EN
TR
Şehir ve kasabalarda mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri teşkiline dair olan 4541 sayılı kanunun 5 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Mahalle ihtiyar heyetiyle bunların yedek üyeleri mahalle halkı tarafından, muhtar da ihtiyar heyeti üyelerince kendi aralarından seçilir. Bu seçim her dört yıllık bir dönem sonunda yenilenir. Bir seçim dönemi içinde herhangi bir suretle olursa olsun seçimin yenilenmesi halinde yeni muhtar ve ihtiyar heyeti üyelerinin görevi o dönem sonunda hitam bulur.
Aynı kanunun 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Mahalle muhtar ve ihtiyar heyeti seçimi belediye başkanının başkanlığı altında belediye meclisi üyeleri (belediye şubeleri olan yerlerde şube üyeleri) arasından meclise seçilecek dört üyeden ve o belediye (belediye şubesi olan yerlerde şube) sınırı isindeki mahalleler muhtarlarından adçekme ile ayrılacak dört kişiden mürekkep bir seçimi idare kurulunun nezaret ve murakabesi altında yapılır.
Belediye (veya belediye şubesi) sınırı içindeki mahalleler sayısı dört ve daha az ise mevcut muhtarların hepsinin iştirakiyle kurul teşekkül eder.
Fesih, iptal veya meclisi teşkil edecek miktarda üye ve yedek üye kalmamış olmak gibi suretlerle belediye meclisinin kurulması mümkün olmıyan yerlerde ve yeni kurulmuş yerlerde belediye başkanı veya başkan vekili veya ilçenin yeni kurulmuş olması sebebiyle belediye seçimi henüz sonuçlanmamış olan yerlerde mahallin en büyük mülkiye üstü tarafından belediye sınırı içindeki mahalleler halkından ve belediye üyeliği niteliğini haiz bulunanlardan dört kişi seçimi idare kuruluna üye olarak çağırılır. Belediye şubesi olan yerlerde seçimi idare kuruluna belediye şubesi müdürü başkanlık eder. Seçim belediye meclislerinin mutat seçim yılı içindeki Aralık ayında bitirilir.
Aynı kanunun 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Mahalle ihtiyar heyeti üyeliğine seçilmek için:
1 - Türk olmak,
2 - Seçim başlamadan evvel en aşağı bir yıldan beri bu mahallede ikamet etmekte bulunmuş olmak,
3 - 25 yaşını bitirmiş olmak,
4 - Hırsızlık, kaçakçılık, dolandırıcılık, sahtecilik ve sahte evrakı bilerek kullanmak, inancı kötüye kullanma gibi yüz kızartıcı suçlardan biriyle veya ağır hapis cezasiyle hükümlü veya kamu hizmetinden yasaklı olmamak,
5 - Türkçe okur yazar olmak,
şarttır.
Milletvekilleri, vilâyet meclisi üyeleri, erat, subaylar, yargıçlar ve memurlar mahalle ihtiyar heyeti üyeliğine seçilemezler.
Aynı kanunun 9 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Üye olmak için lâzımgelen şartlardan herhangi birine halel geldiği takdirde üyelik sıfatı zati olur. Ancak bu sıfatın zail olduğuna ve üyeden birinin istifasının kabulüne veya vazifeye devamsızlık neticesi bir üyenin müstafi addine sesim sonucunu tebliğe yetkili makamlarca karar verilir.
Aynı kanunun 11 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
İhtiyar heyeti seçimlerinde oylar bir günde kullandır ve bu maksatla seçmenlerin oylarını bir günde tamamen kullanmalarını sağlıyacak ve bunun için de mümkün olduğu kadar bin seçmen sayısını geçmiyecek şekilde seçimi idare kurulunun karariyle bir seçim çevresi olan her mahalle için gerektiği kadar seçim büroları kurulur. Bu kararlarda büroların mahallenin hangi semtlerinde kurulduğu ve hangi sokaklarını kısmen veya tamamen içine aldığı açıkça belirtilir. Aralık ayının ilk haftası içinde seçimi idare kurullarınca verilecek olan bu karar mahallin en büyük mülkiye üstünün onayına sunulur ve enaz seçim gününden bir hafta evvel gazete çıkan yerlerde gazetelerle olmıyan yerlerde diğer vasıtalarla ilân edilir. Keyfiyet siyasi parti merkezlerine de yazı ile ayrıca bildirilir.
Seçim bürolarının başında seçimi idare kurulunca 8 inci maddede yazılı vasıf ve şartları haiz bulunan mahalle halkından her mahalle için seçim büroları sayısınca üçer kişilik seçim komisyonları kurulur. Her komisyon kendi aralarından birini başkan seçer. Seçime katılan siyasi partilerle bağımsız adaylar her sandık başında temsilci bulundurabilirler.
Seçimi idare kurulları mahalli durum ve vasıtalara göre seçimin gizliliğini ve emniyetini sağlıyacak tedbirleri almakla ve aldırmakla ödevlidirler.
A) Belediye seçimi için hazırlanmış olan son defterler seçime esas ittihaz olunur. Seçimi idare kurulu belediye sınırı içindeki her mahalle muhtar ve ihtiyar heyetlerini ayrı ayrı çağırarak bu defterleri beraberce tetkik ve noksansız olduğunu bir tutanakla tesbit ettikten sonra bir nüshasını o mahallenin seçim komisyonuna seçim gününden on gün evvel bir makbuz mukabilinde teslim eder.
B) Seçim komisyon ve büroları mahallenin herkes tarafından görülebilecek bir yerine bu defterleri üç gün süre ile asmaya ve bu süre içinde bu defterlere itiraz haklan olduğunu ve sandığın nereye konduğunu yerlerinde asımla beraber ilân ve keyfiyeti bir tutanakla tevsik etmeğe mecburdurlar.
Defterlere adları yazılmamış veya yanlış veya mükerrer yazılmış olanların ileri sürecekleri itirazlar seçimi idare kurulunca dinlenip kurul karariyle gereken düzeltmeler yapılır. İtirazlar asım süresi içinde yapılmak ve kurulca da dördüncü günün akşamı saat 18 e kadar sonuçlandırılmak mecburidir. Seçimi idare kurulları yerinde görülmiyen itirazların reddi hakkında verdikleri karar örneğini itiraz edene bildirirler. Bu karara razı olmıyanların kararın usulen kendilerine tebliği tarihinden itibaren iki gün içinde mahalli sulh yargıçlığına kurul karariyle birlikte başvurarak itiraz etmeğe hakları vardır. Bu süre bittikten sonra itiraz hakkı kalmaz. Yargıçlık itiraz iddialarını en çok üç gün içinde kesin olarak sonuçlandırır.
C) Bu defterlerin askıdan inmesi seçimi idare kurulları tarafından telle İçişleri Bakanlığına bildirilerek seçim gününün tesbiti istenir.
Bakanlıkça tebliğ edilecek belirli günde seçimin yapılacağı seçimi idare kurulları tarafından mahalli vasıtalarla ilân edilir. Sandığın açık kalacağı süre saat 8 den 17 ye kadardır. Ancak sandık başında oyunu kullanmamış seçmenler varsa bunlar da oylarını kullanmadan sandık kapatılamaz. Bu uzatma da nihayet saat 18 i geçemez.
Ç) Sandığın boş olduğu komisyonca daha önceden hazır olanlara gösterilerek bir tutanakla tesbit olunur. Her seçmen kendi oyunu, getirip seçim bürolarında boş ve seçimi idare kurulunca mühürlü zarfa koyduktan sonra sandığa atmakla ödevlidir.
Hiç bir sebep ve suretle başkasının adına seçim zarfı sandığa atılamaz. Puslaların düz beyaz kâğıttan kesilmiş olması gerekli olup bunlara seçmenler tarafından imza, mühür, adres veya seçmenin hüviyetini belli edecek herhangi bir işaret konulamaz. Her seçmen ikametgâhının bulunduğu seçim bürosunda oyunu kullanır. Seçim komisyonunca her seçmene hüviyeti sorulur ve gerekirse hüviyet cüzdanını göstermesi istenilir. Bu suretle hüviyeti belli olan seçmenin seçim defterinde yazılı adı hizasına imzası ve mühürü alındıktan sonra oyunu kullanmasına izin verilir. İmza bilmiyen veya mühürü olmıyanların sol elleri başparmağı bastırılır. Başparmağı olmıyanların hangi parmağının bastırıldığı hizasına şerh verilir: Elleri ve kolları olmıyanlar için seçim komisyonu huzurunda emniyet ettiği birisi tarafından yukardaki esaslar dairesinde imza veya işaret ettirilir. Bu cihet de seçim komisyonunca bir tutanakla tesbit edilir. Oy puslalarına dokuz kişinin adı ve soyadı yazılır. Yazı bilmiyenler emniyet ettikleri kimselere yazdırırlar.
Aynı kanunun 12 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Seçim sonunda seçim komisyonları huzuriyle sandık açılır, tasnife başlanır ve inkitasız devam eder. Birden fazla seçim bürosu olan mahallelerdeki seçim komisyonları tutanakları seçimi idare kurulunca birleştirilerek o mahallenin seçim neticesini gösteren yeni bir tutanak tanzim olunur.
1 - Zarflar sayılarak seçim defterlerindeki imza ve işaretler seçmenler sayısı ile karşılaştırılır. Daha önceden tesbit olunan defterlerdeki imza, mühür veya işaret sayısından fazla olan zarflar hesaba katılmaz.
2 - Oy puslalarına yazılan adlar okunmazsa veya seçilenin kim olduğu belli olmazsa hesaba katılmaz.
3 - Üyelik niteliğini haiz olmıyan oylar hesaba katılmaz.
4 - Puslalarda dokuz kişiden fazla ad yazılmış ise dokuzuncudan sonrakiler hesaba katılmaz. Aynı ad iki defa yazılmış ise bir defa yazılmış sayılır.
5 - Renkli veya çizgili kâğıda yazılmış puslalarla imzalı, mühürlü veya oy sahibinin hüviyetini belirten herhangi bir işaret taşıyan puslalar hesaba katılmaz.
6 - Seçim puslalarının sayılması ve tasnifi tamamlandıktan sonra en çok oy kazanandan başlıyarak sıra ile her adayın kaç oy almış olduğu belirtilir.
7 - Eşit oy kazananlardan evli olan, evlilerden yaşı büyük olan, bu da eşit ise çocuğu olan tercih olunur. Çocuk sayısının da eşitliği halinde ad çekilerek adı önce çıkan sırada evvel addolunur.
8 - Seçim puslalarının sayılması ve tasnifi bu suretle tamamlandıktan sonra en ziyade oy kazanandan itibaren sırasiyle beş asıl ve dört yedek üye ayrılır. Asıl üyeler üyeliklerinin kendilerine tebliği tarihinden itibaren üç gün içinde toplanarak içlerinden birini gizli oyla muhtarlığa seçerler ve keyfiyeti bir tutanakla seçim sonucunu tebliğe yetkili makama bildirirler.
9 - Seçim komisyonlarınca 13 üncü maddeye göre tutulmuş tutanakların bir tanesi en büyük mülkiye üstüne ve bir tanesi de belediye başkanına verilmek üzere iki nüshası seçim defterleri, hesaba katılmıyan oy puslalariyle birlikte bu komisyonlar tarafından mühürlenmiş bir zarf içinde seçimi idare kurullarına teslim edilir. Üçüncü nüsha tutanak seçim mahallinin münasip ve herkes tarafından görülebilecek bir yerine derhal asılır. Hesaba katılan oy puslaları seçim komisyonu ve orada hazır bulunanların önünde yakılır. Bu keyfiyet bir tutanakla belirtilir.
Aynı kanunun 13 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Seçimin neticesini gösteren tutanaklar aşağıdaki hususları ihtiva eder:
A) Seçim günü,
B) Sandığın ne zaman ve kimlerin huzuriyle açıldığı,
C) Oy puslalarının kaç tane zuhur eylediği ve tasdikli seçim defterlerindeki adların kaç tanesinin hizasına imza veya işaret konulmuş ve kaç adın hizası boş olduğu,
D) Oy puslalarından kaç tanesi ne sebeple muteber sayılmadığı,
E) Muteber sayılan oy puslalarının tasnif neticesinde hangi adların en çoktan en aza doğru oy kazandığı,
F) Asıl ve yedek üyeliklere kimlerin ayrıldığı,
G) Seçimin kanuna muhalif şekilde yapıldığı mahalle halkından biri tarafından ihbar veya iddia edildiği takdirde bunun neden ibaret olduğu,
gösterilir.
Aynı kanunun 14 üncü maddesindeki (Seçimi tasdika salâhiyetli makamlar) ibaresi yerine (Seçim sonucunu tebliğe yetkili makamlar) ibaresi ikame edilmiştir.
Aynı kanunun 16 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
13 üncü maddeye göre hazırlanacak tutanakları alan en büyük mülkiye üstü bir tezkere ile keyfiyeti seçilen asıl ve yedek üyelere ve muhtar seçimini mütaakıp da muhtar seçilen kimseye tebliğ eder.
Aynı kanunun 19 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Muhtarlık herhangi bir şekilde inhilâl ettiği takdirde mahallin en büyük mülkiye üstü yeni muhtarın seçilmesini bir hafta içinde ihtiyar heyetine bildirir. Gerek bu suretle ve gerek sair suretlerle asıl üyelikte vukubulacak açıklara sırasiyle yedek üyeler getirilir. Yedek kalmaz ve asıl üye sayısı da üçten aşağıya düşerse o mahalle için yeniden seçim yapılır.
Seçim giderleri belediye tarafından sağlanır.
Bu seçim dönemine münhasır olmak üzere mahalle ihtiyar heyetleri seçimleri 1947 Mayıs ayında İçişleri Bakanlığınca tesbit edilecek bir günde yapılır. Seçilen bu heyetlerin kanuni süresi 1950 yılı Aralık ayına kadar devam eder ve seçim günü yine İçişleri Bakanlığınca tesbit edilerek illere tebliğ olunur.
4541 sayılı kanunun 17 nci maddesi kaldırılmıştır.
Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Bu kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.