991 Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü İşçileri Emekli Sandığı ile Askerî Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığının Sosyal Sigortalar Kurumuna Devri Hakkında Kanun

2454 sayılı Kanunla kurulu (Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü İşçileri Emekli Sandığı) ile 3575 sayılı kanunla kurulu (Askerî Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığı) bu kanun hükümleri dairesinde Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilmiştir.

Bu kanunda geçen (Kurum) deyimi (Sosyal Sigortalar Kurumu), (Demiryolları Emekli Sandığı) deyimi (Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel, Müdürlüğü İşçileri Emekli Sandığı), (Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığı) deyimi (Askeri Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığı), (Sandık üyesi) deyimi de sözü geçen (Demiryolları Emekli Sandığı) ile (Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığı) na aidat ödemiş olanlar anlamına gelir.

Demiryolları Emekli veya Askerî Fabrikalar Tekaüt sandıklarına aidat ödemiş olan sandık üyelerinin ilgili Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığı kanunlarına göre geçen fiilî hizmetleri, Kurumca uygulanan Sosyal Sigortalara tabi olarak geçmiş sayılır.

Hizmetleri ayrı müessesede devam etmekte iken, sonradan memur statüsüne tabi bir vazifeye geçirilmeleri sebebiyle, evvelce tabi bulundukları sandıklardan veya sandıkların devri dolayisiyle ilk defa 1/8/1968 tarihinde tabi oldukları Sosyal Sigortalar Kurumundan T.C. Emekli Sandığına tabi duruma geçmek suretiyle 15/7/1965 tarihli, 668 sayılı Kanun ile ilgilendirilmiş olanların, 5/1/1961 tarihli, 228 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine göre, emekli aylığı bağlanması ve 15 inci maddesine göre ikramiye verilmesi, hakları saklıdır.

2 nci maddede belirtilen sandık üyeleri hakkında Sosyal Sigortalar Kanunu hükümleri uygulanır.

Bu kanunun uygulanmasında, ay üzerinden hesaplanan hizmet sürelerinin güne çevrilmesinde her ay otuz gün, prim ödeme gün sayılarının aya çevrilmesinde her otuz gün bir ay sayılır.

Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından kendilerine veya hak sahibi kimselerine toptan ödeme yapılması gereken sandık üyelerinin ilgili Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığına ödemiş bulundukları aidat ile bunların karşılıkları, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi olarak kabul edilir.

Bu kanunda Demiryolları Emekli ve Askeri Fabrikalar Tekaüt Sandıkları kanunlarındaki esaslar dairesinde işlem yapılacağı belirtilen hallerde, Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandıkları ile ilgili kanunların bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihteki hükümleri uygulanır.

Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ilgili Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığı Kanunlarına göre tasfiye edilmiş bulunan hizmetler ve haklar, bu kanunun uygulanmasında nazara alınmaz.

Şu kadar ki, Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandıklarına ödedikleri aidatı, hizmet sürelerinin yetersizliği sebebiyle ilgili sandıktan geri alamamış olan veya aidatını geri alabilme süresi dolmuş bulunan sandık üyelerinin bu hizmetleri hakkında 2 nci madde hükmü uygulanır.

Geçici 4 üncü ve 5 inci maddeler hükümleri de saklıdır.

Eski hizmetleri için Demiryolları Emekli ve Askeri Fabrikalar Tekaüt Sandıklarına borçlanmış olan sandık üyelerinin borç bakiyeleri, ilgili sandık kanunlarındaki borçlanma esasları dairesinde Kurumca tahsil edilir.

Mesken yaptırmaları için, Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandıkları tarafından 5954, 6096, 6173, 6302 ve 6778 sayılı Kanunlar ile 3/11/1960 tarihli 121 sayılı, 15/12/1960 tarihli 166 sayılı, 8/5/1962 tarihli 48 sayılı ve 4/8/1966 tarihli 782 sayılı kanunlara göre sandık üyelerine verilmiş bulunan borç paralar, ikraz şartları dairesinde Kurumca tahsil olunur.

Bu ikrazat dolayısiyle sandık üyeleriyle Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandıkları arasında akdedilmiş olan sözleşmeler ile broçluların gayrimenkullerine Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandıkları namına konulmuş bulunan ipotekler, herhangi bir muamele ve merasime hacet kalmaksızın Kurum adına ve lehine devam eder.

Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandıklarının devir tarihi itibariyle hazırlanacak birer bilanço ile tespit edilen bütün varlıkları, alacakları ile borç ve taahhütleri her türlü hukuki neticeleriyle Kuruma intikal eder.

Bilançolarda, esham ve tahvilât devir tarihindeki borsa değerleriyle, menkul ve gayrimenkul mallar ise rayiç değerleri ile gösterilir.

Devir ve intikal dolayısiyle yapılacak işlemler her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.

10 uncu maddeye göre hazırlanacak bilançoya eklenecek cetveller şunlardır:

a) 2 ve 7 nci maddeler ile geçici 1, 4 ve 5 inci maddeler kapsamına giren sandık üyelerinin kimliklerini, bunların devir tarihine kadar olan emekliye tabi hizmet sürelerini, sandıkta birikmiş bulunan aidat ve karşılıklarını gösterir cetveller.

b) Geçici 2 nci madde kapsamına giren ve bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte aylık almakta olan sandık üyeleriyle hak sahibi kimselerinin kimlikleri ile aylık tutarlarını gösterir cetveller.

c) Kurumca gerekli görülecek envanter ve müfredat cetvelleri.

Devir işlemleri, bu kanunun yürürlüğe gireceği tarihten itibaren en geç 6 ncı ayın sonuna kadar tamamlanır.

Millî Savunma, Çalışma, Ulaştırma, Maliye ve Sanayi Bakanlıklarınca seçilecek aktüer ve uzmanlardan kurulu bir heyet tarafından, devir tarihi itibariyle ve sandıkların her biri için ayrı ayrı olmak üzere, aşağıda yazılı teknik karşılıklar hesap ve tespit olunur.

a) Matematik karşılık.

b) Müktesep haklar karşılığı.

c) Birikmiş aidatlar karşılığı.

Matematik karşılık, devir tarihinden önce sandıklarca bağlanmış veya bağlanmasına hak kazanılmış olan malûllük, emeklilik ve dul-yetim aylıklarından devir tarihinden sonra yapılacak ödemelerin peşin değerleridir.

Müktesep haklar karşılığı, geçici 1 inci madde kapsamına giren sandık üyelerine malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından ileride yapılacak yardımların peşin değeri ile, bu üyeler için ileride ödenecek malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin peşin değerleri arasındaki farktır.

Birikmiş aidatlar karşılığı, geçici 1 inci madde dışında kalan üyeler için, devir tarihine kadar sandıklara ödenmiş aidat ve karşılıkların kanuni faizleri ile birlikte baliğidir.

Sandıkların devir tarihindeki varlıkları bu karşılıklara yetmediği takdirde aradaki fark devir tarihinden itibaren % 5 faiz yürütmek ve 15 yılda eşit taksitler halinde Sosyal Sigortalar Kurumuna ödenmek üzere, Genel Bütçeden ayrılacak ödeneklerle karşılanır.

Ayrılan ödeneğin Sosyal Sigortalar Kurumuna tediyesindeki gecikme, Kurumca bu kanuna göre yapılması gereken ödemeleri durdurmaz.

Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandıklarının daimî kadrolarında çalışanlardan Kurumda bir vazifeye geçmek istiyenler, almakta oldukları aylık ücretlerle Kurum kadrolarına naklen tayin edilirler.

5954, 6096, 6173, 6302 ve 6778 sayılı kanunlar ile 3/11/1960 tarihli 121 sayılı, 15/12/1960 tarihli 166 sayılı, 8/5/1962 tarihli 48 sayılı ve 4/8/1966 tarihli 782 sayılı kanunlar yürürlükten kaldırılmıştır.

991 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesine göre bağlanacak emekli aylıklarının tespitinde fiili ve itibarî hizmet sürelerinin toplamı 25 yıl olarak değiştirilmiştir. Fiili ve itibari hizmet sürelerinin toplamı 25 yıl olanlar için Emekli aylığının nispeti emekli aylığı bağlanmasına esas tutuları aylık veya ücretin % 70 i olarak, uygulanır. Yaşlılık aylığı bağlanmasında 1 ay 30 gün üzerinden hesaplanır.

Fiili ve itibarî hizmet süreleri toplamı 25 yıldan az olanlara her tam yıl için % 1 eksiği, fazla olanlara de her tam yıl için % 1 fazlası üzerinden emekli aylığı bağlanır.

Fiilî ve itibarî hizmet süreleri toplamındaki ay kesirleri tam ay sayılır. Yıl kesirlerinin her ayı için emekli aylığı bağlanmasına esas tutulan aylık veya ücret tutarının % 1 inin onikide biri emekli aylığına ayrıca eklenir.

Ancak, bağlanacak aylığın toplamı emekliliğe esas aylığın % 80 ini geçemez.

991 sayılı Kanun hükümlerine göre işçilere verilecek emekli ikramiyesinde de fiilî hizmet süresi 25 yıl olarak değiştirilmiştir.

1/3/1968 tarihinden önce Demiryolları Emekli Sandığı ile Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığınca aylık bağlanmış olan emeklilerle, 991 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrası gereğince aylık bağlanan emeklilerin ve T.C. Emekli Sandığı Kanununa göre emekli aylığı bağlanmış olanların, T.C. Emekli Sandığı Kanununa tabî daire, kurum ve ortaklıklar ile Sosyal Sigortalar Kanununa tabi işyerlerinde çalışmaları hailinde, buralarda çalıştıkları sürece, emekli aylıkları kesilir. Bu durumda olanlar hakkında 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 63 üncü maddesine göre işlem yapılır.

Yukarıdaki fıkralarda yazılı kimseleri çalıştıranlar, bunları, vazifeye başladıkları tarihlerden itibaren bir ay içinde yazı ile Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirirler.

Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandıklarına tabi olarak çalışmakta olanlardan, Demiryolları Emekli Sandığı kanunlarına tabi fiili hizmet süreleri 5 yılı doldurmuş bulunanların T.C. Devlet Demiryolları işletmesine ait iş yerlerinde, Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığı kanunlarına tabi fiilî hizmet süreleri 5 yılı doldurmuş bulunanların da Milli Savunma Bakanlığına veya Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna ait iş yerlerinde devamlı olarak çalışmak suretiyle, Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak geçecek hizmet süreleri, yazılı istekleri halinde, Demiryolları Emekli Sandığı ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığı kanunlarına tabi olarak geçmiş bulunan hizmetleriyle birlikte nazara alınır ve bunlara ilgili sandık kanunlarındaki esaslar dairesinde Kurumca emekli aylığı bağlanır.

Bu gibi sandık, üyelerinin, ilgili bulundukları sandığa tabi işe girmeden önce, ihtiyarlık sigortasına tabi hizmetleri geçmiş ise, bu hizmetler hakkında yaşlılık veya ölüm sigortasının toptan ödeme hususundaki hükümleri uygulanır.

Bu suretle emekli aylığı bağlananlar ile bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Demiryolları Emekli Sandığı veya Askeri Fabrikalar Tekaüt Sandığı kanunlarına göre emekli veya maluliyet aylığı bağlanmış veya bağlanmasına hak kazanmış olanların ölümlerinde, Sosyal Sigortalar Kanunundaki esaslar uygulanır.

Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Demiryolları Emekli Sandığı ile Askeri Fabrikalar Tekaüt Sandığınca aylık bağlanmış olanlar ile geçici 1 inci maddenin birinci fıkrası gereğince Kurum tarafından aylık bağlananların bu aylıkları hakkında Kurumca, Demiryolları Emekli Sandığı ve Askeri Fabrikalar Tekaüt Sandığı kanunlarındaki esasların uygulanmasına devam olunur.

Ancak, aylıklar üç ayda bir peşin verilir ve ölüm halinde geri alınmaz.

Bu aylıkların ödenmesi, Sosyal Sigortalar Kanununa göre bağlanan gelir ve aylıkların ödenmesindeki usullere göre yapılır.

Demiryolları Emekli Sandığı Kanunlarına tabi olarak geçen fiilî hizmetleri ile geçici 1 inci maddenin birinci fıkrası gereğince bununla birleştirilen hizmetlerinin toplamı otuz yılı dolduran sandık üyelerine, geçici 1 inci maddeye göre Kurumca bağlanacak aylığa esas tutulan aylık ücretlerinin bir yıllık tutarı, emekli ikramiyesi olarak T.C. Devlet Demiryolları İşletmesince verilir.

Hizmet toplamı otuz yılı doldurarak yukarıki fıkraya göre emekli ikramiyesine hak kazandıktan sonra ölen sandık üyelerinin emekli ikramiyelerinin tamamı, aylık bağlanan hak sahibi kimselerine ve bu aylıklariyle orantılı olarak, hak sahibi kimsesi yoksa reşit evlâtlarına müsavaten ödenir.

Demiryolları Emekli ve Askeri Fabrikalar Tekaüt Sandıklarına ödedikleri aidatı geri alan sandık üyelerinden, bu kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde ilgili sandığa yazılı olarak müracaat eden ve geri aldıkları aidatı, en geç bu kanunun bütün hükümlerinin yürürlüğe girdiği tarihi takibeden altıncı ayın sonuna kadar ve yüzde beş faizi ile, ilgili sandığa veya kuruma yatıranların bu hizmetleri hakkında 2 nci madde hükmü uygulanır.

Sandık üyeleri, 5966 ve 6153 sayılı kanunlarla tanınan haklardan, bu kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde ilgili sandığa yazılı olarak müracaat etmek suretiyle ve mezkûr kanunlardaki şartlarla yararlanabilirler.

a) 1/1/1950 den önce Millî Savunma Bakanlığına bağlı tamirhane ve dikimevleri ile Makina Kimya Endüstirisi Kurumuna bağlı uçak, gazmaske, Elmadağ fabrikaları ve benzeri kurumlarda çalışıp 3575 sayılı Kanun şümulüne alınmıyan işçilerin, kanun kapsamına alınmadan önce geçen en çok 10 yıllık hizmetleri, bu kanunun yayımından itibaren 1 yıl içinde, 3575 sayılı Kanuna dahil edildikleri zamanki ücret veya yevmiyeleri üzerinden işçi ve işveren sigorta aidatlarını defaten veya taksitle ödedikleri takdirde mevcut hizmetleriyle birleştirilir.

b) Yine 1950 yılından sonra askerî işyerlerinde çalışıp her ne suretle olursa olsun 3575 sayılı Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığı kapsamına alınmamış işçilerin hizmetleri de geçici 6 ncı madde (a) fıkrası esasları dahilinde birleştirilir.

Bu kanunun bütün hükümleriyle yürürlüğe gireceği tarihe kadar geçecek süre içinde, sandıklara, kanunî ödemelerini karşılamak üzere, Kurumca yeteri kadar borç verilebilir.

Demiryolları Emekli ve Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandıklarının Kuruma devri ile ilgili işlemlerin tanzimi, ifa ve intacının temini için Kurum ve Sandık personelinden kurulacak komisyonların ve Kanunun 12 nci maddesinde sözü geçen, heyetin başkan, ve üyelerine, bilirkişilere ve bu işlemlerin ifasiyle vazifelendirilecek memur ve hizmetlilere Maliye ve Çalışma Bakanlıklarınca müştereken tespit edilecek esas ve miktarlarda bir ücret ödenir.

Bu ücretler, 7244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi hükmüne tabi değildir.

Sandıkların devri dolayısiyle yapılacak masraflar Kurumca karşılanır ve üyeleri nispetinde sandıklara borç kaydedilir.

Bu kanunun bütün hükümleriyle yürürlüğe girdiği tarihten önce vukua gelen iş kazası, hastalık, analık halleri ile bu tarihten önce anlaşılmış bulunan meslek hastalığı dolayısiyle geçici işgöremezlikleri devam etmekte olan Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığına tabi üyelerin ödeneklerinin, bu Sandık Kanunu hükümleri gereğince hesaplanan kazançlar üzerinden ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda belirtilen sürece ödenmesine devam olunur.

Bu kanunun bütün hükümleriyle yürürlüğe girdiği tarihten önce anlaşılmış bulunan meslek hastalığı ve vukua gelen iş kazası sonucu sürekli işgöremezlik ve ölüm hallerinde de birinci fıkradaki günlük kazanç esas alınarak 506 sayılı Kanun gereğince gelir bağlanır.

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Demiryolları Emekli Sandığı ile Askerî Fabrikalar Tekaüt Sandığı kanunlarına göre bağlanmış, olan emekli, adi malullük, vazife malullüğü, dul ve yetim aylıkları ile 991 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre bağlanmış olan emekli aylıkları hakkında da bu kanunun ek 1 inci maddesi hükümleri uygulanır.

Ancak, vazife malullüğü aylıklarında, aylığın toplamı emekliliğe esas aylığın % 100 ünü geçemez.

Geçici 1 inci madde hükmüne göre tespit edilecek emekli, adi malullük, vazife malullüğü, dul ve yetim aylıkları tutan emekli aylığının bağlanmasına esas tutulan aylık veya ücret tutarları, bu aylıkların bağlandığı tarihten beri ücret seviyelerinde vukua gelen yükselmeler de nazara alınmak suretiyle hesaplanır.

Ücret seviyelerinde vukua gelen yükselmeler kurumca hazırlanıp Çalışma Bakanlığınca onaylanacak ve en geç üç ay içinde yürürlüğe konacak bir yönetmelikle tespit edilir.

Artırmalar sonuçlanıncaya kadar ödenmekte olan aylıklar, sonradan mahsubu yapılmak üzere % 20 zamlı olarak ödenebilir. Ancak, 15/7/1965 tarihli ve 669 sayılı Kanun gereğince yükseltmeye tabi tutulan emekli, âdi malullük, vazife malullüğü veya dul ve yetim aylıkları hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz.

a) Bu kanunun, yürürlüğe girdiği tarihte Demir Yolları Emekli ve Askeri Fabrikalar Tekaüt Sandıkları Kanunlarına göre emekli, adi malullük, vazife malullüğü, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ile 991 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesine göre emekli aylığı bağlanmış olanlar veya aylık bağlanmasına hak kazanmış durumda olup henüz işlemi tamamlanmamış bulunanların aylık tutarları yürürlük tarihinden,

b) (a) fıkrasında belirtilen aylığı bu kanunun yürürlük tarihinden önce kesilmiş bulunanlardan, aylık kesiliş sebebinin ortadan kalkması ile aylık ödenmesine tekrar hak kazananların, aylık tutarları, bu hakları kazandıkları tarihten,

İtibaren bu kanun hükümlerine göre yeniden tespit edilir.

Halen ek 2 nci maddenin birinci fıkrası şümulüne giren emekliler, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde, görevlerine devam edip etmiyeceklerini, Sosyal Sigortalar Kurumuna yazılı olarak bildirmeye mecburdurlar. Bu yazılı bildirmeyi yapmıyanların emekli aylıkları, bu sürenin bitimini takibeden ilk üç aylık ödeme dönemi başlangıcından itibaren kesilir.

Yukardaki fıkrada yazılı kimseleri çalıştıranlar, bunları, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde yazı ile Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirirler.

Bu kanunun uygulanmasına ait işlemlerin zamanında yapılmasını sağlamak maksadiyle, çalışma saatleri dışında görevlendirilecek personele, Sosyal Sigortalar Kurumu Müdürler Kurulunca tespit edilecek esas ve miktarlar dahilinde bir ücret ödenir.

Bu ücretler, 7244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi hükmüne tabi değildir.

Demiryolları Emekli ve Askeri fabrikalar tekaüt sandıklarına ödedikleri aidatı geri alan sandık üyelerinden bu kanunun yayımı tarihinden itibaren 1 yıl içinde ilgili sandığa yazılı olarak müracaat eden ve geri aldıkları aidatları, en geç bu kanunun hükümlerinin yürürlüğe girdiği tarihi takibeden birinci yılın sonuna kadar ve yüzde beş faizi ile, ilgili Sandığa veya Kuruma yatıranların bu hizmetleri hakkında 2 nci madde hükmü uygulanır.

Bu kanunun geçici 4, geçici 5, geçici 6, geçici 7, geçici 8 inci ve geçici 9 uncu maddeleri yayımı tarihinde, diğer hükümleri ise yayımını takibeden aybaşından altı ay sonra yürürlüğe girer.

Bu kanunun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.