Haber Bültenleri/Programları Akıllı İşaretler Sistemi Kullanım Rehberi

1. Programın olası zararlı içeriği,

2. Programın hangi yaş grubuna uygun olduğu.

Akıllı İşaretler Sistemi/Koruyucu Sembol Sistemi, 6112 sayılı “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun”un 24. maddesinde düzenlenmiştir. Madde 24’e göre;

(1) Medya hizmet sağlayıcılar, koruyucu sembol sistemi kullanarak, izleyicileri program hizmetlerinin içeriği hakkında sesli veya yazılı olarak bilgilendirir.

(2) Koruyucu sembol sistemi ile ilgili usul ve esaslar Üst Kurulca belirlenir.

Yukarıda yer verilen hükümlerde görüleceği üzere Koruyucu Sembol Sisteminin kullanılması kanuni bir zorunluluktur. Ancak Koruyucu Sembol Sistemine yer verilmesi, medya kuruluşlarının yayın hizmetlerinde 6112 sayılı Kanun’daki yayın ilkelerine uyma zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır. Koruyucu sembol sisteminin kullanılmaması durumunda 6112 sayılı Kanun’un 24. maddesinin birinci fıkrası, usulüne uygun kullanılmaması durumunda ise aynı maddenin ikinci fıkrası uyarınca müeyyide uygulanmaktadır.

Akıllı İşaret Uygulama Esas ve İlkeleri

Koruyucu Sembol Sistemi, Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 23. maddesinde düzenlenmektedir. Ayrıca Üst Kurul internet sitesinde Kurumsal-Yürürlükteki Düzenlemeler- Mevzuat- Esas ve Usuller- Akıllı İşaretler Uygulama Esas ve İlkelerinde ayrıntılı bilgiler bulunmaktadır. “Akıllı İşaretler Uygulama Esas ve İlkelerine” RTÜK web sitesinden aşağıdaki şekilde uygulanabilir;

Haber Bültenlerinde/Programlarında Akıllı İşaretler Kullanımı

Üst Kurulun 20 Mart 2024 tarihli ve 2024/12 sayılı toplantısında alınan 1 numaralı karar ile haber bültenleri/programları Akıllı İşaret Sınıflandırma Sistemi’ne dâhil edilmiştir. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 13.06.2024 tarihli ve 32575 sayılı karar ile Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Haber programlarında/bültenlerinde son yıllarda zararlı etki oluşturabilecek yayınlarda gözlemlenen artış, özdenetim sorumluluğuyla hareket etmesi gereken medya hizmet sağlayıcı kuruluşların bu muafiyetinin kaldırılmasını gerekli kılmıştır. Bu program türlerinde Akıllı İşaretler, önceden kaydedilmiş görüntülerin yayını esnasında kullanılacaktır. Bu esasa göre; medya kuruluşları haber bültenleri ve programlarında önceden kaydedilmiş görüntüler ayrı ayrı Akıllı İşaret Sistemi’nde kodlayacaktır.

Akıllı İşaretler Sistemi kodlayıcısı, kullanıcı adı ve şifresi ile sisteme giriş yaptıktan sonra yeni program ekle seçeneğine tıklamalıdır. Açılan ekranda yer alan program türü bölümünden “haber bülteni/programı” seçeneğini işaretleyerek kodlamasına devam etmelidir.

Haber Bültenlerinde/Programlarında Akıllı İşaretler Sistemi Kullanım Esasları

• Medya kuruluşları haber bültenleri ve programlarında önceden kaydedilmiş görüntüleri tıpkı dizilerin bölümlerini kodlar gibi ayrı ayrı Akıllı İşaret Sistemi’nde kodlayacaktır.

• Kuruluşlar, sistemin öngördüğü sembollerin tamamını diğer program türlerinde olduğu gibi haber bültenlerinin/programlarının başlangıcında jenerikten sonra ve program süresi boyunca her kesintiyi takiben en az 5 saniye yayınlamakla yükümlüdür.

• Önceden kaydedilmiş görüntülerin kodlanması sonucunda sistem tarafından yaş grubuna ilişkin sembollerden “Genel İzleyici veya 7+” sembolünün atanması durumunda, bu sembollerin haberin yayını sırasında ekranda sabit olarak yer alması gerekmeyecektir. “Genel İzleyici veya 7+” sembolünün haber bültenlerinin/programlarının başlangıcında jenerikten sonra yer alması yeterlidir.

• Önceden kaydedilmiş görüntülerin kodlanması sonucunda sistem tarafından “Şiddet/Korku, Olumsuz Örnek Oluşturabilecek Davranışlar, Cinsellik” gibi içerik grubuna ilişkin bir sembol veya semboller atanmışsa, ilgili haberin ekrana getirildiği süre boyunca ekranın uygun bir köşesinde sistemin belirlediği sembol veya semboller sabit olarak yer alacaktır.W

• Önceden kaydedilmiş görüntülerin kodlanması sonucunda sistem tarafından yaş grubuna ilişkin sembollerden “13+” veya “18+”nın atanması durumunda, bu semboller görüntülerin ekrana getirildiği süre boyunca ekranın uygun bir köşesinde sabit olarak yer alacaktır.

• “13+” sembolü alan programlar 21.30-05.00 saat aralığında, “18+” sembolü taşıyan programlar ise 00.00-05.00 saat aralığında yayınlanmalıdır. Bu hüküm önceden kaydedilmiş görüntülerin yayınlanmasında da geçerlidir.