Resmi Gazete Dışındaki Kaynak
No.:
157
Kurum:
Adalet Bakanlığı
Kabul Tarihi:
20.02.2015
Yürürlüğe Giriş Tarihi:
20.02.2015
Bu doküman Resmi Gazete dışında bir kaynakta yayınlanmıştır. Konsolide metin çalışmaları ilgili kaynak güncellendikçe sağlanabilmektedir.
Konu : Uluslararası Yolsuzluk Olaylarına İlişkin Soruşturmalar ve Kovuşturmalar
GENELGE NO
157
Bilindiği üzere, 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Cumhuriyetin niteliklerini düzenleyen 2 nci maddesinde; Türkiye Cumhuriyetinin, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğa vurgulanmış, 10 uncu maddesinde ise kanun önünde eşitlik ilkesine yer verilmiş, hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınmayacağı, Devlet organları ve idare makamlarının bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorunda oldukları belirtilmiştir.
Öte yandan, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 252 nci maddesinde yabancı kamu görevlilerine verilen rüşvet suçu düzenlenmiştir.
Diğer taraftan, yolsuzluk fiillerinin uluslararası boyutta da görülmeye başlaması üzerine bu suçlarla mücadele edilebilmesi ve uluslararası iş birliğinin sağlanması amacıyla ulusları bağlayıcı birtakım düzenlemeler yapılmıştır.
Avrupa Birliği müzakereleri sürecinde yolsuzlukla mücadele konusu; “özgürlük, güvenlik ve adalet”, “sermayenin serbest dolaşımı”, “mali kontrol” gibi birden fazla müktesebat başlığında ele alınmıştır.
Ülkemiz, Uluslararası Ticarî İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Verilen Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesi, Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesi, Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi, Yolsuzluğa Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Merida Sözleşmesi), Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesi (Palermo Sözleşmesi), Suçtan Kaynaklanan Gelirlerin Aklanması, Araştırılması, Ele Geçirilmesi ve El Konulmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (Strazburg Sözleşmesi) gibi uluslararası sözleşmelere taraf olmuştur.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD-Organisation For Economic Cooperation And Development) Uluslararası Ticarî İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Verilen Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesi, 1/2/2000 tarihli ve 4518 sayılı Kanunla onaylanarak Anayasanın 90 ıncı maddesi uyarınca iç hukukun bir parçası hâline gelmiştir.
Anılan Sözleşmeye uyum sağlamak üzere, 2/1/2003 tarihli ve 4782 sayılı “Uluslararası Ticarî İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi İçin Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile birtakım düzenlemeler yapılmış ve yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesi eylemi, 5237 sayılı Kanunun rüşvet suçunu düzenleyen 252 nci maddesinde düzenlenmiştir.
Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi Sözleşmesinin “Uygulamaya koyma” kenar başlıklı 5 inci maddesinde; “Yabancı bir kamu görevlisine rüşvet verilmesi durumunda, soruşturma ve kovuşturmalar her âkit tarafından uygulanabilen kaideve ilkelerine göre yapılır. Kovuşturmalar ulusal ekonomik çıkar mülâhazaları, diğer bir devlet ile ilişkilere olası etkileri ya da bahse konu gerçek ya da tüzel kişilerin kimliğinden etkilenmeyeceklerdir.” ifadesine yer verilmiştir.
Öte yandan, Avrupa Birliği müktesebatı ve uluslararası yükümlülüklerimiz bağlamında yolsuzlukla mücadele edebilmek için çeşitli kurumların tavsiyeleri büyük önem taşımaktadır.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından 27 Ocak 1999 tarihinde onaylanan ve temel amacı belirli yolsuzluk suçları için ortak standartlar geliştirmek olan Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesine taraf devletlerin Sözleşme hükümlerine uygun davranıp davranmadıklarını izleme görevi, Avrupa Konseyi bünyesinde 1998 yılı Mart ayında kurulan Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubuna (GRECO) verilmiştir. GRECO’nun amacı, üyelerinin yolsuzlukla mücadele sistemlerinin gözlenmesi ve bu yolda kapasitelerinin artırılmasına yardımcı olmaktır. Bu nedenle GRECO gerekli yasal, kurumsal ve pratik reformların uygulanması ve oluşturulması sürecine katkıda bulunan yolsuzlukla mücadelede yol gösterici prensipler oluşturan esnek ve etkin bir mekanizmadır. Ülkemiz 1/1/2004 tarihi itibarıyla GRECO'ya üye olmuştur.
Ayrıca, Avrupa Birliği bünyesinde, Avrupa Birliği Üye Devletleri Görevlileri veya Avrupa Toplulukları Görevlilerinin Dahil Olduğu Yolsuzlukla Mücadeleye İlişkin 97/195 sayılı Sözleşme; OECD ve Avrupa Konseyi tarafından hazırlanmış uluslararası sözleşmelerle gereksiz tekrarlardan kaçınmak ve Avrupa Birliği tarafından bu konuda gerçekleştirilen faaliyetlerde uyumu temin etmek amacıyla hazırlanan Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesinin Müzakereleri Bağlamında Kabul Edilen 1997 tarihli Ortak Tutum; OECD ve Avrupa Konseyi sözleşmelerinin gereği gibi uygulanabilmesi için etkili, koordine edilmiş ve elverişli izleme mekanizmalarının tesisini öngören Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesinin Müzakeresi Bağlamında Kabul Edilen 1997 tarihli ve 97/783 sayılı İkinci Ortak Tutum ve Özel Sektörde Yolsuzlukla Mücadele Hakkında 2003/568 sayılı Çerçeve Karar gibi belgeler bulunmaktadır.
EN
TR
