Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6514) - Genel Gerekçe

Sağlık hizmetlerinin hakkaniyete, halkın ihtiyaç ve beklentilerine uygun, verimli, kaliteli ve etkili şekilde sunulması amacıyla, kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışma esasına geçişi teminen yürürlüğe konulan ve kamuoyunda Tamgün Kanunu olarak anılan 5947 sayılı Kanunla, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 36 ncı maddesi ile 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun 12 nci maddesi değiştirilmiş ve kamu sağlık hizmetlerinde ikili çalışmaya (hem kamuda hem de özel çalışmaya) izin veren 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu kanunî düzenlemelere karşı açılan iptal davasında Anayasa Mahkemesi'nce kısmî iptal kararı verilmiştir. Anayasa Mahkemesi 2547 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesini, "yasakoyucu, yükseköğretimin Anayasa'da belirtilen ilkeler doğrultusunda geliştirilmesi, bu bağlamda sağlık sorunlarının çözüme kavuşturulması için öğretim elemanlarının unvan ve statülerine uygun bazı sınırlamalar getirerek çalışma koşullarını belirleyebilir. Ancak getirilen bu sınırlamalar, üniversitelerdeki bilim özgürlüğü ve bilimsel özerkliğin gereği olan her türlü bilimsel faaliyeti engelleyici nitelikte olamaz. İptali istenen düzenleme ile üniversitelerin bilim verilerini yaymak, ulusal alanda gelişime ve kalkınmaya destek olmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek gibi görevlerini yerine getirmesinin engellendiği, ayrıca, üniversitelerde görev yapan öğretim görevlileri, okutmanlar, öğretim yardımcıları ile akademik olarak belirli bir yetkinliğe sahip öğretim üyeleri arasında herhangi bir ayrım yapılmaksızın mesai sonrası ücretsiz de olsa resmi veya özel herhangi bir iş yapmalarının yasaklandığı anlaşılmaktadır. Bu durumun Anayasa'nın 130. maddesi ile bağdaşmadığı açıktır." gerekçeleriyle iptal etmiştir.

Buna göre Anayasa Mahkemesi, hekimlerin çalışmalarına bazı sınırlandırmalar getirilerek çalışma koşullarının yeniden belirlenebileceğini ve öğretim elemanlarının unvan ve statülerine uygun bazı sınırlamalarla çalışma koşullarının tanzim edilebileceğini ilkesel olarak kabul etmiştir. Bunun yanında da, bilim özgürlüğünün ve bilimsel özerkliğin zedelenememesi, üniversitelerin gelişime ve kalkınmaya destek olmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek gibi görevlerini yerine getirmesinin engellenememesi, ayrıca akademik olarak belirli bir yetkinliğe sahip öğretim üyeleri arasında herhangi bir ayrım yapılmaksızın mesai sonrası ücretsiz de olsa resmî veya özel herhangi bir iş yapmalarının yasaklanmaması gerektiğine işaret etmiştir.

Mezkûr Anayasa Mahkemesi kararı sebebiyle ortaya çıkan kanunî boşlukların giderilmesi ve uygulamada tereddütlere mahal verilmemesi bakımından yeniden kanunî düzenleme yapma yoluna gidilmiştir. Bu kapsamda yürürlüğe konulan 650 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile;

- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi olarak çalışan memurların, meslekî faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamayacakları; gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına veya vakıf üniversitelerine ait herhangi bir işyerinde aylık, ücret veya herhangi bir aynî ya da nakdî ödeme karşılığında çalışamayacakları öngörülmüştür.

- Yükseköğretim kurumlarında çalışanlar bakımından ise, öğretim görevlileri, okutmanlar ve öğretim yardımcılarının kanunlarda belirtilen hâller dışında yükseköğretim kurumlarından başka yerlerde çalışamayacakları; öğretim üyelerinin ise döner sermaye faaliyetleri kapsamında gelir elde edilen hizmetlerde çalışmamak ve yalnızca eğitim ve araştırma faaliyetlerinde bulunmak kaydıyla yükseköğretim kurumlarından başka yerlerde çalışabilecekleri yolunda düzenlenme yapılmıştır.

Ancak, mezkûr Kanun Hükmünde Kararnameye karşı açılan iptal davasında Anayasa Mahkemesince, Bakanlar Kuruluna Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi veren 6223 sayılı Yetki Kanunu kapsamında tamgünle ilgili düzenleme yapma yetkisi bulunmadığı gerekçesiyle, iptal davasına konu düzenlemelerin yetki yönünden iptaline karar verilmiştir. Ayrıca Anayasa Mahkemesi, hukukî boşluk doğmaması ve yeniden kanunla düzenleme yapılabilmesi için iptal kararının yayımından itibaren 6 ay sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırmıştır. Bu karar 1/1/2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış olmakla 1/7/2013 tarihine kadar bu konuda (hukukî boşluk doğmaması için) kanunî düzenleme yapılması gerekmektedir.