Rıza Gündoğdu / İstanbul Barosu Dergisi, January 2019, Cilt 93, Sayı 1

6 DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI (HMK M. 150) Stj. Av. Rıza GÜNDOĞDU Taraflar, uyuşmazlığı başlatmak, uyuşmazlık konusunu belirlemek, uyuşmazlığı ... . Dosyanın işlemden kaldırılması tarafların davayı yani dosyayı takip etmek istemedikleri yahut başka bir nedenden dolayı iradelerinin öyle gözükmesi durumunda ... . Bu sonuçlar kısaca şu şekildedir: dosyanın işlemden kaldırılması (m.150/1), geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen tarafın, yokluğunda yapılan ... savunmasını serbestçe genişletebilmesidir. Konumuzun esası HMK m.150 hükümleri olduğu için incelememize dosyanın işlemden kaldırılmasından (dava dosyasının

Bengü Pamukçu / On İki Levha Yayıncılık, January 2020

IV. DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI KARARI VE KANUN YOLLARI Dosyanın işlemden kaldırılması kararı üzerine üst derece mahkemesine başvurulabilmesi meselesi, bu kararın ara karar veya nihaî karar olarak tasnif edilmesiyle doğrudan ilgilidir. Yukarıda da belirttiğimiz üzere, dosyanın işlemden kaldırılması ... , dosyanın işlemden kaldırılması kararına karşı (tek başına) kanun yolunun kapalı olduğu görüşünü savunan yazarlar bulunmaktadır(28). Diğer görüşü benimseyen yazarlara göre ise, dosyanın işlemden kaldırılması kararı ara karar niteliği taşısa da, mahkemenin hukuka aykırı şekilde ve koşulları oluşmaksızın verdiği

Bengü Pamukçu / On İki Levha Yayıncılık, January 2020

İKİNCİ BÖLÜM DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASINI GEREKTİREN HÂLLER § 4. DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASINI GEREKTİREN HÂLLERE GENEL BAKIŞ Dosyanın ... görülmektedir. Bu sonuçlardan biri olan dosyanın işlemden kaldırılması kurumuna ve dosyanın işlemden kaldırılmasına bağlanan sonuçlara da madde içerisinde ayrıca ... kaldırılması kurumu yalnızca tarafın duruşmaya katılmaması hâlinde uygulama alanı bulmaz. Bu sebeple, madde başlığından bağımsız olarak, dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren hâlleri farklı bir sistematik içerisinde değerlendirmek gerekir. Dosyanın işlemden kaldırılması kurumunun amacı ve tarihsel gelişiminin

Bengü Pamukçu / On İki Levha Yayıncılık, January 2020

III. DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI KARARININ DAVAYA ETKİSİ Dosyanın işlemden kaldırılması kararı ile teknik olarak davanın görülmesi adeta durur ... ). Bununla birlikte, her ne kadar yeni bir yargısal faaliyetin yapılması söz konusu olmasa da, mahkemenin dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verdiği, ancak dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren hâlin bulunmadığı ayrık hâllerde, mahkemenin dosyanın işlemden kaldırılmasına ilişkin ara kararından dönebilmesi ... düşüncesindeyiz. Dosyanın işlemden kaldırılması kararının dava üzerindeki bir diğer etkisi, yargılama giderleri ve vekâlet ücreti hususunda ortaya çıkar. Niteliği

Bengü Pamukçu / On İki Levha Yayıncılık, January 2020

II. DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI SEBEBİYLE DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASINA KARAR VERİLEBİLECEK HÂLLER A. Davanın Üç Ay İçerisinde Yenilenmemesi Hâlinde Davanın Açılmamış Sayılması Yenileme talebi bahsinde değindiğimiz üzere, dosyanın işlemden kaldırılması üzerine devam eden davanın derdestliği, üç ... ). Mahkemenin dosyanın işlemden kaldırılması kararı vermemiş olması yahut daha sonra vermiş olması, dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihin hesaplanmasına etki etmez. Mahkeme kararının yalnızca tespit edici nitelikte olması da bunu gösterir. Açıklanan sebeple, dosyanın işlemden kaldırılmasına sebep olan durumun

Bengü Pamukçu / On İki Levha Yayıncılık, January 2020

faaliyeti üzerinde tasarruf etme hakkını haiz olsa da, HMK m. 150’de belirtilen şartların gerçekleşmesiyle dava dosyası işlemden kaldırılır. Kanun’un ... tarafları, yargılama faaliyeti üzerindeki tasarruflarıyla önce dosyanın işlemden kaldırılmasını sağlayıp davanın derdestliğini sona erdirmeden belirli bir ... dosyanın işlemden kaldırılmasına yol açamaz. Açıklanan tüm bu sebepler ışığında, oldukça soyut nitelik taşıyan tarafın takipsizlik iradesi ve bu iradeye bağlanan sonuç olarak karşımıza çıkan dosyanın işlemden kaldırılması kurumunun hangi hâllerde uygulanacağının tespiti, çalışmanın öncelikli amacını da

Bengü Pamukçu / On İki Levha Yayıncılık, January 2020

davayı takip etmeyeceklerini bildirirse, dosya işlemden kaldırılır (HMK m. 150/1). HMK m. 150/1’in uygulanması yönünden ilk olarak, her iki tarafın usulüne ... , dosyanın işlemden kaldırılmasını talep ederse, HMK m. 150/1’in uygulanabilirliği hususunu ayrıca değerlendirmek gerekir. Her ne kadar Kanun, tarafların ... düzenlemesi çerçevesinde dosyanın işlemden kaldırılması mümkün olacaktır. Dosyanın işlemden kaldırılabilmesi için, tarafların her ikisi de, görülmekte olan davayı takip etmeyeceklerini açıkça bildirmelidir. Bu hükmü, her iki tarafın aynı yöndeki takipsizlik iradesi üzerine dosyanın işlemden kaldırılması

Bengü Pamukçu / On İki Levha Yayıncılık, January 2020

işlemden kaldırılması oluşturmaktadır. Dosyanın işlemden kaldırılması kurumu, esasen davanın açıldığı andan itibaren tarafların, yürütülen yargılama ... çekirdeğini teşkil etmiştir. Taraf iradelerine verilen bu önemin bir yansımasını, çalışmanın konusunu oluşturan dosyanın işlemden kaldırılması kurumunda ... Hukuk Muhakameleri Kanunu’nda(1) (HMK) dosyanın işlemden kaldırılması şeklinde düzenlemeye konu olmuş ve kanun koyucu bu kurumu ve sonuçlarını HMK m. 150 ... , buna bağlanan sonuçların da anlaşılması mümkün olur ve dosyanın işlemden kaldırılması kurumunun uygulama alanı, daha açık bir şekilde ortaya konulabilir

Bengü Pamukçu / On İki Levha Yayıncılık, January 2020

II. DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI KARARININ HUKUKÎ NİTELİĞİ HMK m. 150’nin uygulanmasını gerektiren hâllerden biri meydana geldiğinde, dosya işlemden kaldırılmış sayılacağından, mahkemenin buna ilişkin kararı yalnızca tespit niteliğindedir(2). Dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren sebebin ... , durumun ortaya çıktığı an esas alınır(3). Kararın niteliğinin doğal bir sonucu olarak, dosyanın işlemden kaldırılmasına ilişkin koşulların mevcudiyetiyle ... işlemden kaldırılmasına karar vermek zorundadır. Dosyanın işlemden kaldırılması kararının ne tür bir karar olduğunun da belirlenmesi ayrıca önem taşır. Keza

Bengü Pamukçu / On İki Levha Yayıncılık, January 2020

edebileceği gibi, davayı takip etmeyeceğini bildirerek dosyanın işlemden kaldırılmasını isteyebilir(112). Ancak taraflardan birinin geçerli mazereti bulunmadığı ... öğretide, gelen tarafın açıkça yargılamaya devam edilmesini yahut dosyanın işlemden kaldırılmasını talep etmediği hâllerde, mahkemenin ne yönde karar ... , mahkemece dosya işlemden kaldırılır. Bu durumda gelen tarafın, zımnen davanın görülmesini istemediği sonucuna ulaşılmakla birlikte, yargı uygulamasında da bu yönde kararlar mevcuttur(115). Öğretide savunulan diğer görüş uyarınca(116) gelen tarafın dosyanın işlemden kaldırılmasına veya yargılamaya devam