2013/28 Yapı Denetimi Hakkında Genelge

Zaman içerisinde gerek 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile ikincil mevzuatında gerek ise uygulamalarda meydana gelen değişiklikler nedeniyle, Bakanlığımızın yayınladığı ilgi (a), (b) ve (c) Genelgelerimiz birleştirilerek yeniden düzenlenmiş ve söz konusu genelgelerimizde yer alan hususlara ilişkin aşağıdaki açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

1- 4708 sayılı yasa kapsamında ruhsatlandırılmış yapılarda dökülen betondan, deney için alınacak numuneler mutlaka Bakanlığımızdan izin belgeli laboratuvar teknik elemanları tarafından ve ilgili standartlarına uygun şekilde ve tutanakla alınarak, muhafaza edilecek ve laboratuvara nakli yapılacaktır.

Yapı denetim kuruluşları, yüklenici firma ve yapı sahibi tarafından taze beton numunesi alımı yapılamayacak ve bu şekilde alınan numuneler İzin belgeli laboratuvar tarafından kabul edilmeyecektir. İzin belgeli laboratuvarlar, ruhsatı bulunmayan inşaatlardan taze beton numunesi almayacaklardır.

Taze beton numunesi alınması işleminde; TS 500/Şubat 2000 standardında belirtildiği gibi, beton İmalatının her 100 m^3,den veya bir günde dökülen beton miktarından (dökülen beton miktarının 100 m'ten az olması halinde) altı adet beton numunesi alınacaktır. Numunelerin dökülen betonu temsil edebilmesi için; üç adet değişik transmikserin her birinden (bir beton kümesinden) ikişer adet beton numunesi alınılacak, bir transmikseri (bir beton kümesini) temsilen alınan iki adet numuneden biri 7. günde diğeri de 28. günde deneye tabii tutulacaktır. Böylece alınan altı adet numuneden üç adeti 7. günde, diğer üç adeti 28. günde deneye alınmış olunacaktır.

İlgili idareler, beton dayanım raporlarında belirtilen numunelerin temsil ettiği beton miktarları toplamının, yapıdaki toplam beton miktarı ile karşılaştırılması sonrası, yapıdaki beton miktarının tamamını kabul edeceklerdir.

Taze beton numunesi alma işleminde; Numune alma- slump (çökme) deneyi TS EN 12350-1/Temmuz 2010 TS EN 12350-2/ Temmuz 2010, Taze hazır betonun sıcaklığının tayini deneyi TS EN 206-1/Nisan 2002 madde 5.2.8 ve Dayanım deneylerinde kullanılacak deney numunelerinin hazırlanması ve küre tabi tutulması TS EN 12390-2/Nisan 2010'daki deney metotlarına mutlaka uyulacaktır.

2- 4708 sayılı Yasa kapsamında ruhsatlandırılmış yapılarda kullanılan beton çelik çubuklarla ilgili deneyler, inşaat mahalline getirilen her çap, sınıf ve tipteki partiden TS 708/Nisan 2010'a göre tutanakta alınan numuneler üzerinde yapılacaktır.

İdare yasa kapsamında ruhsatlandırmış olduğu yapıya ait beton çelik çubuk (demir) raporlarında verilen ihzarat miktarlarını toplayıp, raporların inşaatın tamamında kullanılması gereken beton çelik çubuk (demir) miktarını temsil edip etmediğini kontrol edecektir.

3- 4708 sayılı yasa kapsamında yapılan yapılarda mevcut sertleşmiş betondan numune (karot) alınması durumunda, karotların Bakanlığımızdan tasdikli imza yetkisi almış olan Laboratuvar denetçi mühendisi gözetiminde ve yapı denetim kuruluşu ve yüklenicinin katılımı ile oluşan heyet tarafından tutanakla alınacaktır.

Karot alınması gereken yapıda veya yapı kısmında, karot alma işlemine başlanılmadan önce yapı elemanlarında çok sayıda beton test çekici deneyi yapılacak ve beton test çekici deneylerinden elde edilen basınç dayanım değerlerinin dağılımı dikkate alınarak, söz konusu betonu temsil edecek şekilde yapı elemanı seçimi yapılarak gerekli sayıda karot alınacaktır.

Karot alınan yapı elemanının adını (blok, kat/kot ve akslarını) ve karot numarasını içeren bir tutanak (karot alma formu) düzenlenecek ve yukarda sözü edilen heyetçe imza altına alınacaktır.

Karot numunesi alma ve deneye tabi tutulma işlemlerinde TS EN 12390-3/Nisan 2010'daki deney metotlarına uyulacak ve deney raporlarında ilgili standarda mevcut olmayan (dönüşüm katsayıları gibi) kriterler basınç dayanım sonuçlarına kesinlikle uygulanmayacaktır.

Yasa kapsamındaki yapılarda ihtilaf ve itirazlar nedeniyle yapıdan ikinci kez sertleşmiş beton numunesi (karot) alınması mecburiyeti oluştuğunda referans kuruluş olarak o ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Laboratuvarı ya da Merkez Laboratuvarına müracaat edilecektir.

4- 4708 sayılı yasa kapsamındaki yapının mevcut betonlarında projesinde öngörülen basınç dayanımının tespiti deneylerinde TS EN 12504-2/Aralık 2004 Tahribatsız Deneyler- Geri Sıçrama Değerinin Tayini deneyi tek başına uygulanmayacak, bu deney metodu mutlaka TS EN 12504-1/Ocak 2011 Karot alma, muayene ve basınç dayanımı deney metodu ile desteklenecek ve iki deney sonucu birlikte ilgili denetim kuruluşuna veya idareye verilecektir.