Mirasbırakan (M) öldüğünde geride kalan yakınları eşi (E), (M)’nin (E) ile evlenmeden…
SORULAR/CEVAPLAR
1. Mirasbırakan (M)’nin yasal mirasçılarının kimler olduğunu ve yasal miras paylarını bulunuz.
(E): Mirasbırakan (M) öldüğünde hayatta kalan yakınlarından eşi (E), MK m.499 uyarınca yasal mirasçısı olur.
(K): Mirasbırakan M)’nin (E) ile evlenmeden önce tek başına evlat edinmiş olduğu kızı (K), MK m.500 hükmü uyarınca (M)’nin yasal mirasçısı olur.
Bu durumda mirasbırakan (M)’nin eşi MK m.499, b.1 uyarınca altsoy ile birlikte mirasçı olacağından eş (E)’nin yasal miras payı 1/2, (K)’nın miras payı da yine 1/2 olacaktır.
(A): Mirasbırakan (M)’nin evlat edindiği (K) birinci zümrede bulunmaktadır. Zümrenin önceliği ilkesi uyarınca bu durum ikinci zümrede bulunan (A)’nın mirasçılığını engeller.
(U): Mirasbırakan (M) öldüğünde hayatta olmadığı için mirasçı olamaz.
(O): Kök içi halefiyet kuralı gereği (U)’nun yerini alır. Ancak, aynı (A)’nın mirasçılığında olduğu gibi birinci zümrede bulunan (K)’nın varlığı, (U)’nun mirasçılığını da engeller.
2. Mirasbırakan (M), ölümünden önce eşi (E)’ye karşı ayrılık talepli bir dava açmış olsa ve mahkemece ayrılık kararı verilmiş olsa, bunun (E)’nin mirasçılığına etkisi ne olurdu?
Mahkemece verilen ayrılık kararı evlilik birliğini sonlandırmamaktadır. Bu nedenle (E)’nin mirasçılığı bu karardan etkilenmez.
3. Mirasbırakan (M), ölümünden önce eşi (E)’ye boşanma davası açmış olsa idi yukarıdaki soruya verdiğiniz yanıt değişir miydi?
MK m.181 uyarınca:
“Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler.
(Değişik ikinci fıkra: 31/3/2011-6217/19 md.) Boşanma davası devam ederken, ölen eşin mirasçılarından birisinin davaya devam etmesi ve diğer eşin kusurunun ispatlanması hâlinde de yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.”
Boşanma davası açma hakkı kişiye sıkı suretle bağlı haklardan biri olması itibarıyla mirasçılara geçmez. Ancak, mirasbırakanın sağlığında açmış olduğu davayı mirasçıların takip etmesi yasaklanmış değildir. Zira, eşlerden birinin ölümü ile evlilik birliği sona erer. Bunun sonucunda sağ kalan eş, ölen eşe mirasçı olur. Evlilik birliği eşlerden biri ölmeden önce boşanma kararının kesinleşmesiyle sona ermiş olsaydı aynı sonuç doğmayacak, yukarıda anılan hüküm uyarınca eşler mirasçılık sıfatını kaybedeceklerdi. Bu nedenle yasa, ölen eşin mirasçılarına bir imkan tanımıştır. Eşlerden birinin ölümü anında bunlar arasında süregelen bir boşanma davası varsa ve ölen eşin mirasçıları geride kalan eşin kusurlu olduğunu ispat ederlerse, sağ kalan eş ölen eşe mirasçı olamayacaktır. Ancak belirtelim ki, boşanma davasının kim tarafından açıldığının bu sonuca bir etkisi yoktur. Bakınız: 31.03.2011 tarih ve 6217 sayılı Kanun m.19. Kanunun değişiklikten önceki hali için tıklayınız.
4. Mirasbırakan (M) öldüğünde eşi (E) yedi aylık hamile olsaydı, bunun 1. soruya verdiğiniz yanıta bir etkisi olur muydu?
MK m.582 uyarınca cenin sağ doğmak koşulu ile mirasçı olacağından; yukarıdaki paylaşımın yapılmasından önce (E)’nin doğum sonucunun beklenmesi gerekir. (E)’nin çocuğu sağ doğarsa, (E)’nin yasal miras payı yine 1/2 olacaktır. Buna karşılık (K)’nın 1/2’lik yasal miras payı oranı azalarak 1/4 olacak ve (E)’nin yeni doğan çocuğunın yasal miras payı oranı da 1/4 olacaktır.
İkinci ihtimalde, yani (E)’nin çocuğunun sağ doğmaması halinde ise 1. soruda belirtilen yasal miras paylarında bir değişiklik olmayacaktır.