Bu doküman Resmi Gazete dışında bir kaynakta yayınlanmıştır. Konsolide metin çalışmaları ilgili kaynak güncellendikçe sağlanabilmektedir.
GİRİŞ
5549 sayılı “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun” (Kanun) 18.10.2006 tarih ve 26323 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunun 5’inci maddesi, Kanunun amacına uygun olarak eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri oluşturulması ve bu Kanunla getirilen yükümlülüklere uyumu sağlamak üzere, gerekli yetki ile donatılmış idarî düzeyde görevli tayin edilmesi de dahil, gereken tedbirlerin alınması konusunda, işletme büyüklükleri ve iş hacimlerini de dikkate alarak yükümlüleri ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda Maliye Bakanlığını yetkili kılmıştır.
Suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi amacıyla yükümlülerin uyum programı oluşturmaları ve uyum görevlisi atamalarına ilişkin usul ve esaslar, 5549 sayılı Kanunun, yukarıda belirtilen 5’inci maddesi uyarınca çıkarılan, “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik” (Yönetmelik) ile belirlenmiştir. Söz konusu Yönetmelik 16.09.2008 tarih ve 26999 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Yönetmeliğin uyum görevlisi atanmasına ilişkin hükümleri, yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmiş olup, bu kapsamda aracı kurumlarımız 01.12.2008 tarihine kadar uyum görevlilerini atamışlardır. Yönetmeliğin uyum programı oluşturulması ile ilgili hükümleri ise 01.03.2009 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olup, sermaye piyasasında faaliye gösteren aracı kurumların da içerisinde yer aldığı, 4 üncü maddede belirtilmiş olan yükümlüler, uyum programlarını en geç 01.03.2009 tarihine kadar oluşturmak ve uyum programı kapsamında belirlenen kurum politikalarına ilişkin belgeleri de aynı tarihe kadar MASAK’a göndermekle yükümlü kılınmıştır.
Uyum programının içermesi zorunlu olan asgari hususlar Yönetmelik ile açıklanmıştır. Yönetmeliğe göre uyum programının kapsamı,
a) Kurum politikası ve prosedürlerinin oluşturulması,
b) Risk yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesi,
c) İzleme ve kontrol faaliyetlerinin yürütülmesi,
ç) Uyum görevlisi atanması ve uyum birimi oluşturulması,
d) Eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi,
e) İç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi faaliyetlerinden oluşmaktadır.
Uyum Programı kapsamında, yukarıda belirtilen faaliyetlerin aracı kurumlar tarafından yürütülmesi Yönetmelik ile zorunlu kılınmıştır. Yönetmelik çerçevesinde, oluşturulacak olan “Kurum Politikaları”nın içermesi gereken bölümleri ve bu bölümler altında yer verilmesi gereken hususların somutlaştırılarak, üyelerimizin daha kolay biçimde programlarını oluşturabilmeleri için yol gösterici olacağını düşündüğümüz “Uyum Programı Hazırlama Rehberi” MASAK ile işbirliği çerçevesinde hazırlanmıştır.
Rehberde yer alan açıklamalar, uyum programında yer alması zorunlu olan asgari hususları içermekte olup, bunların üyelerimiz tarafından kendi işletmelerinin özel ihtiyaçlarına göre genişletilmesinde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Hatta, üyelerimizin işlem çeşitliliği, büyüklükleri vd. değişkenleri dikkate alarak programı genişletmesinin, suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanıyla daha etkin mücadele edilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
KURUM POLİTİKALARI
Kurum politikası, uyum programı kapsamında aracı kurumlar tarafından alınacak tedbirleri açıklayan ve uyum programının tüm bileşenlerinin her birisini tek belge içerisinde tanımlayan yazılı bir belgedir. Kurum politikasının amacı; aracı kurumların, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesine ilişkin yükümlülüklere uyumunu sağlamaya ve müşterilerinin, işlemlerinin ve hizmetlerinin risk temelli bir yaklaşımla değerlendirilerek, maruz kalabileceği riskin azaltılmasına yönelik stratejilerin, kurum içi kontrol ve önlemlerin, işleyiş kurallarının ve sorumlulukların belirlenmesi ile kurum çalışanlarının bu konularda bilinçlendirilmesidir.
Kurum politikaları oluşturulurken, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve Kanun uyarınca çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere aykırı olmamak şartıyla diğer ulusal ve uluslararası kuruluşlarca getirilen tavsiye, ilke, standar ve rehberlerden de faydalanılabilir.
I. KURUM POLİTİKASININ KAPSAMI
Aracı kurumlar, işletme büyüklüklerini, iş hacimlerini ve gerçekleştirdikleri işlemlerin niteliğini gözeterek, bir kurum politikası oluştururlar. Kurum politikası asgari düzeyde;
- risk yönetimi,
- izleme ve kontrol,
- eğitim,
- iç denetime, ilişkin politikaları içerir.
Risk yönetim politikasının amacı, aracı kurumların maruz kalabileceği risklerin tanımlanması, derecelendirilmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi ve azaltılmasının sağlanmasıdır.
Bu çerçevede, kurum politikalarının risk yönetimi bölümlerinde, ayrıntılı müşteriyi tanıma kuralları, risklerin tanımlanması, sınıflandırılması, azaltılmasına yönelik tedbirler ve risk yönetim sisteminin güncellenmesine ilişkin esaslara yer verilmesi gerekir.
EN
TR
