EN
TR
Bununla birlikte, bir an için tekel hakkının varlığının, denkleştirme isteminin ileri…
-
Git
: -
Favorilere ekle veya çıkar
-
Görüntüleme Ayarları:
A⇡ Yazı karakterini büyüt
ᴀ⇣ Yazı karakterini küçült
ᴀ⇣ Yazı karakterini küçült
Sayfa numarasını gizle
Bağlantılar
Yayın Bilgileri
Yayıncı:
On İki Levha Yayıncılık
Yayın tarihi: Kasım 2021
Sayfa: 5 - 16
On İki Levha Yayıncılık
Yayın tarihi: Kasım 2021
Sayfa: 5 - 16
Yazar:
Hasan Onur Akay
Editör:Mustafa Halil Çonkar, Ahmet Özsoy, Arslan Kaya, İbrahim Çağrı Zengin, Abuzer Kendigelen
Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece Profesyonel + pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
Sayfa 5
III. Görüşümüz
Kanaatimizce, acentenin veya tek satıcının ya da benzeri diğer “tekel hakkı veren”…
Bu görüşümüzün gerekçelerini ise, şu şekilde sıralamak mümkündür:…
1. Öncelikle denkleştirme isteminin öngörülme amacı itibarıyla bu istemin ileri sürülebilmesi için tekel hakkının bulunması gerekli değildir. Nitekim denkleştirme istemi, acente düzleminde ifade edecek olursak, acentenin uzun yıllardan beri müvekkiline kazandırdığı müşteriler dolayısıyla ve bu müşterilerin acentelik ilişkisinin sona ermesinden sonra da müvekkil ile işlem yapacağı saikiyle acenteye tanınmış bir ödeme istemidir(8).…
Bu bakımdan tekel hakkının varlığı, olsa olsa portföye dâhil edilen müşterilerin,…
2. Nitekim bizatihi -acenteler özelinde- TTK m. 104 hükmü ile kanun gereği var olan çift yönlü tekel hakkının, taraflarca yazılı olarak
3. Kaldı ki tekel hakkının anlamı da, denkleştirme isteminin tekel hakkına bağlanmasının gerekli olmadığına işaret etmektedir. Nitekim tekel hakkı, acente özelinde ifade edilecek olursa, acentenin aynı bölge ve ticaret dalında başka bir müvekkilin acenteliğini yapmasına ve aynı doğrultuda müvekkilin de, aynı bölge ve ticaret dalı içerisinde başka bir acente atamasına engel olmaktadır(13)…
Ancak yasa gereği tanınan bu tekel hakkı, kategorik olarak denkleştirme isteminin…
Bu husus, kanaatimizce sadece, tekel hakkının bulunmadığı acentelik ilişkilerinde,…
4. TTK’nın yasalaşma sürecinde TTK m. 122/5 hükmüne eklenen “tekel hakkı veren”…
Kanaatimizce yasalaşma sürecinde verilen önergenin, tek satıcılık ilişkisinin tekel…
Bir diğer açıdan, esasen tek satıcılık ilişkisinin acentelikle benzerliği konusunda…
5. Öte yandan, her ne kadar TTK m. 122/5 hükmünün değiştirilen lafzı nedeniyle tekel hakkı vermeyen sürekli sözleşme ilişkileri bakımından kıyas yolunun kapalı olduğu savunulabilirse de(17)…
“(b)u hüküm, hakkaniyete aykırı düşmedikçe, tek satıcılık ile benzeri diğer tekel hakkı veren sürekli sözleşme ilişkilerinin sona ermesi hâlinde de uygulanır.” …
Bu bakımdan -tekraren belirtelim- yukarıda anılan gerekçeler esas olmak ve özellikle…
Şöyle ki; TTK m. 122/5 hükmünün söylediği, hangi ilişkilere TTK m. 122 hükmünün uygulanacağıdır;…
6. Hüküm gerekçesi itibarıyla ele alındığında denkleştirme isteminin, tekel hakkı varlığına bağlanmasının arzu edilmediği görülmektedir. Aksine, hüküm gerekçesinde yer alan “…diğer müvekkile ‘yeni’ müşteri kazandıran sürekli iş yapma ilişkilerinden…” ifadesi…
Gerçekten de her ne kadar bizatihi TTK m. 122/5 hükmünün lafzında açık bir biçimde…
Kıyasen uygulama bakımından ise anılan hükmün suskun kaldığı görülmektedir. Bu durumda…
7. Esasen tıpkı tek satıcılık gibi acentelikle benzer bir ilişki kuran bir diğer atipik sözleşme olan franchising sözleşmesinde de franchise alanın denkleştirme istemi hakkını haiz olabileceği kabul edilmektedir(22).…
8. Bunlardan başka TTK m. 103 hükmü de, acentelik benzeri süreklilik arz eden sözleşmelerde tekel hakkı bulunmasa dahi denkleştirme isteminde bulunulabileceği yorumunu desteklemektedir. Gerçekten de, TTK m. 103 uyarınca; “(s)özleşmeleri yerli veya yabancı bir tacir hesabına ve kendi adına yapmaya sürekli olarak yetkili bulunanlar [ile] Türkiye Cumhuriyeti içinde merkez veya şubesi bulunmayan yabancı tacirler ad ve hesabına ülke içinde işlemlerde bulunanlar”…
TTK m. 103 hükmünde sayılanların, anılan yasa hükmü gereği “acente muamelesi” gördükleri…
9. Son olarak belirtelim ki, yukarıda yer verilen -gerek amaçsal gerek de…
Zira her şeyden önce unutulmamalıdır ki, tartışmanın özellikle gündeme gelebileceği…
Unutulmamalıdır ki tekel hakkı, bir ticaret dalı ve esasen de belirli bir bölgenin…
Herhangi bir şüpheye mahal vermemek adına eklemek gerekir ki, bu yorum, kategorik…
Bu suretle örneğin alışveriş merkezlerinin çok yoğun olduğu Bakırköy’de “bölge”,…
Keza, tekel hakkını haiz olmadığı açıkça sözleşmede yazılı olan bir otomobil bayii,…
II. Doktrindeki Görüşler ve Uygulamadaki Durum
Sonuç
