Bu yasal düzenlemeler karşısında kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan…

Gerek doktrinde gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde…

Somut olayda, davalı R. X., kazaya karışan kendisi adına kayıtlı aracı, kaza tarihinden…

SONUÇ :Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı R. X.’in temyiz itirazlarının kabulü…

YORUM…

Yargıtay’ın bu kararı trafik hukukundaki “işleten” kavramı ile ilgilidir. Olayda, trafik kazası yapan ve zarara yol açan davalı kendisinin işleten sıfatını (olay tarihinde artık) taşımadığını öne sürmüştür. Davalı kazadan önce aracını noterde yapılan mülkiyeti muhafaza kaydı ile satış işlemi gerçekleştirerek başkasına devretmiş olduğunu ve bu sebeple sorumlu tutulamayacağını belirtmiştir. …

İlk derece mahkemesi, davayı kabul etmiştir. …

Yüksek Mahkeme, aşağıdaki gerekçelerle ilk derece mahkemesi kararını bozmuştur: …

- Araç sahibinin herhangi bir sebeple aracını bir başka kimseye onun yararlanması için devretmesi halinde (bunun çok kısa bir süre için olmaması kaydıyla) artık araç üzerinde fiili hakimiyeti kalmaz. …

- Bu sebeple, devreden kişi, ekonomik yönden yararlanma olanağının da kalktığı durumlarda, artık işleten sayılmaz ve sorumlu tutulamaz. …

- Aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir.

- Gerek doktrinde gerek Yargıtay uygulamalarında kiracının işleten sıfatını kazanmış olup olmadığı belirlenirken, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde kiracının fiili hakimiyeti ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte gerçekleşmiş bulunup bulunmadığına bakılmaktadır.…

İşleten : Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır.…

 Bu tanım uyarınca “mülkiyeti muhafaza (saklı tutma) kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen kişi” işleten sayılacaktır. Burada sicilden maksat “mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışa ilişkin olarak noterlerin tutacağı sicildir. Konu TMK m.764’te düzenlenmiştir. Bu hüküm şöyledir: “Başkasına devredilen bir malın mülkiyetinin saklı tutulması kaydı, ancak resmî şekilde yapılacak sözleşmenin devralanın yerleşim yeri noterliğinde özel siciline kaydedilmesiyle geçerli olur.” Öte yandan, mülkiyeti muhafaza kaydı ile satışın Noterlik kanunu m.89 uyarınca “düzenleme şeklinde” yapılması gerekmektedir. …

 Yargıtay’ın “devreden kişinin ekonomik yönden yararlanma olanağının kalmaması” koşulunu aradığı görülmektedir. Bu koşulun aranması her durumda doğru bir çözüm oluşturmamaktadır. Mesela aracın uzun süreli kiralanması halinde, kiralayan (kiraya veren) araç sahibi “ekonomik çıkar” (kazanç) elde etmektedir. Buna rağmen yasa, uzun süreli kira ilişkisinin varlığı halinde, kiracıyı işleten olarak kabul etmiştir (KTK m.3’teki “işleten” tanımı).…

 “Kiracının araçtan ekonomik yarar sağlaması” da her zaman söz konusu olmaz. Kişisel gereksinimi için araç kiralamış olan bir kişi, ödediği kira parası karşılığında aracı kullanma hakkını elde etmektedir. Onun araç sayesinde dolaylı bir yarar elde ettiği (bazı ulaşım masraflarını yapmaktan kurtulduğu) belki düşünülebilirse de, kira parasının yüksek olması (kira…

Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap: Sigorta Hukuku- Cilt VI - Yargı Kararları

Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece Profesyonel + pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.

Mülkiyeti saklı tutma kaydıyla yapılan satışta araç üzerindeki işleten sıfatının kime ait sayılacağı