22 Darülaceze Nizamnamesi

BİRİNCİ FASIL

Ahkâm-ı Umumiye

Dersaadette doğrudan doğruya Dahiliye Nezaretine merbut ve müstakil bütçeye mâlik bir Darülaceze vardır.

Darülaceze şuabatı atiyeye münkasımdır :

1 - Zükûr Şubesi,

2 - İnas Şubesi,

3 - Çocuklar Şubesi,

4 - İrzahane

İşbu dört Şube tamamen yekdiğerinden ayrıdır.

İKİNCİ FASIL

Memurin

Darülaceze müdürü ile sertabibi Dahiliye Nazırı tarafından intihab ve ba İrade-i Seniyye tayin olunur. Tabib ve eczacılar ve muhasebeci ve veznedar ve başkatip ve debboy ve kiler ve mübayaa memurları müdürün işarı üzerine dahiliye Nazırı tarafından ve diğer memurin ve müstahdemin doğrudan doğruya müdür tarafından tayin olunur.

Darülaceze Müdüriyeti ile Sertababet vazifesinin bir şahıs uhdesinde ictimaı caizdir.

Darülaceze memurları mükâfât ve mücâzat hususâtında Memurin-i Dahiliye Nizamnamesine tabidirler.

Darülacezenin Kâffe-i umur ve muamelâtından dolayı müdür ve sertabib Dahiliye Nezaretine ve Darülaceze memurin ve mustahdemini müdüre karşı mesuldürler. Umur-ı sıhhıyeye müteallik vezaiften dolayı memurin ve mustahdemin sertabibe karşı dahi mesuldürler.

Darülaceze muhasebecisi ile veznedarı ve kiler ve debboy ve mübayaa memurları Kefalet Nizamnamesi ahkâmına tevfikan kefalete rabtolunacaklardır.

Darülaceze’de müdürün riyaseti tahtında olmak üzere sertabib ve muhasebeci ve başkatip ve eczacıbaşıdan mürekkeb bir heyet-i daime vardır.

Heyet-i daime, müdür tarafından berayı istişare havale ve tevdi olunacak hususat ile beraber Darülacezenin mekûlât ve mahrukat ve melsubat ve edviye ve echize gibi bilcümle levazımını münakasa veya lüzumuna göre mübayaa suretiyle tedarik etmek vazifiyle mükelleftir.

Münakasa ve mübayaa muamelâtının hın-i icrasında meclis-i idarece işbu meclis azasından ekseriyet-i a'ra ile bir sene için intihab olunacak iki zat heyet-i daimede aza sıfatıyla hazır bulunur.

ÜÇÜNCÜ FASIL

Heyet-i İdare

Darülaceze bütçesinin tedkik ve tasdikı ve ledelicap Darülaceze Nizamnamesinin teklif-i tadili ve inşaatı cedideye dair tedkikat ve müzakerat icrası ile mukarrerat itası ve Darülacezenin tevsi-i hidamatına ve tezyid-i varıdatına hadim vesaitin taharrisi ile bu babda tedabir-i lazime ittihazı vazifiyle mükellef bulunmak ve aded-i azası yediden ekall olmamak üzere Dahiliye Nazırı tarafından mansub bir meclis-i idare vardır.

Meclis-i İdareye Dahiliye Nazırı riyaset eder. Dahiliye Nazırının bulunmadığı zamanlarda vazife-i riyaseti ifa etmek üzere aza meyanından biri nazır tarafından reis-i sâni tayin olunur. Meclise ittihaz olunacak tedbir ve kararlar Dahiliye Nezaretinin tasvibiyle ifaz olunur.

DÖRDÜNCÜ FASIL

Aceze ve Etfalin Suret-i Kabul ve İdaresi

Darülaceze’ye ancak Dersaadet’de mütevellid veya mütevattın olub da alil veya amelmande ve temin-i maişete kâfi mala gayrimalik olmakla beraber kesbden de aciz bulunduğu halde Dersaadet’de veya taşrada şer’an infakıyle mükellef ve zi-kudret kimsesi mevcut olmayanlar ve lakiydler kabul olunurlar.

Bu şeraiti haiz olanlardan Darülaceze’ye duhul için müracaatta bulunanlar Darülaceze İdaresince tanzim olunacak matbu ilmuhaberleri mahalleri heyet-i ihtiyariyesine imlâ ve belediye daireleriyle belediye tabiplerine tasdik ettirdikten sonra ve zabıtaca sevk edilecek kesân dahi ilmuhabere hâcet kalmaksızın kabul olunacaklardır. Gerek bu iki suretle gelecekler, gerek doğrudan doğruya Darülacezeye müracaat edecekler her halde kablel kabul Darülaceze İdaresince muayene-i tıbbiyeye tabi tutulacak ve işbu nizamnamede muayyen kâffe-i şeraiti hâiz olub olmadıkları bittetkik şeraiti hâiz olmayanlar reddolunacaktır.

Darülaceze’ye alınacak etfalin haklarında zabıt varakası varsa bunun münderacatı ve vucüdlarında görülen alaim ve işarat-ı farika defter-i mahsubuna kaydedilecektir.

Darülaceze’ye emraz-ı akliye ile musâb ve cüzzam illetine mübtelâ olanlar kabul edilmez. Ancak emraz-ı sâriye ve cildiye ile musâp olanlar şerait-i kabûlü haiz bulunmakla beraber hastalıkları kabil-i tedavi ise mevcut hastahanelerden birine sevk olunarak tedavi edildikten sonra Darülaceze’ye kabul edilir.

Alil ve amel-mande olduğu halde esbab-ı maişeti mevcut olanlardan müracaat edenlerin ücret ile Darülaceze’ye kabulü caiz olduğu gibi kendisini iaşeye kâfi emvalini ölünceye kadar görüp gözetmek şartiyle Darülaceze’ye hibe veya ferağ edenler dahil kabul olunabilir.

Darülaceze’ye onbeşinci maddede beyan olunanlardan maa’da işbu nizamname mucibince kabul olunan eşhasa ait menkul ve gayrimenkul emval ve nukûd ile maaşat ve varidata Darülaceze İdaresince vaz-ı yed olunur. Bunlardan kâffe-i miktarı iaşe ve müdavat ve ilbasları mükabilinde idarece mahsub edilerek fazlası hıfz ve Darülaceze’den hin-i hurclarında kendilerine i’ta olunur.

Darülaceze’ye kabul olunan çocuklar ancak evlatlık ittihaz edilmek üzere talimatnamede gösterilen evsafı haiz kimselere bâ mukavelename verilir.

Darülaceze’de vefat edenlerin idarece vaziyed edilmiş emval ve nukûd ve maaşat ve varidatı var ise bunlardan evvel emirde techiz ve tekfin masarıfı ve saniyen mütevâffanın hal-i hayatında iaşesi için darülaceze tarafından sarf olunan mebaliğ istifa olunduktan sonra bakiyesi vereseye aid olur.

Darülaceze’ye kabul edilenliren şer’an infak ve iaşesiyle mükellef ve zi-kudret akrabası zuhur ettiği halde bunlar akrabalarına teslim olunur. Şer’an infakıyla mükellef olmayan zi-kudret bir kimse tarafından taleb edildiği ve infak ve iaşesi dahi taahüd olunduğu halde o gibilere teslimi caizdir.

Aceze ve etfalin mezuniyet ve akraba ve taallükatıyla mülâkat ve taam ve teneffüs ve yatıp kalkma ve sanayihanelerde devam gün ve saatleri sertabib ile bilistişare müdür tarafından tayin olunur.

Acezeden işe muktedir bulunanlar mevcut sanayihanelerde kabiliyet-i yediyye de dimaiyyeleri ile mütenasip sanatlarla işgal edilecekdir. Darülacezede terzilik ve kunduracalık ve marangozluk ve çorabçılık ve demircilik ve nessaclık misillü en ziyade işe yarayan ve her vakit lazım olun sanatlar işletdirilecekdir.Masnuat, Dahiliye Nezaretinin tensib edeceği zaman ve mahalde füruht olunacak ve hasıl olan temettudan sanayihanelerde çalışan ecaze ve etfalin yevmiyeleri çıktıktan sonra mütebaki miktar Darülacezeye irad kaydedilecektir.

BEŞİNCİ FASIL

Darülaceze’nin Bütçesi ve Menabi-i Varidatı

Darülaceze’nin bütçesi (Heyet-i Daime) ce bittertib meclis-i idarece tetkik ve kabul edildikten sonra Dahiliye Nezaretince tasdik olunur.

Darülaceze varidatı âtideki mevaddan mürekkebdir :

1 - Senedat-ı Hakaniye varaka bahalarına zamolunan miktar yekûnuna karşı hazine-i maliyeden maktuan verilen Senevi (800.000) gruşdan,

2 - Şirket-i Hayriyenin Boğaziçi’ne işleyen vapur biletlerinin azimet kısmına zamedilen on paraya mukabil maktuan alınan (7000) liradan,

3 - Sevahil-i mütecavireye işleyen seyr-i sefain idaresi biletlerine zamedilen on paranın miktar-ı hasılından,

4 - Dersaadet’de icray-ı lu’biyyat eden bilcümle tiyatro ve sinemalar ile patinaj ve her nev-i oyun mahalleri duhuliye biletleri üzerinden ve umur-ı hayriye için tertib olunan müsamere vesaire biletlerinden yüzde on hesabiyle terâküm edecek olan miktardan,

5 - Bigayr-i tahsis fukaraya vasiyyet olunacak akçalarla cemaat ve ahali beyninde gurabaya mahsus olarak cemedilecek ve veladet-i Peygamberi ve cülûs-ı hümayuna müsadif günlerde toplanacak iânât hasılatından,

6 - Maadin ve umur-ı nafia imtayazat sahiplerinin birrıza ita ettikleri mebâliğden,

7 - Belediyelerce noksan ül vezn olarak zabtedilecek ekmeklerden ve hilaf-ı tenbih hareket etmelerinden dolayı esnaftan müsadere edilip muzır bulunmayan me’kûlât ve meşrubatdan,

8 - Darülaceze’deki imalathanelerin hasılatından,

9 - Onbeşinci ve onaltıncı maddeler mucibince istifa olunacak ücûratdan mütehassil mebaliğden,

10 - Darülaceze’ye ait emval-i gayrimenkule varidatından,

11 - Darülaceze namına vukubulan mevhubat ve teberruatdan,

12 - İstanbul Vilayeti’nin hususi bütçesinden muaveneten verilecek muhassasatdan,

13 - Şehremanetince muaveneten verilecek mebliğden,

14 - Varidat-ı müteferrika-i sariden ibarettir.

Menabi-i mezkûreden başka Cumhurbaşkanının takdir ve tayin edeceği cihitlerden dahi Darülaceze’ye varidat temin edilir.

ALTINCI FASIL

Mevadd-ı Şettâ

Meclis-i İdarenin ve müdür ve sertabib ve memurin ve müstahdemin-i sairenin umur ve muamelatını mübeyyin bir talimatname yapılacaktır.

Darülaceze memurin ve müstahdeminine ve aceze ve eytama verilecek et’ıme listeleri ve istimal olunacak elbise ve çamaşır hakkındaki cedveller için hususi talimatname tanzim olunacaktır.

Bir Nizamname-i mahsus ile “dulhane” tesis ve teşkil edilinceye kadar elyevm Darülaceze’de bulunan dulların iaşesine devam olunacaktır.

Darülaceze’deki etfal üç yaşına vüsullerini müteakib darüleytamlara devr ve tevdi olunurlar.

Bu nizamname tarih-i meşrinden itibaren meridir.

Bu nizamnamenin icrasına Dahiliye Nazırı memurdur.