Bu doküman Resmi Gazete dışında bir kaynakta yayınlanmıştır. Konsolide metin çalışmaları ilgili kaynak güncellendikçe sağlanabilmektedir.
GİRİŞ
(1) Şeffaflık ilkesinin bir gereği olarak yayımlanan bu Kılavuz, Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Aktif İşbirliği Yapılmasına Dair Yönetmeliğin (Pişmanlık Yönetmeliği veya Yönetmelik) yorum ve uygulanmasında öngörülebilirliği sağlamak, doğabilecek belirsizlikleri asgariye indirmek ve pişmanlık programından daha etkin bir şekilde yararlanmalarını temin için teşebbüslere yol gösterici olabilmek amacıyla hazırlanmıştır. Kurum, bağlayıcı nitelikleri gereği 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun (Kanun) ve Pişmanlık Yönetmeliği hükümleri mahfuz olmak üzere, pişmanlık programını, her bir somut olayın kendine has özelliğini de dikkate alarak bu Kılavuzda yapılan açıklamalar doğrultusunda uygulama çabasında olacaktır.
(2) Bilindiği üzere Kanunun 16. maddesinin altıncı fıkrasında, Kanuna aykırılığın ortaya çıkarılması amacıyla Rekabet Kurumu (Kurum)2 ile aktif işbirliği yapanlara, işbirliğinin niteliği, etkinliği ve zamanlaması dikkate alınarak ve gerekçesi açık bir şekilde gösterilmek suretiyle 16. maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen cezaların verilmeyebileceği (bağışıklık) veya bu fıkralara göre verilecek cezalarda indirim yapılabileceği düzenlenmiştir. Kanunun 16. maddesinin son fıkrasında, işbirliği halinde para cezasından bağışıklık veya indirim şartlarının, işbirliğine ilişkin usul ve esasların Rekabet Kurulunun (Kurul) çıkaracağı yönetmeliklerle belirleneceği hükme bağlanmıştır. Kanunun 27. maddesi ise, Kurula, Kanunun uygulanması ile ilgili olarak tebliğler çıkarmak ve gerekli düzenlemeleri yapmak görev ve yetkisini vermiştir.
(3) Bu düzenlemeler doğrultusunda Kurul tarafından kabul edilen Pişmanlık Yönetmeliği, 15.02.2009 tarih ve 27142 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 19.02.2009 tarihinde, Kurum internet sayfasında, Yönetmeliğin uygulanması için Kurul tarafından bir birimin görevlendirildiği ilan edilmiştir. Bu birime daha sonra Kartel ve Yerinde İnceleme Destek Birimi adı verilmiştir.
(4) Pişmanlık Yönetmeliği, Kanunun 4. maddesinde yasaklanmış olan kartellerin ortaya çıkarılması amacıyla Kurumla aktif işbirliği yapan teşebbüsler ile teşebbüs yöneticileri ve çalışanlarına, aynı Kanunun 16. maddesinde belirtilen para cezalarının verilmemesine veya verilecek cezalarda indirim yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.
(5) Karteller; fiyat tespiti, müşterilerin, sağlayıcıların, bölgelerin ya da ticaret kanallarının paylaşılması, arz miktarının kısıtlanması veya kotalar konması, ihalelerde danışıklı hareket konularında, rakipler arasında gerçekleşen, rekabeti sınırlayıcı anlaşma ve/veya uyumlu eylemleri ifade etmektedir. En ciddi rekabet hukuku ihlali olduğu kabul edilen kartellerin yol açtığı fiyat artışı, müşterilerden kartel üyelerine bir gelir transferine neden olmaktadır. Fiyat artışı neticesinde, bazı kişilerin ilgili ürünü artık satın alamayarak, bu mal veya hizmetten mahrum kalması, kartellerin yol açtığı diğer bir zarardır. Ayrıca karteller, üyeleri üzerindeki maliyetleri düşürmek ve yenilikler yapmak yönündeki baskıları azaltmaktadır. Bu zararlar, başka iktisadi, sosyal, kültürel ve siyasal problemler de doğurmaktadır. Örneğin kartellerin sonucunda; etkinlik ortadan kalkmakta, girişimcilik azalmakta ve daha kaliteli ürünün, daha az fiyatla, daha çok kişi tarafından satın alınamaması gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
(6) Diğer rekabet ihlallerine kıyasla, doğası gereği gizli olan kartellerin ortaya çıkarılması ve soruşturulması, kartele taraf olanların Kurum ile işbirliği yapmamaları halinde zordur. Bu nedenle, kartellerin ortaya çıkarılması ve soruşturulması amacıyla, kartele taraf olan diğer teşebbüsler ile bu teşebbüslerin yöneticileri ve çalışanlarından bağımsız olarak Kurum ile aktif işbirliği yapanlara ceza verilmemesi veya verilecek cezalarda indirim yapılması fayda sağlamaktadır.
(7) Kartellerin ortaya çıkarılması ve soruşturulmasını kolaylaştırmak üzere kabul edilen Pişmanlık Yönetmeliğinin bu amaca ulaşabilmesi için “şeffaflık” ve “başvuranlar/aktif işbirliği yapanlar lehine yorum” ilkeleri çerçevesinde uygulanması esastır.
(8) “Başvuranlar/aktif işbirliği yapanlar lehine yorum” ilkesi uyarınca, kartellerin ortaya çıkarılması ve soruşturulması amacıyla Kurum ile aktif işbirliği yapanlar, bu işbirliğini yapmayanlara göre dezavantajlı konuma düşmemelidir. Dolayısıyla, Pişmanlık Yönetmeliğinde açık bir düzenleme bulunmayan, tereddütlerin oluştuğu, yorum gerektiren durumlarda, başvuranlar/aktif işbirliği yapanlar lehine sonuca ulaşılması esastır.
1. PİŞMANLIK YÖNETMELİĞİNİN KAPSAMI
(9) Pişmanlık Yönetmeliğinin 1. maddesinde, amaç ve kapsam, “Kanunun 4. maddesinde yasaklanmış olan kartellerin ortaya çıkarılması amacıyla Kurumla aktif işbirliği yapan teşebbüsler ile teşebbüs yöneticileri ve çalışanlarına, aynı Kanunun 16. maddesinde belirtilen para cezalarının verilmemesine veya verilecek cezalarda indirim yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek” şeklinde belirlenmiştir.