Sayfa 235GİRİŞ…
(1) 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (Kanun) 5. maddesinde, Rekabet Kurulu’na (Kurul), belirli koşulları taşıyan anlaşma türlerine grup olarak muafiyet tanınmasını sağlayan ve söz konusu koşulları belirleyen tebliğler çıkarma yetkisi verilmiş bulunmaktadır. Teşebbüslerin üretim ve dağıtım sürecini en iyi şekilde kurmalarını ve bunun sonucu olarak genellikle pazarda markalar arası rekabetin artmasını sağlayan dikey anlaşmalar, belirli koşulları sağlamaları halinde Kanun’un 4. maddesindeki yasaklamadan muaf tutulması gereken anlaşma gruplarının başında gelmektedir. Nitekim, Kurul da 1997/3 sayılı Tek Elden Dağıtım Anlaşmalarına İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği, 1997/4 sayılı Tek Elden Satın Alma Anlaşmalarına İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği, 1998/7 sayılı Franchise Anlaşmalarına İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği ve 1998/3 sayılı Motorlu Taşıtlar Dağıtım ve Servis Anlaşmalarına İlişkin Grup Muafiyet Tebliği…
(2) Tebliğ’den yararlanması mümkün olmayan dikey anlaşmalar için bireysel…
1. GRUP MUAFİYETİNİN KAPSAMI…
1.1. “Dikey Anlaşma”nın Tanımı…
(3) Tebliğ’in “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde dikey anlaşmalar “Üretim veya…
- Anlaşmaya iki veya daha fazla teşebbüs taraf olmalıdır. Dolayısıyla, teşebbüs niteliğinde…
- Anlaşmaya taraf olan teşebbüslerin üretim veya dağıtımın farklı seviyelerinde faaliyet…
- Anlaşmanın belirli mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımı amacıyla…
1.2. Fikri Hakların Kullanımını İçeren Dikey Anlaşmalar…
(4) Mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımına ilişkin düzenlemelerin…
- Fikri haklara ilişkin hükümler anlaşmaya konu mal veya hizmetlerin kullanımı, satımı…
- Anlaşmaya konu mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımı anlaşmanın…
- Anlaşmada fikri hakların kimden kime verildiği önem taşımaktadır. Fikri hakların…
- Fikri hakların devri ve kullanımına ilişkin hükümler Tebliğ’de muaf tutulmayan…
1.3. Rakip Teşebbüsler Arasında Yapılan Dikey Anlaşmalar…
(5) Tebliğ’in 2. maddesinin 5. fıkrasına göre, rakip teşebbüsler arasında yapılan dikey anlaşmalar, sadece bir istisnai durum haricinde, grup muafiyetinden yararlanamamaktadır. “Rakip teşebbüsler”in tanımı ise Tebliğ’in 3. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer almaktadır. Buna göre, aynı coğrafi pazarda faaliyet gösterip göstermediklerine bakılmaksızın, Türkiye’de aynı ürün pazarında faaliyette bulunan veya bulunma potansiyeline sahip sağlayıcılar rakip teşebbüs olarak değerlendirilmektedir. Halihazırda rakip mal üretmeyen, ancak söz konusu ürünün fiyatlarında göreceli olarak küçük ve kalıcı bir artış olması durumunda bir yıl içerisinde gerekli yatırımları yaparak piyasaya girebilecek teşebbüsler, söz konusu ürün pazarında faaliyet gösterme potansiyeline sahip teşebbüs olarak değerlendirilecektir. Herhangi bir teşebbüsün bu tür bir yatırım yaparak yeni bir pazara girme ihtimalinin olup olmadığı tespit edilirken teorik bir yaklaşımdan ziyade eldeki verilere dayanan gerçekçi bir yaklaşım ortaya konulacaktır. Örneğin, finansal gücü ne kadar büyük olursa olsun herhangi bir teşebbüs, halihazırda faaliyet gösterdiği
(6) Rakip teşebbüsler arasında yapılan dikey anlaşmaların grup muafiyetinden…
(7) Şekilden de görüldüğü üzere, Sağlayıcı A ve Sağlayıcı B aynı ürün pazarında faaliyet gösteren iki rakip teşebbüstür. Sağlayıcı A ürünlerini hem kendi yavru şirketi (Dağıtıcı a) vasıtasıyla hem de bağımsız Dağıtıcı C ile yaptığı bir dikey anlaşma aracılığı ile dağıtmaktadır. Dağıtıcı C’nin aynı zamanda Sağlayıcı B’nin ürünlerini dağıtıyor ve Sağlayıcı A’nın da Dağıtıcı a vasıtasıyla dağıtım seviyesinde faaliyet gösteriyor olması nedeniyle, Sağlayıcı A ile Dağıtıcı C dağıtım seviyesinde birbirlerine rakip durumdadırlar. Bu iki teşebbüs üretim seviyesinde birbirlerine rakip olmadıkları için aralarında yapmış oldukları dikey anlaşma Tebliğ kapsamında bir anlaşmadır. Ancak, Dağıtıcı C’nin Sağlayıcı B’nin yavru
1.4. Diğer Grup Muafiyeti Tebliğleri ile İlişkisi…
(8) Tebliğ’in 2. maddesinin 6. fıkrasında, başka bir grup muafiyeti tebliği…
1.5. Acentelik Sözleşmeleri…
(9) Teşebbüsler mal veya hizmetlerin alım veya satımında bağımsız teşebbüsleri…
(10) Müvekkil hesabına aracılık ettiği ya da akdettiği sözleşmelere ilişkin…
acenteye getirilen sınırlamalar genellikle Kanun’un 4. maddesi kapsamında olmadıkları…
gerekmektedir. Böyle bir durumda, söz konusu sözleşme Kanun’un 4. maddesi kapsamına…
(11) Ticari faaliyette bulunan her teşebbüs sınırlı da olsa bir risk altındadır.…