3516 Ölçüler ve Ayar Kanunu

Kapsam

Uzunluk, alan, hacim, ağırlık ölçüleri, areometreler, hububat muayene aletleri, elektrik, su, havagazı, doğalgaz, akaryakıt sayaçları, taksimetreler, naklimetreler, akım ve gerilim ölçü transformatörleri ile demiryolu yük ve sarnıçlı vagonlarının muayenesi, ayarlanması ve damgalanması bu Kanun hükümlerine göre yapılır.

Cumhurbaşkanı, bu maddede yer almayan herhangi bir ölçü ve ölçü aletini bu Kanun kapsamına alabilir.

İstisnalar

Aşağıdaki konular bu Kanun kapsamı dışında bırakılmıştır.

a) Uluslararası Birimler Sisteminin uygulanmadığı ülkelerle ilgili ve taraflardan biri Türk vatandaşı olmayan ve yurdumuzda oturmayan şahıslarla yapılmış anlaşma, sözleşme ve düzenlenmiş belgeler,

b) (a) bendinde belirlenen ülkelere ticaret eşyası ihracı ile uğraşan müessese ve fabrikalarda özellikle bu işler için kullanılan ölçü ve ölçü aletleri,

c) 1782 sayılı Ölçüler Kanununun yürürlüğe girdiği 1.1.1933 tarihinden önce düzenlenmiş bulunan tapu, kontrat ve senet gibi kayıt ve belgeler,

d) Kullanılmayan antika ölçü ve ölçü aletleri,

e) Öğretim işlerinde, para ve mücevherat yapımında veya taşıdığı özellikler bakımından Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca uygun görülecek özel, kişisel veya teknik işlerde kullanılan veya sanayi kuruluşlarında özellikle imalata yarayıp mamullerin miktarını tespitle ilgisi bulunmayan ölçü ve ölçü aletleri,

f) Münhasıran banyo ve mutfaklarda kullanılmak maksadıyla imal edilmiş bulunan dinamometrik tartı aletleri,

g) Silahlı Kuvvetlerin donatım ve donanımına ait olup alım satımla ilgisi bulunmayan teknik ölçü ve ölçü aletleri.

Ancak, (b), (e) ve (g) bentlerinde yazılı ölçü ve ölçü aletlerinden teknik işler dışında ve ticarette kullanılabilecek nitelikte olanların üzerlerine “ALIM VE SATIM İŞLERİNDE KULLANILAMAZ" deyiminin yazılması ve (b) bendinde belirtilen ölçü ve ölçü aletlerinin özelliklerine göre muayeneleri yapılarak damgalanmış olmaları şarttır.

Tarifler

Bu Kanunun uygulanmasında,

Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,

Uluslararası birimler sistemi: Uluslararası Tartılar ve Ölçüler Konferansınca kabul edilen uluslararası birimleri,

Ölçü: Ağırlık, uzunluk ve hacim gibi büyüklüklerin ölçülmesinde kullanılan ve üzerinde yazılı birim ve miktarların doğruluğu tasdik edilmiş ağırlık, uzunluk taksimatlı ölçüler ve ölçü kaplarını,

Ölçü aleti: Ölçü işleminde kullanılan araç, sayaç ve gereçleri,

Umumî ayar işareti: Damgada kullanılan Tc şekli olan işareti,

Damga: Muayene sonunda uygun olduğu anlaşılan ölçü ve ölçü aletlerinin üzerine konulan umumî ayar işaretini,

Etalon: Çeşitli ölçü ve ölçü aletlerinin doğruluğunu tahkik etmek için sahip olunan imkânlara göre en yüksek hassasiyetli ölçü ve ölçü aletlerini,

Dinamometrik tartı aleti: Yaylı tartı aletini,

İfade eder.

Uluslararası temel birimler

Bu Kanun kapsamındaki uluslararası temel birimler şunlardır.

Metre: Uzunluk temel birimi,

Kilogram: Kütle (Ağırlık) temel birimi,

Saniye: Zaman temel birimi,

Amper: Elektrik akım şiddeti temel birimi,

Kelvin: Termodinamik sıcaklık temel birimi,

Kandela: Işık şiddeti temel birimi,

Mol: Madde miktar birimi,

Yukarıda yazılı temel birimler ile başka değişik büyüklüklerin ölçüldüğü ve bu büyüklüklerin fiziksel oluşumlarına göre temel terimlerin çeşitli cebrik tertipleri ile ifade edilen türetilmiş birimlerin tarifleri ile özel adlandırmaları Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikte gösterilir.

Uluslararası birimlerin kullanılması

Resmî ve özel sözleşmeler, her türlü evrak, belge ve ilanlar ile miktar belirten etiketlerde ve kanunlara göre tutulan defterlerde, uluslararası birimlerin kullanılması zorunludur.

Sayı ile alınıp satılması gelenek haline getirilmiş bulunan alım satımlarda bu madde hükmü uygulanmaz.

Marka kaydı ile tip ve sistemin onaylanması

Türkiye’de yapılan veya dışarıdan getirilen ölçü ve ölçü aletlerinin üzerine, bunları yapan şahıs veya firmaya ait özel bir markanın; kolaylıkla okunabilecek, silinmeyecek ve ölçü ve ölçü aletinden ayrılmayacak şekilde konulması ve Bakanlığa kaydettirilmiş olması şarttır.

Ayrıca;

a) Yurt içinde ölçü ve ölçü aleti yapan fabrika ve imalathanelerle tamir atölyeleri, yaptıkları veya tamir ettikleri ölçü ve ölçü aletleri için Bakanlıkça tespit edilecek esaslar dahilinde ve örneğine uygun, tasdikli bir imalat defteri tutmak zorundadırlar.