2020/7 Karayolları Genel Müdürlüğü'nün 2020/E.7 Sayılı Genelge

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Geçici kabul” başlıklı 41 inci maddesinin dördüncü fıkrasında;

“ (4) Kabul komisyonunun oluşturulması ve işyerine gönderilebilmesi, yapılan işin kusurlu ve eksik kısımlarının bedelleri toplamının işin sözleşme bedelinin yüzde beşinden fazla olmamasına bağlıdır. Bu oranı geçmeyen kusur ve eksiklikler, aynı zamanda işin idareye teslimine ve kullanılmasına ve/veya işletilmesine engel olmayacak ve herhangi bir tehlikeye meydan vermeyecek nitelikte olmalıdır. ” hükmü bulunmaktadır.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi gereği taahhüt kapsamında tamamlanan eserde meydana gelen her türlü eksik, kusur ve ayıp eserin idarece kabulüne mâni olmamaktadır. Bu çerçevede tamamlanan eserin geçici kabule engel nitelikte olmamakla birlikte yapılan işte kusur ve eksiklikler tespit edilirse, bu kusur ve eksikliklerin Yapım İşleri Genel Şartnamesinde belirlenen hükümler doğrultusunda giderilmesi gerekmektedir.

Ayrıca geçici kabul eksikliklerinin haricinde tamamlanan işte yer alan imalatlardan herhangi birinin sözleşmede öngörülen nitelikte olmaması, kusurlu ve ayıplı olması durumunda ortaya konulan eserin bedelinden, yapılan imalattaki ayıp veya kusur oranında indirim yapılarak “nefaset kesintisi” yapılması gerekmektedir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 475 inci maddesinde.

"Eserdeki ayıp sebebiyle yüklenicinin sorumlu olduğu hâllerde iş sahibi, aşağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabilir:

1. Eser iş sahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden dönme.

2. Eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isleme.

3. Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme.

İş sahibinin genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.

Eser, iş sahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup, sökülüp kaldırılması aşırı zarar doğuracaksa iş sahibi, sözleşmeden dönme hakkını kullanamaz." hükmü bulunmakladır.

Bu bağlamda; 08/08/2019 tarihinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi' nde meydana gelen son değişikliğe istinaden.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’ nin “Geçici kabul” başlıklı 41 inci maddesinin onikinci fıkrasında,

“ (12) Geçici kabul için yapılan incelemede, teknik olarak kabulünde sakınca görülmeyen ve işin idareye teslimini ve kullanılmasını ve/veya işletilmesini engellemeyen, giderilmesi de mümkün olmayan veya fazla harcama ve zaman kaybını gerektiren, kusur ve eksiklikler görülecek olursa yüklenicinin varsa hakediş veya teminatından uygun görülecek bir (Değişik ibare: 08.08.2019- 30856 R.G./33. md., yürürlük: 18.08.2019) nefaset bedeli kesilmek şartı He, iş idare tarafından bu hali ile kabul edilebilir. (Ek cümle: 08.08.2019-30856 R.G./33. md., yürürlük: 18.08.2019) Nefaset bedeli işin kabul edilebilirliğine ilişkin yüzde beş oranının hesabında dikkate alınmaz. Bu gibi kusur ve eksikliklerin niteliğinin ve kesilecek bedelin kabul tutanağında gösterilmesi gereklidir. Yüklenici bu işleme razı olmazsa, her türlü gideri kendisine ait olmak üzere, kusur ve eksiklikleri verilen sürede düzeltmek ve gidermek zorundadır." hükmü ile nefaset kesintisine açıklık getirilmiştir.

Burada en önemli husus; yapının, yukarıda belirtildiği üzere kullanabilir durumda olmadığının tespit edilmesi durumunda, proje ve şartnamesine uygun şekilde yeniden yapımı mutlaka sağlanmalıdır.

Ayrıca “Sözleşme ve eklerine uymayan işler” başlıklı 23 üncü maddesinde,

“ (1) Yüklenici projelerde kendiliğinden hiç bir değişiklik yapamaz. Proje ve şartnamelere uymayan, eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen işleri yüklenici, yapı denetim görevlisinin talimatı ile belirlenen süre içinde bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorundadır. Bundan dolayı bir gecikme olursa sorumluluğu yükleniciye aittir. Bununla birlikte, yüklenici tarafından proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan işlerin, fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun oldukları idarece tespit edilirse, bu işler yeni durumları ile de kabul edilebilir. Ancak bu takdirde yüklenici, daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve daha fazla emek harcadığını öne sürerek fazla bedel isteyemez. Bu gibi hallerde hakediş raporlarına, proje ve şartnamelerde gösterilen veya yazılı talimatla bildirilen boyutlara göre hesaplanmış miktarlar yazılır. Bu şekilde yapılan işlerin boyutları, emeğin değeri ve malzemesi daha az ise bedeli de ona göre ödenir.” hükmü bulunmaktadır.