal yollara başvurulur.
10.7.8. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına uygulanacak asgari temerrüt matrahı ve temerrüt faizi piyasa işletmecisi tarafından kurumsal internet sitesinde duyurulur. Asgari temerrüt matrahının altındaki tutarlara temerrüt cezası uygulanmaz.
PUE’nin 11.2.2. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
11.2.2. Piyasa işletmecisi STP’ye ilişkin planlı bakım ve güncellemelerin, SGP üzerindeki etkisinin asgari düzeyde olacağını öngördüğü zamanlarda yapılması için makul tüm çabayı gösterir ve merkezi uzlaştırma kuruluşunun da aynı şekilde davranmasını temin eder.
PUE’nin 12.1. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
12.1. OTSP’ye ilişkin, faaliyetleri destekleyici ve öngörülebilirliği artırıcı nitelikteki veri ve bilgiler piyasa işletmecisinin uhdesindeki Şeffaflık Platformunda ilgili PUE hükümleri ve konuya ilişkin alınan Kurul Kararları uyarınca yayımlanır. Piyasa işletmecisi veri yayımlama, raporlama ve bilgi paylaşımına ilişkin olarak aşağıdakilerle sınırlı kalmamak kaydıyla;
a) SGP’ye ilişkin olarak Kurum tarafından talep edilecek raporların hazırlanması ve yayımlanması,
b) SGP’ye ilişkin olarak piyasa teslim sözleşmesi ve ŞİD hükümleri çerçevesinde gereken bilgilerin iletim şirketine iletilmesi,
c) SGP’ye ilişkin bilgilerin ve piyasa fıyatlarının anlık olarak duyurulması,
ç) GRF’nin STP’de günlük olarak yayımlanması,
d) İletim şirketi tarafından piyasa katılımcılarına duyurulmak üzere kendisine Yönetmelik kapsamında iletilen bilgi, belge ve raporların STP’de yayımlanması,
e) SGP’de gerçekleşen işlemlere ilişkin olarak istatistiklerin yayımlanması,
f) Kesinleşmiş eşleşmelerin miktar ve fiyat bilgilerinin, katılımcı kimlikleri gizli kalmak kaydıyla tüm piyasa katılımcıları ile paylaşılması,
g) İletim şirketi tarafından kendisine bildirilen, iletim sisteminde dengesizlik oluşturan taşıtanlara yansıtılacak DGAF ve DGSF’nin yayımlanması faaliyetlerini yürütür.
PUE’nin 16.1.4 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
16.1.4. Yönetmelik, bu Usul ve Esaslar, ŞİD ve ilgili mevzuatta yer alan hükümlere aykırı olmamak üzere işbu düzenlemelerde piyasa teslim sözleşmesinde yer alması öngörülen hususların yanı sıra, tarafların SGP’ye ilişkin hak ve yükümlülükleri, veri paylaşımı, koordinasyon ve haberleşmeye ilişkin hükümlere piyasa teslim sözleşmesinde yer verilir.
PUE’ye aşağıdaki geçici madde eklenmiştir:
GEÇİCİ MADDE 1
01/01/2024 tarihine kadar mevcut teminat mektuplarının elektronik teminat mektubu olarak değiştirilmesi zorunlu olup değiştirilmeyen teminat mektupları teminat hesaplamalarında dikkate alınmaz.
Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Bu Kararı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.
