Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

B. Esas Sözleşme ile Kısıtlama 1. Rüçhan Hakkının Esas Sözleşme ile Kısıtlanmasının Mümkün Olup Olmadığı Sorunu Limited şirketlerde rüçhan hakkının esas sözleşme ile kısıtlanabileceği TTK m. 591/1’de açıkça düzenlenmesine karşın; anonim şirketlerde rüçhan hakkının esas sözleşme ile kısıtlamanın mümkün olup olmadığı sorunu açıkça düzenlenmemiştir. Bu konuda açık bir düzenleme olmamasına rağmen mevcut hükümler çerçevesinde rüçhan hakkının esas ... ’te rüçhan hakkının genel kurul kararı ile kısıtlanabileceği düzenlenmesine rağmen, esas sözleşme ile rüçhan hakkının kısıtlanması hususunda açık bir

Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

hakkı bedelsiz paylardan edinme hakkından farklı bir hak olup, rüçhan hakkının bir türü de değildir. Ayrıca hak sahibinin sermaye artırımı sonucu yeni ... kanunlarında benimsenen esas sözleşme veya içtüzükle (bylaws) pay sahiplerine rüçhan hakkı tanınmadıkça, mevcut pay sahiplerinin rüçhan haklarının olmadığı (opt ... haklarından feragat edebilirler. Dolaylı rüçhan hakkı, esas olarak payların satışı başlamadan önce aracı kurumun payları tam ve nakden ödenmek suretiyle ... SONUÇ Anonim şirketlerde pay sahiplerine tanınan rüçhan hakkı, pay sahiplerinin şirket içerisindeki yasal konumlarını, diğer bir ifade ile pay

Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

, diğer hak sahiplerinin rüçhan hakkı da çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Bununla beraber çalışmamızda rüçhan hakkı esas olarak kanuni rüçhan hakkı ... hükümlerden biri de rüçhan hakkıdır. Rüçhan hakkı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 461’inci maddesinde pay sahiplerinin korunması amacını güden bir ... ) düzenlenmeyen ve bu sebeple öğretide ve uygulamada tartışmaya konu olan birçok konuda şu ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır: Rüçhan hakkının genel kurul kararı ve ... kısıtlanmasına(2) yönelik haklı sebeplere örnekler verilmiştir. Rüçhan hakkının sınırlandırılmasından veya kaldırılmasından dolayı hiç kimsenin haklı görülmeyecek

Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

sahipleri haklarını kullanmayabilirler. Rüçhan hakkının kullanımı için verilen süre hak düşürücü süre niteliğinde olduğundan, süresinde kullanılmayan rüçhan ... (405). EMCA 6.07/5-a’ya göre rüçhan hakkını kullanması için verilen sürede mevcut pay sahipleri rüçhan haklarını kullanmazlarsa, yönetim kurulu bu sefer ... rüçhan hakkı sahipleri rüçhan haklarını kullanmazlarsa, rüçhan hakkının kullanılmaması sonucu artakalan paylar için tüm pay sahipleri rüçhan hakkını ... haklarını kullanmazlarsa ihraç edilen; ancak rüçhan hakkı kullanılmadığı için taahhüt edilmeyen payların akıbetine yönetim kurulu karar vermektedir. Bununla

Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

değinmeden esas sözleşmeye ve özel hukuk sözleşmelerine dayanan rüçhan hakları “sözleşmeden doğan/sözleşmeye dayanan rüçhan hakkı” üst başlığında ... 4. Hakkın Kaynağı Rüçhan hakkı kanun ve hukuki işlem olmak üzere iki farklı kaynağa dayanabilir. Dış kaynaklardan yapılan sermaye artırımı sırasında ... sahip olunan rüçhan hakkına kanuni rüçhan hakkı denir(182). TTK m. 461/1’de yer alan her pay sahibinin yeni ihraç edilen payları mevcut paylarının sermayeye oranına göre alma hakkına sahip olduğu şeklindeki düzenlemesiyle de kanuni rüçhan hakkı tanımlanmıştır(183). Pay sahibinin rüçhan hakkının dayanağı

Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

istemeyen hak sahiplerinin rüçhan hakkının kullanım süresi içerisinde bu rüçhan haklarını devrettiklerini veya rüçhan haklarından feragat ettiklerine ilişkin ... yolu ile rüçhan haklarını kullanabilirler(294). Rüçhan hakkının kupona bağlanması halinde ise kuponun şirkete tevdi ile rüçhan hakkı kullanılabilecektir ... b. Rüçhan Hakkının Kullanım Esaslarının Belirlendiği Yönetim Kurulu Kararının İçeriği Rüçhan hakkının kullanım esaslarını içeren yönetim kurulu kararının içeriğinde neler olabileceği hususunda (rüçhan hakkının kullanım süresi dışında) TTK’da açık bir düzenleme getirilmemiştir. Pay sahiplerinin

Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

rüçhan hakkı tanıdığı” ibaresi ile ifade edilmiştir. Paysahibi olmayan herhangi bir kişinin devren haiz olduğu rüçhan haklarını kullanmasına Tasarı 491 ... hakkının kısıtlanmasının ardından genel kurul veya yönetim kurulu kararına dayanarak bazı pay sahipleri veya üçüncü kişilere tanınan rüçhan hakları ... olarak belirtmek gerekir ki, kanuni rüçhan hakkı sahipleri rüçhan haklarını aslen iktisap etmeleri sebebiyle TTK m. 461/5 hükmünün kapsamı dâhilindedir ... sürülerek rüçhan hakkını kullanmaları engellenmemesi gerekir. Zira hükmün gerekçesinde de belirtildiği üzere pay sahibi olmayıp devraldığı rüçhan haklarını

Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

haklarının kaldırılmasına sebep olmuşsa, rüçhan hakkının kaldırılması ancak bazı şartların varlığında mümkün olabilir. İlk olarak esas sözleşmede rüçhan hakkı ... hakkı tanınması sonucu mevcut pay sahiplerinin rüçhan hakları bir kereliğine özgü olarak kaldırılabilir. Buna karşılık esas sözleşmede bu konuda açık bir ... rüçhan haklarını kaldırmak TTK m. 461’in amacına ve ruhuna aykırılık taşıyacaktır. (476) Rüçhan hakkının esas sözleşme ile kısıtlanıp kısıtlanamayacağı ... dahi hukuki bir gerekçeye dayanmadan pay sahiplerinin rüçhan haklarının kaldırılamayacağını de lege ferenda anlamında esas sözleşme ile rüçhan hakkının

Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

olarak yapılması gerekir (TBK m. 184/1). İkinci olarak rüçhan hakkı kıymetli evrak niteliğindeki kuponlara bağlanmışsa hak, rüçhan hakkı kuponunun devri ... B. Somut Rüçhan Hakkının Devri Sermaye artırım kararı ile somut hale gelen rüçhan hakkı paydan bağımsız olarak devre konu olabilir(442). TTK m. 461/4’te rüçhan hakkının devredilebileceği düzenlenmiş olup, soyut rüçhan hakkı paydan bağımsız olarak devredilemeyeceğinden burada devre konu olan rüçhan hakkı somut rüçhan hakkıdır. Böylece genel kurulun sermaye artırım kararıyla birlikte somutlaşan ve şirkete karşı ileri sürülebilen bağımsız bir alacak

Nihan Değirmencioğlu Aydın / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2021

C. Rüçhan Hakkının Devrinin Engellenip Engellenemeyeceği Sorunu TTK m. 461/4 gereği hak sahiplerinin rüçhan haklarını devredebilme hakları mevcuttur. Öte yandan TTK m. 461’de rüçhan hakkının kısıtlanabileceği düzenlenmesine karşın, rüçhan hakkının devrinin engellenip engellemeyeceği hususunda kanuni düzenleme mevcut değildir. Rüçhan haklarını devredebilme haklarının engellenmesi, pay sahiplerinin rüçhan haklarının kısıtlanması sonucunu doğuracağından(460) rüçhan hakkının devrinin esas sözleşme veya genel kurul kararı ile engellenip engellemeyeceği sorusu üzerinde durmakta fayda vardır. Bu konuda öğretide