Türk, İsviçre ve Alman Hukukuna Göre “İktisadi Amaç” Kavramının…: c- BGE 90 II 333 Sayılı Kararın Özeti

Kararın önemli gördüğümüz kısımları Türkçe’ye çevrilmiştir:…

Olay:…

1. ZGB m. 60 CC uyarınca “İsviçre Sigara Üreticileri Derneği” unvanı ile merkezi…

Madde 2: “Dernek, üyelerinin her alandaki ortak menfaatlerini gözetmek ve iyileştirmek, özellikle de;…

Tütün ve tütün mamullerinin vergilendirilmesine ilişkin gerekli her türlü önlemi almak; böylece resmi kurumlarla her türlü görüşmeleri yürütmek;…

İsviçre’de sigara satışına ilişkin koşulları düzenlemek, özellikle zorunlu perakende satış fiyatlarını belirlemek;…

Federal Mahkeme 11 Eylül 1962 tarihli Miniera davasında, daha önceki içtihadından döndü ve üyelerinin ortak ekonomik çıkarlarını koruma amacı olan birliklerin dernek şeklinde kurulamayacağına karar verdi, zira söz konusu birliklerin amaçları ideal değil, sadece ekonomikti (RO 88 II 209). Fiyatları ve teslimat şartlarını düzenlemek için anlaşan, demir ticareti yapan bir toptancılar derneğini esas alan içtihat değişikliğine ilişkin bu karar, LIVER tarafından onaylanmış (LIVER (RJB 99 [1963] p. 336 ss.), ancak diğer yazarlar tarafından da eleştirilmiştir (PIOTET, Jdt 1963 I p. 98 ss. 226 ss.; PELLET, Le but non économique de l’association, these Lausanne 1964; BRINER, Zur Rechtsform der schweizerischen Wirtschaftsverbande, in Wirtschaft und Recht, 1964 p. 73 ss).

Bugün, ZGB m. 52/2, 59/2 ve 60/1 hükümlerinin yorumunun devam ettirilmesi gerekli…

PIOTET davasındaki gibi (op. cit. p. 101), kısmi hükümsüzlük kuralları uygulanmış olsaydı, dernek varlığını sadece ideal amacıyla sürdürebilecek, buna karşın ekonomik amaçları belirleyen hükümler hükümsüz olacaktı. Bu durumda bu tür dernekler, adi şirket sayılacaktı (karş. bu yönde RO 48 II 170, consid. 2 in fine). İdeal bir amaç güden dernekler, ticaret siciline tescil edilmeksizin varlıklarını sürdürebilirler ve üyelerini sözleşmelerle ekonomik bir amaç etrafında birleştirebilirler. Aynı şekilde, ekonomik amaca ilişkin hükümlerin hükümsüzlüğünün derneği, genel kurul tarafından karar verilen ve topluluk organları tarafından imzalanan boykot gibi yasadışı ancak ideal amacın aşırıya kaçmasından kaynaklanan bir eylem nedeniyle sorumluluktan kurtarıp kurtarmayacağının ZGB m. 55 uyarınca incelenmesi gerekir. Gerekli kuralları geliştirip, bunları münferit olaylara uygulayarak bu soruları çözmek mahkemenin işidir.

d. Şüphesiz, dernek içindeki karışık kurumların ticaret siciline tescil edilmesini…

5. Miniera davasında verilen karar bir fiyat kartelini içermekteydi. Bu davaya konu olan olayda birliğin başka bir amacı yoktu. Bununla birlikte, gerekçede ele alınan ekonomik amaç kavramı, doğrulandığı takdirde, hukuk güvenliği çerçevesinde mantıken sürekli şekilde uygulanması gerekecektir. O zaman da bunun pek çok meslekî birliklerine yayılması söz konusu olacaktır. Ayrıca, şubelerin genel amaçları ayrıntılı bir lisans düzenlemesiyle, (bkz. RO II 82 292; 95 489’da yayınlanmış kararlardaki saat düzenleme kuralı II), gerçekte anılan fiyatları detaylı düzenleyen karteller oluşturmaktadır.

Kartellerin haricinde, başka gruplar da kendi mensuplarının hareket edeceği asgarî…

Türk, İsviçre ve Alman Hukukuna Göre “İktisadi Amaç” Kavramının Şirket ve Dernekler Bakımından Değerlendirilmesi

Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece Profesyonel + pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.

c- BGE 90 II 333 Sayılı Kararın Özeti