Kredili satışlara ilişkin kağıtlarla bonoların damga vergisi hakkında uygulamadan doğan bir kısım tereddütlerin giderilmesi amacıyla aşağıdaki hususların açıklanması gerekli görülmüştür.
I _ KREDİLİ SATIŞLARDA DÜZENLENEN KAĞITLAR
1. 24 Sayılı Kararın Uygulamasına İlişkin Kağıtlar:
Bakanlar Kurulunun 9.9.1977 gün ve 7/13931 sayılı Kararı ile yürürlüğe konulan "Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki 24 sayılı Karar" uyarınca, taksitle satış yapan kurum ve kuruluşların söz konusu satışlar sırasında uyacakları esaslara ilişkin olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca çıkartılan 1 sayılı Taksitli Satışlar Tebliği, 4 Ocak 1978 günlü ve 16159 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
Söz konusu tebliğin 5. maddesinde, "Tebliğ kapsamına alınan malların taksitle satışlarının, tüketici ile satıcı arasında aktedilecek yazılı bir sözleşmeye istinad ettirilmesi zorunludur. Bu sözleşmede, en az bu tebliğe ilişkin 2 no.lu ekte gösterilen hususlar bulunacaktır..." hükmü yer almaktadır.
Bu durumda, anılan tebliğ kapsamına giren malların taksitle satışlarının yapılabilmesi için düzenlenmesi zorunlu olan sözleşmeler, 488 sayılı Kanunun kapsamına giren kağıtlardan olduğundan, bunların damga vergisine tabi tutulması gerekli bulunmaktadır.
Bu nedenle:
a) Söz konusu sözleşmeler, 488 sayılı Kanuna bağlı (1) sayılı tablonun "I _ Akitlerle ilgili kağıtlar" bölümünün (1/a) fıkrasına göre binde 5 nispetinde damga vergisine tabi tutulacaktır.
b) Sözleşmede yazılı "Peşin ödeme tutarı" ile "Taksitle ödencek bakiyesi" hanelerindeki meblağların toplamı damga vergisinin matrahı olacaktır.
c) Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen sözleşmelerin her nüshası 488 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca ayrı ayrı ve aynı nispette damga vergisine tabi tutulacaktır.
d) Söz konusu sözleşmelerin resmi dairelere ibraz edilecek suretleri de Kanuna bağlı (1) sayılı tablonun "IV - Makbuzlar ve diğer kağıtlar" bölümünün 4. fıkrası gereğince 1 lira maktu damga vergisine tabi olacaktır.
e) Müşterilerin taksitle satış sözleşmesinde tespit edilen taksitleri ödemeleri sırasında düzenlenen makbuzlar ise, 488 sayılı Kanuna bağlı (1) sayılı tablonun "IV - Makbuzlar ve diğer kağıtlar" bölümünün 1. fıkrasına göre, 25-500 kuruş maktu damga vergisine tabi tutulacaktır.
f) Taksitli Satışlar Tebliği kapsamına giren malları taksitle satan anonim şirketler ile kendilerine talep üzerine makbuz karşılığı ödeme izni verilen kuruum ve kuruluşlar 20.000 lira ve daha yukarı meblağ ihtiva eden veya hesaplanan vergisi 100 lira veya daha yukarı olan taksitli satış sözleşlemelerine ait damga vergilerini 30.6.1977 günlü Resmî Gazete'de yayımlanan 12 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu genel Tebliğinde yapılan açıklamalara göre makbuz karşılığında ilgili vergi dairesine yatıracaklardır.
2. Diğer Kredili Satışlara İlişkin Kağıtlar:
Genellikle büyük mağazalar tarafından yapılan kredili veya taksitli satışlar sırasında, tespit edilen bir limite göre müşteriden "Müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu" şerhini taşıyan borç senetleri alınmaktadır.
Bilindiği üzere, 488 sayılı Kanuna bağlı (1) sayılı tablonun " IV - Makbuzlar ve diğer kağıtlar" bülümünün 1/j fıkrasında, ödünç alınan paralar için verilen mekbuzlar veya bu mahiyetteki senetlerin binde 4 nisbetinde; Aynı tablonun " I - Akitlerle ilgili kağıtlar" bölümünün 4. fıkrasında ise; kefalet teminat ve rehin senetlerinin binde 5 nispetinde damga vergisine tabi olacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır. Öte yandan, aynı Kanunun 6. maddesinin ikinci fıkrasında, bir kağıtta toplanan akit ve işlemlerin birbirine bağlı ve bir asıldan doğma olmaları halinde damga vergisinin en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem nazara alınarak hesaplanacağı açıklanmıştır.
Bu hükümler uyarınca, "Müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu" şerhini taşıyan borç senetlerinin, en yüksek vergi alınmasını gerektiren kefalet işlemi üzerinden binde 5 nispetinde damga vergisine tabi tutulması icap eder.
Yukarıdaki açıklamalara göre:
a) Borçluya ilk defa limitin altında satış yapılmış olsa dahi, açılan kredi nedeniyle düzenlenen kefaleti havi borç senedi, düzenlenme anındaki kredi limiti üzerinden damga vergisine tabi tutulacaktır.
b) İlk satış ve bunu izliyen diğer alışverişlerin toplamı limiti aşmadığı takdirde, ikmali gereken bir damga vergisi söz konusu değildir. Ancak, limiti aşan miktarlar, yapılmış ödeme miktarına bakılmaksızın, satış anında, damga vergisine tabi tutulacak ve vergi borç senedine veya satışla ilgili belgenin firmada kalan nüshasına damga pulu yapıştırılmak suretiyle ödenecektir.
c) Satış yapılması sırasında düzenlenen makbuzların damga vergisi, borç senedine ait damga vergisiyle ilgilendirilmeksizin, ayrıca 488 sayılı Kanuna bağlı (1) sayılı tablonun "IV - Makbuzlar ve diğer kağıtlar" bölümünün (1/a-f) fıkraları gereğince damga pulu yapıştırılması suretiyle ödenecektir.
TR
EN
