Sayfa 1035LİMİTED ŞİRKETTE ISKAT EDİLEN ORTAĞIN PAYLARININ DEVRİ İÇİN GENEL KURUL KARARINA…
Doç. Dr. Murat GÜREL…
Türk anonim şirketler hukukunda ıskat konusunda ilk monografiyi yazan…
Muhterem Hocam Prof. Dr. Celal Göle’ye<…
saygılarımla…
1. 6762 sayılı mülga Türk Ticaret Kanunu (eTTK) m. 530 vd.’da limited şirketlerde…
“Şirketten çıkarılan ortağın payı diğer bir ortak tarafından hakiki değeri üzerinden devralınamadığı takdirde şirket tarafından açık artırma yoliyle satılabilir. Çıkarılan ortak da dahil olduğu halde bütün ortakların muvafakatiyle payın diğer bir şekilde paraya çevrilmesi caizdir.”…
Bu hükmün mehazı, İsviçre Borçlar Kanunu’na (İsvBK) 1936 revizyonu…
İsviçre’deki 2005 reformunu da dikkate alarak hazırlanan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) Türkiye Büyük Millet Meclisince (TBMM) kabul edilen ilk metninde limited şirketlerde nakdî sermayenin peşin ödeneceği düzenlendiği (m. 585) ve aynî sermaye bakımından da başka koruyucu önlemler öngörüldüğü (m. 128.4-5) için…
TTK m. 585, c. 1’e göre,…
“Esas sermaye pay bedellerinin ödenmesi, ödeme yeri, ifa borcu, ifa etmemenin sonuçları, bedelleri tamamen ödenmemiş payların devri hususlarında bu Kanunun anonim şirketlere ilişkin hükümleri kıyasen uygulanır.”…
TTK m. 585’in atfıyla uygulanacak olan TTK m. 482.2’ye göre ise,…
“Ayrıca, yönetim kurulu, mütemerrit pay sahibini, iştirak taahhüdünden ve yaptığı kısmi ödemelerden doğan haklarından yoksun bırakmaya ve söz konusu payı satıp yerine başkasını almaya ve kendisine verilmiş pay senedi varsa, bunları iptal etmeye yetkilidir.”…
2. Limited şirketlerde esas sermaye pay bedellerini ifa etmemenin sonuçları hakkında anonim şirket hükümlerine atıf yapılınca, ıskat edilen ortağın paylarının değerlendirilmesinde esas sermaye payının devri için öngörülen TTK m. 595 hükmünün uygulanıp uygulanamayacağı bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Zira TTK m. 482.2’de, anonim şirkette ıskat edilen pay sahibinin paylarının satılıp, yerine yeni ortak alınması yetkisi yönetim kuruluna verilmiştir. Bu çerçevede TTK m. 585’in yaptığı atfa göre limited şirketlerde ıskat edilen ortağın yerine yeni ortak alma yetkisi münhasıran müdürler kurulunda mı olacaktır yoksa limited şirketlerde esas sermaye payının devrine ilişkin hükümlerde (TTK m. 595)…
3. Bu sorunun yanıtlanmasından önce eTTK’daki duruma da kısaca bakmak, limited şirket tipine ilişkin genel yaklaşımı görmek bakımından faydalı olabilir. Elbette böyle bir değerlendirme yapılırken 6102 sayılı Kanun’un limited şirketi sermaye şirketine yakınlaştırmak amacında olduğu da gözardı edilmemelidir…
eTTK m. 530’a göre limited şirkette ıskat edilen ortağa ait payın devredilmesinde…
Mehaz İsviçre hukukundaki gelişmelere bakıldığında 1928 tarihli Tasarı’nın 796. maddesinde…
Her ne kadar eTTK m. 530’un lafzına bakıldığında payın değerlendirilmesinde açık…
Tespit edebildiğimiz kadarıyla eTTK döneminde Türk hukukunda Arslanlı ve Domaniç…
Şu hâlde Türk hukukunda eTTK m. 530’da öngörülen her üç hâl bakımından da genel kurul…
4. 6102 sayılı TTK döneminde ise tespit edebildiğimiz kadarıyla soruna Aker ve…
5.1. Sorun hakkındaki kanaatimizi belirtmeden önce sorunun ne zaman ortaya çıkabileceğini de vurgulamak önemlidir. Şirket sözleşmesinde esas sermaye paylarının serbestçe devredilebileceği öngörülmüşse (TTK m. 577.1.a, 595.2), genel kurul kararının aranıp aranmayacağı sorununun doğmayacağı, müdürler kurulunun ıskat edilen ortağın esas sermaye payını satıp devrettiği kişinin payların mülkiyetini kazanacağı sonucuna varılabilir.…
Şu hâlde limited şirket payının devri, kanuni düzende olduğu gibi genel kurul onayına…
5.2. İnceleme konusu sorunun çözümü için değerlendirilmesi gereken hususlardan…
TTK m. 482’nin lafzına göre “(…) yönetim kurulu, mütemerrit pay sahibini, iştirak taahhüdünden ve yaptığı kısmi ödemelerden doğan haklarından yoksun bırakmaya ve…
TTK m. 482’nin gerekçesine göre “Madde, 6762 sayılı Kanunun 407 nci maddesinin tekrarı[…]”dır.…
“İdare meclisi bundan başka mütemerrit ortağı iştirak taahhüdünden ve yaptığı kısmi ödemelerden doğan haklarından mahrum etmeye ve yerine başka ortak almaya…
Şu hâlde mevcut durumda limited şirketlerde ıskat konusunda anonim şirket hükümleri…
Çoğunluk olarak nitelendirilebilecek görüş, TTK m. 482 uyarınca ıskat edilen ortak…
Azlık görüş benimsenirse de aynı sonucun doğacağı söylenebilir. Zira ıskat edilen…
5.3. Vardığımız bu sonucun, ıskat edilen pay sahiplerinin paylarını aslen mi kazandığı yoksa devren mi kazandığına dair kavramsal tartışma yanında amaçsal yorum ile de desteklenebileceği kanaatindeyiz. Limited şirketler hukukunda şirket sözleşmesinde aksine hüküm bulunmadıkça esas sermaye payının devrinde kural olarak genel kurul kararı arandığına göre kanun koyucunun limited şirketin ortak çevresinin değişimini, yabancılaşmayı zorlaştırmak amacında olduğu söylenebilir.…
EN
TR
