Sanem Aksoy Dursun / On İki Levha Yayıncılık, Eylül 2008

II. KISMİ BUTLAN HALİNDE SÖZLEŞME BOŞLUĞUNUN TAMAMLANMASI BK. m.20/f.2’e göre, sözleşmenin içeriğinin bir kısmının imkânsızlık, ahlaka yahut hukuka ... kısmının geçerli olarak kabul edilip sözleşmenin ayakta tutulmasına kısmi butlan denir(1). Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi, kısmi butlanın objektif ve ... anlaşması yapılmış ise BK. m.20/ f.2’nin uygulanması söz konusu olmaz(4). Kısmi butlan durumunda çeşitli ihtimaller akla gelebilir. Bu ihtimallerden ilki sözleşmenin sadece bir kısmının batıl sayılıp geri kalan kısmının geçerli kabul edilmesiyle söz konusu olur. Buna “basit kısmi butlan” denir(5). İkinci

Fahri Erdem Kaşak / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2019

B. Kısmî Butlan 1. TBK Çerçevesinde Kısmî Butlan Kavramı Kısmî butlan kurumu, tıpkı BK m. 20/II düzenlemesinde olduğu gibi TBK m. 27/II hükmünde de “kısmî butlan” veya “kısmî hükümsüzlük” kavramı zikredilmeksizin düzenlenmiştir(217). Gerçekten TBK m. 27/II hükmü “Sözleşmenin içerdiği hükümlerden bir kısmının hükümsüz olması, diğerlerinin geçerliliğini etkilemez.” şeklindedir. Söz konusu hüküm, kısmî butlan kavramını tanımlamaksızın kısmî butlanın sonucunu düzenlemiştir. Bununla birlikte öğretide; kısmî butlan, içerik sakatlığı sebebiyle sözleşmenin sadece ilgili kısmının batıl sayılması ve

Fahri Erdem Kaşak / On İki Levha Yayıncılık, Haziran 2021

B. Kısmî Butlan 1. TBK Çerçevesinde Kısmî Butlan Kavramı Kısmî butlan kurumu, tıpkı BK m. 20/II düzenlemesinde olduğu gibi TBK m. 27/II hükmünde de “kısmî butlan” veya “kısmî hükümsüzlük” kavramı zikredilmeksizin düzenlenmiştir(218). Gerçekten TBK m. 27/ II hükmü “Sözleşmenin içerdiği hükümlerden bir kısmının hükümsüz olması, diğerlerinin geçerliliğini etkilemez.” şeklindedir. Söz konusu hüküm, kısmî butlan kavramını tanımlamaksızın kısmî butlanın sonucunu düzenlemiştir. Bununla birlikte öğretide; kısmî butlan, içerik sakatlığı sebebiyle sözleşmenin sadece ilgili kısmının batıl sayılması ve

Fahri Erdem Kaşak / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2019

c. Genişletilmiş Kısmî Butlan Batıl olan sözleşme hükmünün; esasen batıl olmayan, ancak batıl sözleşme hükmünün geçersiz olduğu bilinseydi taraflarca kararlaştırılmamış olacağı kabul edilebilen bir sözleşme kısmına da sirayet etmesi hâline genişletilmiş kısmî butlan (erweiterte Teilnichtigkeit, la nullité partielle élargie) denir(405). Değiştirilmiş kısmî butlan gibi genişletilmiş kısmî butlan imkânı da TBK m. 27/II hükmünde açıkça öngörülmemiştir(406). Bununla birlikte anılan her iki kısmî butlan çeşidinin de TBK m. 27/II hükmünün amacına uygun düştüğü kabul edilmektedir(407). Zira TBK m. 27/II hükmü

Fahri Erdem Kaşak / On İki Levha Yayıncılık, Haziran 2021

c. Genişletilmiş Kısmî Butlan Batıl olan sözleşme hükmünün; esasen batıl olmayan, ancak batıl sözleşme hükmünün geçersiz olduğu bilinseydi taraflarca kararlaştırılmamış olacağı kabul edilebilen bir sözleşme kısmına da sirayet etmesi hâline genişletilmiş kısmî butlan (erweiterte Teilnichtigkeit, la nullité par tielle élargie) denir(406). Değiştirilmiş kısmî butlan gibi genişletilmiş kısmî butlan imkânı da TBK m. 27/II hükmünde açıkça öngörülmemiştir(407). Bununla birlikte anılan her iki kısmî butlan çeşidinin de TBK m. 27/II hükmünün amacına uygun düştüğü kabul edilmektedir(408). Zira TBK m. 27/II

Fahri Erdem Kaşak / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2019

a. Basit Kısmî Butlan Sözleşmedeki batıl kısım çıktıktan sonra geri kalan sözleşme hükümlerinin geçerli olacağına ilişkin TBK m. 27/II hükmünde öngörülen kısmî butlan hâli, basit kısmî butlan (schlichte Teilnichtigkeit, einfache Teilnichtigkeit, la nullité partielle simple) olarak adlandırılmaktadır(354). Basit kısmî butlanda sözleşme, farazî taraf iradelerine veya ikâme bir hükme başvurulmasına gerek kalmaksızın geçerli olan kısımlarıyla ayakta ... . 214/III ve m. 221 hükümleri çerçevesinde sorumsuzluk anlaşmaları batıl olmakla birlikte tarafların yaptığı sözleşmeler basit kısmî butlanla sakat hâle

Fahri Erdem Kaşak / On İki Levha Yayıncılık, Haziran 2021

a. Basit Kısmî Butlan Sözleşmedeki batıl kısım çıktıktan sonra geri kalan sözleşme hükümlerinin geçerli olacağına ilişkin TBK m. 27/II hükmünde öngörülen kısmî butlan hâli, basit kısmî butlan (schlichte Teilnichtigkeit, einfache Teilnichtigkeit, la nullité partielle simple) olarak adlandırılmaktadır(355). Basit kısmî butlanda sözleşme, farazî taraf iradelerine veya ikâme bir hükme başvurulmasına gerek kalmaksızın geçerli olan kısımlarıyla ayakta ... . 214/III ve m. 221 hükümleri çerçevesinde sorumsuzluk anlaşmaları batıl olmakla birlikte tarafların yaptığı sözleşmeler basit kısmî butlanla sakat hâle

Fahri Erdem Kaşak / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2019

b. Değiştirilmiş Kısmî Butlan Batıl olan sözleşme kısmının yerine ikâme bir hükmün (Ersatzregel) geçirilerek sözleşmenin ayakta tutulması değiştirilmiş kısmî butlan (modifizierte Teilnichtigkeit, la nullité partielle modifiée) olarak anılmaktadır(363). Bu yönüyle değiştirilmiş kısmî butlanda, basit kısmî butlandan farklı olarak batıl olan sözleşme hükmünün yerine ikâme bir hükmün geçmesi söz konusudur(364). Zira sözleşmenin batıl olan kısmı ... kısmî butlanın, TBK m. 27/II hükmünün açık lafzının öngördüğü basit kısmî butlan ile tam butlan ihtimallerinin dışında kaldığı izahtan varestedir(368

Fahri Erdem Kaşak / On İki Levha Yayıncılık, Haziran 2021

b. Değiştirilmiş Kısmî Butlan Batıl olan sözleşme kısmının yerine ikâme bir hükmün (Ersatzregel) geçirilerek sözleşmenin ayakta tutulması değiştirilmiş kısmî butlan (modifizierte Teilnichtigkeit, la nullité partielle modifiée) olarak anılmaktadır(364). Bu yönüyle değiştirilmiş kısmî butlanda, basit kısmî butlandan farklı olarak batıl olan sözleşme hükmünün yerine ikâme bir hükmün geçmesi söz konusudur(365). Zira sözleşmenin batıl olan kısmı ... ). Değiştirilmiş kısmî butlanın, TBK m. 27/II hükmünün açık lafzının öngördüğü basit kısmî butlan ile tam butlan ihtimallerinin dışında kaldığı izahtan varestedir

Fahri Erdem Kaşak / On İki Levha Yayıncılık, Ocak 2019

2. Kısmî Butlanın Şartları Kısmî butlan kurumunu düzenleyen TBK m. 27/II hükmü “Sözleşmenin içerdiği hükümlerden bir kısmının hükümsüz olması ... .” şeklindedir. Anılan hükümden kısmî butlanın şartları çıkarılabilir. Buna rağmen öğretide, kısmî butlanın şartlarına yönelik olarak farklı sınıflandırmalara rastlanmaktadır(240). Bazı yazarlar, kısmî butlanın şartları bakımından öncelikle geçerli bir sözleşmenin kurulmasını zikretmektedirler(241). Sözleşmenin bölünebilir olması ve sözleşmenin bir kısmının içerik sakatlığına sahip olması, kısmî butlanın objektif şartları olarak değerlendirilmektedir. Sübjektif şartlar