Adil Yargılanma Hakkının Etkin Kullanımı Açısından Adli Yardım Kurumu ve Yabancıların Durumu

Sonuç

Adli yardım kurumunun özellikle mahkemeye erişim hakkı ile yakın ilişkisi nedeniyle AİHM, adli yardım sağlanması ve sağlanan adli yardımın etkinliği hususlarını, Sözleşme’nin 6. maddesinin 1. fıkrası çerçevesinde değerlendirmektedir. Bu kapsamda AİHM, adli yardımın bazı şartlara bağlı olarak sağlanabileceğini kabul etmektedir. Ancak, Sözleşme’ye üye devletler bakımından, kanun koyucunun, AİHM’in mahkemeye erişim hakkının sınırlandırılması konusunda kabul ettiği ilkeleri dikkate alarak bireylere, onları keyfilikten koruyacak maddi güvenceler sunan bir sistem kurgulaması ve/veya mahkemelerin bu yerleşik içtihatlara uygun bir yorum yapması önem arz etmektedir. Bu bağlamda, HMK m.334/3’te yer alan karşılıklılık şartının kaldırılması milletlerarası hukuka uygunluk bakımından elzemdir. Ancak söz konusu düzenleme yapılana kadar, AYM’nin yabancılar tarafından yapılan bireysel başvurularda karşılıklılık şartının aranmaması doğrultusunda izlediği tutumun Anayasa m.90/5’e dayanarak yargılamanın tüm derecelerindeki mahkemeler tarafından benimsenebileceği değerlendirilmektedir.Sayfa 908