Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
Sayfa 132§8. PARA BORCUNUN İFASI
I. PARA BORCUNUN ÖZELLİKLERİ
VIII.1
Ekonomik açıdan bakınca, para, en başta malların değiş tokuş edilmesine aracılık…
Para kazandırdığı alım (iştira) gücüyle hemen hemen her değerin satın alınmasını…
VIII.2
Bir ödeme aracı olarak borçların ifasının başlıca aracı ve konusu olan para eliyle…
Yalnız şu nokta gözden kaçırılmamalı: Para her zaman salt hesap birimi ve ödeme aracı oluşturmaz; kimi zaman kendisi de hukuki, işlem konusu bir mala dönüşebilir. Para koleksiyoncularında ve döviz büfelerinde gerçekleştirilen para satımında böyle bir olasılıkla karşılaşılır. Orada parayla mal niteliğinde para satın alınır. Para koleksiyoncusunda parça para satımı, döviz büfesinde çeşit para satımı söz konusu olur.…
VIII.3
Hukuki açıdan bakınca, para borcu “kendine özgü”, nitelikli bir çeşit borcudur; açıkçası,…
Ama çeşit borcundan ayırt edici özellikleri daha çoktur para borcunun: Bir kere,…
Sonra, para borcunda, çeşit borcundan ayrımlı olarak, temerküz (somutlaşma, parçaya…
Para borcunun ifa yeri ve ifa yerine bağlı hasar rejimi de değişiktir. Para borcu…
Para borcundaki tedarik yükümü de çeşit borcundaki tedarik yükümünden ağırdır. Çeşidi…
Zamanında parayı bulup yetiştirememenin sorumluluğu da özel ağırlıktadır. Şöyle ki…
Öte yandan çalıntı parayı bile iyi niyetle mülk edinme şansının varlığı (MK 990) paranın ilginç bir başka özelliğidir. Ama para borcunun en önemli ayırt edici özelliği, kuşkusuz, onun eşya teslimi borcu…
1 Kasım 2000’de bir milyon lira borçlanan kişi, 1 Kasım 2005’te de bir milyon lira…
Yalnız, zararın ve zenginleşmenin karşılanmasında genel olarak bir “değer borcu”nun varlığı kabul edilir. Şöyle ki zarar ve zenginleşme tutarı olarak parasal karşılığın ödeneceği tarih esas alınır; yoksa para borcunun oluştuğu geçmişteki tarih değil. Sözün özü, çalınmış ve denize uçurulmuş arabanın parasal karşılığı olarak, paranın ödeme günü ölçü alınır, yoksa çalmanın ve kazanın gerçekleştiği ve dolayısıyla para borcunun doğduğu gün değil.…
Borçlu temerrüdüne düşen para borçlusunun “munzam zararı tazmin yükümü” (BK 118/122) bağlamında paranın değer kaybını karşılama yükümü de borçlu temerrüdünden sonra tutar borcunu fiilen (de facto) bir değer borcuna çevirir. Şunu da eklemeli ki alacaklıya bu konuda somut bir zarara uğradığı ve borçlunun da kusurlu olduğu yolundaki fiili karinelerle yardımcı olunur. Böylece temerrütten sonra para borcunun tutar borcundan değer borcuna dönüşümü iyice sağlam kazığa bağlanmış olur.…
Bu arada eşin mal rejiminin tasfiyesindeki değer artışını karşılama borcu da (MK 227) değer borcu oluşturan bir para borcu sayılabilir.…
Öte yandan, işlevleri gereği, nafaka borçları da değişen koşullara uyarlanabilir, bu arada paranın alım gücüne göre de ayarlanabilir. (MK 176 IV, 330)…
Sonra, orana ve paya göre belirlenen (tenkis ve ortaklık borcu benzeri) para borçları da değer borcu sayılabilirler. (Tenkiste değerin miras bırakanın ölümü anında mı yoksa mahkemenin hükmü anında mı saptanacağı çekişmesi yeni MK 564 II kuralında hüküm tarihinden yana çözüme bağlanmıştır.)…
Demek ki tazminat, zenginleşme, oran, pay ve nafaka borçları aslında birer “değer borcu” olarak, nominalizmin ve enflasyonun tehdit alanı dışında kalırlar. Genellikle gözden kaçırılır bu nokta…
Kural dışı parasal “değer borçları” ve tedbirli alacaklıların öngördükleri dövize…
Hukukçular bu çetin sorunun üstesinden “işlem temelinin çökmesi” kuramıyla gelmeye…
VIII.4
Gerçi para borcu genelde nakden («cash» olarak) ödenir. Ama para taşıma ve sayma…
Kaydi parayla ödeme, çekle, kredi kartıyla, banka (ATM) kartıyla, banka havalesiyle…
Kaydi ödemelerden en yaygını “kredi kartıyla ödeme” sisteminde kredi kartı kurumu,…
Banka havalesine gelince: Havale üçgeninde havalede bulunan, havale talimatını alan…
Pek ilginç ve yaygın bir para ödeme yolu da alacaklı istediğinde, kendisine istediği…
Eklemeli ki bu gibi yönerge ve yetki verme işlemlerinde (Lastschriftverfahren) ödemelerin borçlunun banka hesap bildirimine itirazda bulunması bozucu şartına bağlı olarak yapıldığı kabul edilir. Öyle ki borçlu yanlışlıkla fazla ödenmiş parayı kolaylıkla kurtarabilsin.Aslında bu ilginç ve yaygın para ödeme yolu, havale (talimat) yolunun bir uzantısı,…
Kaydi ödemelerin çoğunda araya bir banka girer. Bu banka alacaklıya karşı borçlanır;…
Kaydi parayla ödemede nakdi parayla ödemenin sıcak tatmini yoktur. Araya ne de olsa…
Bu arada, para alacaklısının banka hesap numarasını anmasının aynı zamanda borçluya…
Öte yandan, bu gibi kaydi ödemelerde ifanın hangi anda gerçekleşmiş sayılacağı, bu…
VII. EDİMİ DEĞİŞTİREREK İFADA BULUNMA GİRİŞİMİ: İFA UĞRUNA EDİM
II. YABANCI PARA BORCU
EN
TR
