11.12.1986 günlü ve 18955 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 3239 sayılı kanunun 12 nci maddesi ile değiştirilmiş bulunan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun yoklama ile ilgili 127 nci madde hükmü, yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Sözü edilen madde hükmünde, yoklamanın maksadı, mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili maddi olayları, kayıtları ve mevzuları araştırmak ve tespit etmek şeklinde tanımlandıktan sonra yapılmış olan yeni düzenleme ile vergi kanunlarının uygulanması ile ilgili olarak yoklamaya yetkili memurların yetkileri tek tek sayılarak uygulamadaki tereddütleri gidermek bakımından mevcut yetkilerine açıklık getirilmiş ve yeni yetkileri açıklanmış bulunulmaktadır.
Buna göre, yoklamaya yetkili olanların;
a) Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenmiş usuller dahilinde özel yetki verilmiş olmak kaydıyle günlük hasılatı tespit etmek,
b) 3100 Sayılı Kanun kapsamına girip ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetinde olanların bu mecburiyete uyup uymadıklarını, bu cihazları belli edilmiş esaslara göre kullanıp kullanmadıklarını ve günlük hasılatı tespit etmek,
c) Günü gününe kayıt yapılması zorunlu defterlerin işyerlerinde bulundurulup bulundurulmadığını, tasdikli olup olmadığını usulüne göre kayıt yapılıp yapılmadığını, vergi kanunları uyarınca düzenlenmesi icap eden belgelerin usulüne göre düzenlenip düzenlenmediği ile kullanılıp kullanılmadığını, faturasız mal bulunup bulunmadığını, levha asma veya kullanma mecburiyetine uyulup uyulmadığını tespit etmek, kanuni defter ve belgeler dışında kalan ve vergi kaybının bulunduğuna emare teşkil eden defter, belge ve delillerin tespit edilmesi halinde bunları almak,
d) Nakil vasıtalarını Mal iye ve Gümrük Bakanlığının belirliyeceği özel işaretle durdurmak ve taşıtta bulundurulması icap eden taşıt pulu, yolcu listesi fatura veya sevk irsaliyesi, yolcu bileti ile taşıma irsaliyelerinin muhtevası ile taşınan yolcu ve malların miktar ve mahiyetlerini ölçmek, tartmak, saymak suretiyle tespit etmek,
e) Taşıma irsaliyesi, sevk irsaliyesi ve faturanın taşıtta bulunmaması halinde bu belgelerin ibrazına kadar nakil vasıtalarını trafikten alıkoymak, taşınan malın sahibi belli değilse tespitine kadar malî bekletmek ve muhafaza altına almak, (Beklemeye ve muhafazaya alınan malların bozulmaya ve çürümeye maruz mallar olması halinde derhal, diğer mallar ise üç ay sonra Maliye ve Gümrük Bakanlığının belli edeceği esaslar dahilinde tasfiye olunur.)
Yetkileri de bulunmaktadır.
Vergi Usul Kanununun "Yoklamaya yetkililer" başlıklı 128 nci maddesinde, yoklamaya yetkili olanlar; Vergi Dairesi Müdürleri, Yoklama Memurları, yetkili memurlar tarafından yoklama işiyle görevlendirilenler ve vergi incelemesine yetkili olanlar olarak belirtilmiştir. Aynı kanunun 135 nci maddesine göre ise incelemeye yetkililer; Maliye Müfettişleri ve Muavinleri, Hesap Uzmanları ve Muavinleri, Gelirler Kontrolörleri, ilin en büyük mal memuru, Vergi Dairesi Müdürü ve Vergi Kontrol Memurlarıdır.
Yukarıda a,b,c,d,e bentlerinde sayılan yetkilerin, hangilerinin ne şekilde ve hangi hallerde kullanılacağını belirlemeye, yoklamaya yetkili olanların bu hususdaki görev ve yetkilerini sınırlamaya Bakanlığımız yetkili kılınmış bulunulduğundan, yoklama memurları ve yoklama işi ile görevlendirilenler bakımından yoklama yetkilerine aşağıdaki sınırlamalar getirilmiştir.
Anılan maddenin (a) fıkrasında belirtilen günlük hasılatı tesbit etmekle (d) ve (e) fıkrasında belirtilen nakil vasıtalarını özel işaretle durdurarak belge kontrolü yapabilme yetkisi dışında kalan ve maddede sayılan diğer yetkiler, tüm yoklama memurları ve yoklama işi ile görevlendirilenler tarafından kullanılabilecek ve bu memurlar "YOKLAMA YETKİ BELGESİ" taşıyacaklardır.
Maddenin (a), (d) ve (e) fıkralarında belirtilen günlük hasılatı tesbit etme ve nakil vasıtalarını özel işaretle durdurarak belge kontrolü yapabilme yetkisi, özel olarak bu işlerle de görevlendirilen memurlar tarafından kullanılacaktır. Bu yetkiye sahip memurlar, ayrıca maddedeki diğer yetkilere de sahip olacaklar ve “ÖZEL YOKLAMA YETKİ BELGESİ" taşıyacaklardır. Özel olarak görevlendirilmeyen, dolayısı ile "ÖZEL YOKLAMA YETKİ BELGESİ" verilmemiş olan memurların, günlük hasılatı tesbit ve nakil vasıtalarını durdurarak kontrol etme yetkileri bulunmamaktadır.
Ancak, vergi inceleme yetkisine sahip olanların yoklama yetkilerinin sınırlandırılması söz konusu değildir. Vergi inceleme elemanları, yoklama işlemleri sırasında maddede belirtilen bütün yetkileri kullanabileceklerdir.
Yoklama memurları ve yoklama işi ile görevlendirilenler, nezdinde yoklama yapılacak olan ilgililere, hangi konuda da yoklama yapmaya yetkili olduklarını belirtir, fotoğraflı "ÖZEL YOKLAMA YETKİ BELGESİ'ni veya “YOKLAMA YETKİ BELGESİ“ni yoklamaya başlamadan evvel ibraz etmek zorundadırlar. Yukarıda sayılan ve vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların ise vergi inceleme yetkisine sahip olduklarını gösterir kimliklerini ibraz etmeleri yeterlidir.
TR
EN
