Hasret Güney / On İki Levha Yayıncılık, Kasım 2020

2.3.2.2. Re’sen Vergi Tarhı Vergi Usul Kanunu’nun 30’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında re’sen vergi tarhı; “vergi matrahının tamamen veya kısmen ... raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farkı resen takdir olunmuş sayılır” şeklinde ifade edilmiştir. Bu madde re’sen vergi tarhının genel nedenini oluşturmaktadır. Öte yandan birazdan görüleceği üzere maddenin devamında re’sen vergi tarhına neden olabilecek durumlar tek tek sayılmıştır. Fakat kanun re’sen vergi tarhına genel bir neden gösterdiği için aşağıda sayılacak durumlar sınırlayıcı nitelikte değillerdir. Söz konusu durumlarda, vergi

Cenker Göker / On İki Levha Yayıncılık, Nisan 2021

I. Re’sen Vergi Tarhı – İkmalen Vergi Tarhı İlişkisi Beyan usulünün esas olduğu Türk vergi sisteminde idarenin vergi denetimlerinin sonucu olacak ... 30’uncu maddenin son fıkrasına göre re’sen vergi tarhını gerektirir bir sebep yanında ikmalen vergi tarhını da lüzumlu kılan bir durum mevcut ise ... uygulamasını şu şekilde düzenlemiştir. “Maddenin “yukarıdaki bentlerin hükümlerine göre re’sen vergi tarhını gerektiren bir sebep yanında ikmalen vergi tarhını ... edilmesi ve 30 uncu maddenin hükümlerine göre re’sen vergi tarhını gerektiren sebebin mevcut olması halinde olayın takdir komisyonuna intikal ettirilmesi ve

Cenker Göker / On İki Levha Yayıncılık, Nisan 2021

mevcut değildir(40). Ancak Takdir Ko misyonlarına gidilmesinin elbette bir şartı mevcuttur, o da re’sen vergi tarhı şartlarının gerçekleşmiş olmasıdır(41). Başka şekilde açıklamak gerekirse, Vergi Usul Kanunu’nun 30’uncu maddesinde yer alan re’sen vergi tarhı, kanunun ilk sistematiğinde takdir komisyonları ... re’sen vergi tarhı kapsamında matrah takdiri için sevk işleminin ancak vergi dairesince gerçekleştirileceği bu şekilde netleşmektedir. Takdir komisyonlarının matrah takdirini gerçekleştirmesinin ön koşulu ilgili olayda re’sen tarh koşullarının oluşup oluşmadığıdır(42). Özetle, re’sen vergi tarhının

Mevlüt Uzunöner / On İki Levha Yayıncılık, Aralık 2020

usulleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Olağan tarh usulü beyannameye dayanan tarh iken, olağanüstü tarh usulleri ikmalen vergi tarhı, re’sen vergi tarhı ... durumlarda ve birtakım yasal koşullar gerçekleştiğinde matrah idarece saptanıp re’sen vergi tarhı yoluna gidilir.(85) Re’sen vergi tarhı VUK’un 30’uncu ... üzerinden vergi tarh olunmasıdır.” şeklinde tanımlanmıştır. Re’sen vergi tarhında, tarh işleminin yanı sıra ilgili hükümler çerçevesinde ayrıca ceza da ... , idarece tarh, ikmalen ve re’sen vergi tarhının yapılmadığı durumlarda gündeme gelir. İdarece tarhta mükellefler kanunun öngördüğü bazı görevleri yerine

Cenker Göker / On İki Levha Yayıncılık, Nisan 2021

yansıtmadığına dair delil bulunursa.” Hatırlanacağı üzere 30’uncu maddedeki re’sen vergi tarhı nedenlerinden dört tanesi yukarıda incelenmişti. Genel olarak ... sıralamada eksik olan unsur ise 6. bentte düzenlenmiştir ve denilebilir ki en önemli re’sen vergi tarhı nedenlerinden biridir. Şöyle ki, beyanname verilmesi ... , usulden çok VUK 3/B’de yer alan maddi gerçekliğin ortaya çıkarılması amacına yönelik bir re’sen vergi tarhı nedenidir. Bu bent ile aslında, mükelleflerin ... dayanılarak tespitine imkân bulunmadığı nedeniyle re’sen vergi tarhının gerçekleştirileceği düzenlenmektedir. Vergi idaresinin mükelleflerin defter ve

Cenker Göker / On İki Levha Yayıncılık, Nisan 2021

maddesinde düzenlenen haliyle, “Re’sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak ... ). Bu noktada, VUK 30’uncu maddesinde re’sen vergi tarhının gerçekleşmesinin temel olarak vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere ... halinde re’sen vergi tarhının düzenlendiği 30’uncu maddede, “Re’sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen maddi delillere dayanılarak ... . 183; Karakoç, Yusuf, Genel Vergi Hukuku, Yetkin Yayınları, 7. Baskı, Ankara, 2014, s. 273. (4) Re’sen vergi tarhının teorik bir çıkmazı da

Hasret Güney / On İki Levha Yayıncılık, Kasım 2020

2.3.2.2.3. Re’sen Vergi Tarhında İzlenecek Usul Takdir komisyonu tarafından ya da inceleme elemanı tarafından takdir edilen matrah, vergi dairesince re’sen tarh edilmektedir. Re’sen vergi tarhına neden olan bulgu yanında ikmalen vergi tarhı yapılmasını da gerekli kılan bir durumun varlığı söz konusu ... gereken vergi borcunun tamamını ödemişse, bu yola başvurulmasının anlamı kalmamaktadır(75). Vergi borcu ikmalen ya da re’sen tarh edildiğinde, vergi ... yapılmış olan vergilerin ve re’sen tarhı gereken inceleme raporunun birer nüshaları da ihbarnameye konulur (VUK md. 35). Son olarak ikmalen ve re’sen tarhın

Cenker Göker / On İki Levha Yayıncılık, Nisan 2021

Vergi Usul Kanunu’nda yer alan son re’sen vergi tarhı nedeni 30’uncu maddenin 2’nci fıkrasının 8’inci bendindedir. Buna göre,“Vergi Usul Kanunu’nun ... imzalattırılmazsa veya tasdik kapsamına alınan konularda yeminli mali müşavir tasdik raporu zamanında ibraz edilmezse” bu durum re’sen vergi tarhı nedeni kabul ... yeminli mali müşavirlerin tasdik kapsamındaki raporlarını zamanında ibraz etmemeleri durumunda mükellefler hakkında re’sen vergi tarhı gerçekleştirilecektir ... getirilmemesi nedeniyle re’sen vergi tarhının gerçekleşeceği üzerine kurgulanmıştır. Ancak bu noktada beyannamelerin zamanında verilememesinin nedeninin mali

Cenker Göker / On İki Levha Yayıncılık, Nisan 2021

A.1.1. Vergi Beyannamesinin Kanuni Süresi Geçtiği Halde Verilmemesi Re’sen vergi tarhının temel prensibi her ne kadar vergi matrahının tamamen veya ... gerektiği açıktır. Re’sen vergi tarhı nedeni olarak bu halin kabul edilmesi bu düşünceyle anlamlıdır. Beyannamenin geç verilmesinin de bir re’sen vergi ... komisyonunda belirlenen matrah üzerinden re’sen vergi tarhı gerçekleştirildiğinde, tıpkı vergi incelemelerindeki vergi inceleme raporunun mükellefle paylaşılması ... gerçekleştirmesinin de hukuka aykırı olacağı açıktır(53). Bu nedenle mükelleflerin hangi nedenle re’sen vergi tarhına tabi tutulduğunu bilmesi de hukuk devletinin

Abdurrahman Sancaklı / On İki Levha Yayıncılık, Aralık 2023

2.3.2.4. İkmalen veya Re’sen Vergi Tarhını Gerektiren Sebepler ve Kesilen Cezaya İlişkin Olayın İzahı Vergi/ceza ihbarnamesinde gerçekleştirilen tarhiyatın ve kesilen cezanın nedeni kısa ve açık bir şekilde belirtilmelidir. İhbarname düzenlenirken bu hükmün yerine getirilmesi amacıyla, tarh veya cezanın sebebi olarak VUK hükümlerine işaret edilmektedir. Örneğin, “213 sayılı Kanun’un 30. maddesine göre re’sen vergi tarh edilmiş; aynı Kanun’un 341. maddesine göre vergi ziyaı cezası kesilmiştir” veya “BS formunun süresinde verilmemesi sebebiyle VUK mükerrer madde 355/1 gereğince özel usulsüzlük cezası