Şükran Şıpka / DergiPark, 1996, Cilt 20

4 YARGITAY KARARLARI DOĞRULTUSUNDA TAŞINMAZDAKİ DEĞER ARTIŞLARININ KANUNİ ÖNALIM (ŞUFA) BEDELİNE YANSITILMASI ♦Yard. Doç. Dr. Şükran ŞIPKA I. GENEL ... tarih 13/5 sayılı Yargıtay f.B.K.'daki görüşler doğrultusunda; kanuni önalım bedelinin de ilk satım sözleşmesindeki ve özellikle "tapuda akit tablosunda gösterilen bedel" (7) olacağı kabul edilmektedir. III. YARGITAY KARARLARI DOĞRULTUSUNDA ÖNALIM BEDELİ 1. Tarafların Bedele İlişkin MUVAZAA İddiaları Onalım hakkının kullanılması sonucu açılan eda davasında, "önalım bedelinin muvazaalı olduğu" iddiaları ile, oldukça yoğun bir biçimde karşılaşılmaktadır. Bedelde

Osman Açıkgöz / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2022

dönülerek önalım (şufa) bedelinin payın satışında tapu sicilinde gösterilen değer olmayıp hakkın kullanıldığı yani dava tarihindeki değer olduğunun kabulü ... jj. Önalım Bedelinin Ekonomik ve Objektif Nedenlere Göre Belirlenmesi Tarımsal önalım hakkının kullanılması amacıyla açılan önalım davasında, önalım ... ifadeyle, dava dilekçesinin davalıya tebliğ tarihi ile önalım bedelinin yatırıldığı tarih arasında önalım bedelinde değişiklik olması mümkündür(528). “Önalım ... Birleştirme Kararı’nda(530); önalım bedelinin, tapuda düzenlenen resmi senette gösterilen satış bedeli ile tapu giderlerinden oluştuğu ifade edilmiştir. Söz

Osman Açıkgöz / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2022

s. Önalım Bedelinin Yatırılması (Depo Kararı) aa. Genel Olarak Önalım Bedeli Tarımsal önalım hakkı, satıcı ile alıcı arasında daha önce gerçekleşen satış sözleşmesinin koşullarına göre kullanılır. Dolayısıyla davacı sınırdaş malikin ödeyeceği önalım bedeli, kural olarak alıcının satıcıya ödediği bedeldir(478). Bir başka ifadeyle önalım bedeli, önalım konusu tarımsal arazinin resmî satış senedindeki yazılı miktar ile tapu giderlerdir(479). Alıcının ... içerisinde ve belirlenen yere “önalım bedeli” olarak nakden yatırılmak zorundadır (TMK m. 734/II)(485). Dolayı sıyla önalım bedelinin depo edilmesinden sonra

Osman Açıkgöz / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2022

bb. Önalım Bedelinin Türü Davacı sınırdaş malik, önalım bedelini nakden yatırmak zorundadır(505). Nitekim bu husus TMK m. 734/f. II de “Önalım hakkı ... düzenlenmiştir(506). Kanun Koyucu bu düzenleme ile eski Medenî Kanun döneminde uygulanan önalım bedelinin teminat mektubu ile ödenmesi usulünü ortadan kaldırmıştır ... ; Yargıtay konuyla ilgili bir kararda, “…Medeni Kanun’un 734/2. maddesi hükmü gereğince önalım bedelinin belirlenen yere nakden yatırılması gerekirken teminat mektubunun önalım bedeli olarak kabul edilmesi yerinde olmayıp verilen kesin süre içerisinde önalım bedeli nakden yatırılmadığından mahkemece davanın reddine

Osman Açıkgöz / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2022

no’lu ara kararı gereğince şufa bedelini depo etmesi için iki haftalık kesin süre verilmesine şeklinde ara kararı oluşturulmuş ise de mahkemece davacıların yatırması gereken şufa bedeli hesaplanmamış ve verilen süre içerisinde önalım bedeli yatırılmadığı takdirde ne gibi hukuki sonuçlar doğuracağı ... oluşturulmuş ise de mahkemece davacıların yatırması gereken şufa bedeli hesaplanmamış ve verilen süre içerisinde önalım bedeli yatırılmadığı takdirde ne gibi ... dd. Önalım Bedelinin Yatırılma Süresi Önalım davasında süre ile ilgili verilecek kararda; sürenin başlangıcı, sonu ve bu sürede yapılacak işlemler

Osman Açıkgöz / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2022

bb. Önalım Bedeli Bakımından Önalım davasının kabulü kararında; dava miktarının davalıdan alınıp davacıya verilmesi şeklinde değil, depo edilen miktarın davalıya ödenmesi yönünde hüküm tesis edilir. Ayrıca, davalıya ödenecek tarımsal arazi satış bedeli ile tapu masrafları (önalım bedeli) açıkça belirtilmeli ve bunların koşulsuz bir şekilde davalıya ödenmesi gerektiği kararda hüküm altına alınmalıdır(563). Önalım bedeli ile ilgili icra takibi yapılamaz. Zira önalım davasında verilen ilâm, eda hükmü niteliğinde değildir. Bu nedenle mahkemece, “…depo edilmiş olan …TL önalım bedelinin davalıya ödenmesine

Nagehan Kırkbeşoğlu / On İki Levha Yayıncılık, Ekim 2023

ihtimalleri; satış bedelinin önalım hakkının kullanımına engel olmak amacıyla yüksek belirlenmesi veya daha az tapu harcı ödemek maksadıyla düşük belirlenmesi ... satılması şeklinde ifade etmek mümkündür. • Satış bedelinin önalım hakkının kullanımına engel olmak amacıyla yüksek belirlenmesi halinde, bedelde muvazaa söz ... bedeli üzerinden önalım hakkını kullanmak istediğini belirterek davalı adına kayıtlı 1/3 payın iptali ile adına tescilini istemiştir. Davalı ise dava ... masraflardan oluşan önalım bedelini depo etmek üzere davacıya uygun bir önel verilerek oluşacak sonuca göre işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken

Osman Açıkgöz / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2022

ff. Önalım Bedelinin Mâhiyeti Önalım bedelinin (deponun) mahiyeti ile ilgili olarak kanunda bir düzenleme yoktur. Daha önce de ifade edildiği üzere önalım bedeli, önalım davasında verilen ödeme ve tescil kararının kesinleşmesiyle birlikte davacı sınırdaş malik tarafından davalıya ödenmesi gereken satış bedeli ile tapu masraflarından oluşan paradır. Bir başka ifadeyle, dava sonunda önalım konusu tarımsal arazinin alıcı tarafından davacı sınırdaş malike ... yolları açık olduğu için bu sürecin uzunluğu dikkate alınarak alıcının zarara uğramaması düşüncesiyle önalım bedelinin mahkeme veznesi yerine neması alıcıya

Osman Açıkgöz / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2022

gg. Önalım Bedeli Yükümlüsü Önalım davasında satış bedeli ile tapu giderlerini yatırmakla yükümlü kişi önalım bedeli (depo) yükümlüsüdür. Nitekim bu husus TMK m. 734/f. 2’de, “… önalım hakkı sahibi, … yatırmakla yükümlüdür.” şeklinde düzenlenmiştir. Buna göre, depo edilmesi gereken tutarı yatırmakla ... bütün davacılar depo yükümlüsüdür. Bu gerçekleştiği takdirde önalım davası kabul edilir aksi takdirde dava reddedilir. Önalım bedelinin belirli bir ... kendisine düşen oranda depo edilecek miktardan sorumlu olur. Diğer davacılar depo edilecek miktarı yatırmaktan kaçınırsa, önalım bedelinin tamamı aynı davacı

Osman Açıkgöz / On İki Levha Yayıncılık, Şubat 2022

cc. Önalım Bedelinin Yatırılma Zamanı Önalım bedelinin yatırılma zamanı TMK m. 734/f. 2 de, “Önalım hakkı sahibi, adına payın tesciline karar verilmeden önce…” şeklinde düzenlenmiştir. Buna göre, mahkemece önalım konusu tarımsal arazinin davacı sınırdaş ma lik lehine tesciline karar verilmeden önce önalım bedeli depo edilmelidir(508). Ancak önalım davasında bekletici mesele veya ön sorun varsa, bu hususlar çözülmeden depo kararı verilmemelidir(509). Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu’nun 20.06.1951 gün ve 5/13 sayılı kararı uyarınca sınırdaş malikin önalım bedelini yatırması, ifayı önerme (teklif