2011/16 SGK Primlerinde Zamanaşımı Uygulaması Hakkında Genelge

30/07/1964 tarih ve 117767 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 506 sayılı Kanun’un 80. maddesinde “İşveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların sigorta primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu kanun gereğince hesaplanacak prim tutarlarım ücretlerinden kesmeye ve kendilerine ait primler tutarını da bu miktara ekleyerek en geç ertesi ayın sonuna kadar Kuruma ödemeye mecburdur ” denilmiş olup, söz konusu prim borcuna ilişkin zamanaşımına dair herhangi bir hükme yer verilmemiştir.

08/12/1993 tarih ve 21782 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 3917 sayılı Kanun’un 1. maddesi ile 506 sayılı Kanun’un 80. maddesi değiştirilmiş olup, söz konusu madde ile Kurumun, süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 21/071953 tarih ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

06/08/2003 tarih ve 25191 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4958 sayılı Kanun’un 38. maddesi ile 506 sayılı Kanun’un 80. maddesinin 5. fıkrası değiştirilerek "Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesi hariç, diğer maddeleri uygulanır. ” hükmüne yer verilmiştir.

06/07/2004 tarih ve 25514 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5198 sayılı Kanun’un 11. maddesi ile 506 sayılı Kanun’un değişik beşinci fıkrasında yer alan “51 inci maddesi’’ ibaresi “51 ve 102 nci maddeleri” olarak değiştirilmiştir.

16/06/2006 tarih ve 26200 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 01/10/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun'un 93. maddesinde ise “Kurumun prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak 10 yıllık zamanaşımına tâbidir. Kurumun prim ve diğer alacakları; mahkeme kararı sonucunda doğmuş ise mahkeme kararının kesinleşme tarihinden, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden doğmuş ise rapor tarihinden, kamu idarelerinin denelim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden doğmuş ise bu soruşturma, denetim ve inceleme sonuçlarının Kuruma intikal ettiği tarihten veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden doğmuş ise bilgi ve belgenin Kuruma intikal ettiği tarihten itibaren, zamanaşımı on yıl olarak uygulanır. ” hükmüne yer verilmiştir.

Borçlar Kanunu’nun 125. maddesinde, "Bu Kanun’da başka suretle hüküm mevcut olmadığı takdirde, her dava on senelik müruru zamana tabidir.” 128. maddesinde de. “müruru zaman alacağın muaccel olduğu zamandan başlar, alacağın muacceliyeti bir ihbar vukuuna tabi ise müruru zaman bu haberin verilebileceği günden itibaren cereyan eder ” hükmüne yer verilmiştir.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 102. maddesinde, “Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvimi yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar, Para cezalarına ait hususi kanunlarındaki zamanaşımı hükümleri mahfuzdur. Zamanaşımından sonra mükellefin rızaen yapacağı ödemeler kabul olunur. ” hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen Kanun hükümlerinin değerlendirilmesinden dönemler itibariyle sigorta prim alacaklarına uygulanacak zamanaşımı ve bu zamanaşımı sürelerinin hangi tarihten itibaren başlayacağına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

I- 08.12.1993 Tarihinden Önceki Dönem : Bu dönemde Kurum alacaklarına Borçlar Kanunu’ndaki hükümler uygulanacak olup, Kurumun prim alacakları Borçlar Kanunu'nun 125. maddesindeki düzenleme uyarınca 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Borçlar Kanunu'nun 128. maddesinde alacağın muaccel olduğu yani ödeme tarihinin son günü itibariyle zamanaşımı süresinin başlayacağı belirtildiğinden Sigorta Prim borcuna ilişkin zamanaşımı 506 sayılı Kanun’un 80. maddesine göre prim alacağının muaccel hale geldiği tarihten (506 sayılı Kanun’un 80. maddesine göre primlerin muaccel hale geldiği tarih: primin tahakkukunu takip eden ay sonudur.) itibaren başlayacaktır. Bu dönemde kurum alacakları 2004 sayılı İcra İflas Kanunu hükümlerine göre takip edilmektedir.

II- 08.12.1993-06.07.2004 Arası Dönem : 08.12.1993 tarihinde yürürlüğe giren 3917 sayılı Yasa'nın 1. maddesi ile değiştirilen 506 sayılı Kanun’un 80. maddesi uyarınca Kurumun prim alacaklarının takibinin 6183 sayılı Kanun'a göre yapılması esası getirilmiştir. 6183 sayılı Kanun’un 102. maddesinde zamanaşımı 5 yıl olarak düzenlenmiş olup bu dönemde zamanaşımı süresi 5 yıldır. Ancak 6183 sayılı Kanun’un 102. maddesine göre zamanaşımı başlangıcı borcun tahakkuk ettiği tarihi takip eden yılbaşından itibaren başlamaktadır.