Resmi Gazete Dışındaki Kaynak
No.:
233820
Kurum:
Tarım ve Orman Bakanlığı
Kabul Tarihi:
21.01.2021
Yürürlüğe Giriş Tarihi:
21.01.2021
Bu doküman Resmi Gazete dışında bir kaynakta yayınlanmıştır. Konsolide metin çalışmaları ilgili kaynak güncellendikçe sağlanabilmektedir.
Bu kılavuz 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 21 inci, 22 nci, 23 üncü ve 24 üncü maddelerine dayanılarak 13.08.2020 tarihli ve 31212 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Salça ve Benzeri Ürünler Tebliği (Tebliğ No: 2020/19) çerçevesinde hazırlanmıştır.
Bu kılavuz, salça ve benzeri ürünleri hakkında tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini sağlamak ve yanıltılmasını önlemek, gıdaların etiketinde ürün isimlendirmesine ilişkin kullanılan terimler ve ifadeler ile gıda katkı maddeleri kategorileri hakkında gıda işletmecilerine yardımcı olmak ve resmi kontroller sırasında yapılacak değerlendirmelerde uygulama birlikteliği sağlamak amacı ile hazırlanmıştır.
BÖLÜM 1
DAYANAK
Ülkemizde domates ve biberin ana bileşen olarak kullanıldığı gıdaların tüketimi oldukça yaygındır. Bu gıdaların başında domates ve biber salçası gelmektedir. Domates salçası, domates püresi, biber salçası ve biber püresinin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, muhafaza edilmesi, depolanması, taşınması ve pazarlanmasını sağlamak üzere özelliklerini belirlemek amacıyla 2014 yılında Türk Gıda Kodeksi Salça ve Püre Tebliği yayımlanmıştır.
Ardından Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği ile salça ve pürede koruyucu olarak sorbatların (E 200 - 202 sorbik asit-potasyum sorbat) kullanımının yasaklanmasıyla birlikte; piyasada salçaya muadil, görünüm ve ambalaj olarak salçaya benzeyen, ancak ürün etiketinde domates sosu, yemeklik sos, kahvaltılık sos vb. isimler ve görseller kullanılan ürünler görülmeye başlanmıştır.
Bu nedenle bahse konu ürün gruplarının özelliklerinin belirlenmesi, tüketiciyi yanıltabilecek durumların ortadan kaldırılması ve haksız rekabetin önlenmesi amacıyla 13/8/2020 tarihinde Türk Gıda Kodeksi Salça ve Benzeri Ürünler Tebliği yayımlanmıştır. Bu Tebliğ domates/biber salçası, domates/biber püresi ve domates /biber bazlı yemeklik ürünleri kapsamaktadır.
BÖLÜM 2
TEBLİĞ UYGULAMA ESASLARI
Türk Gıda Kodeksi Salça ve Benzeri Ürünler Tebliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde Domates/biber bazlı yemeklik ürünler: “Ana bileşeni domates ve/veya biber olan, domates salçası/püresi ve/veya biber salçası/püresi ihtiva eden, tat, kıvam ve aroma geliştirmek amacıyla bitkisel yağ, baharat ve benzeri yenilebilir bileşenler ilave edilerek veya edilmeksizin üretilen, yemeklik karışım, sos ve benzeri isimlerle piyasaya arz edilen ürünleri ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Tebliğin “Ürün Özellikleri” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi ile salça olmadığı halde tüketicilere salça izlenimi verebilecek domates bazlı yemeklik ürünlerin 20,0 briksin üzerinde, biber bazlı yemeklik ürünlerin 15,0 briksin üzerinde üretilemeyeceği ve piyasaya sürülemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Tebliğin “Ambalajlama” başlıklı 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “Domates/biber bazlı yemeklik ürünler en fazla 500 g/ml’lik ambalajlarda son tüketiciye arz edilir.” hükmü ile dolum miktarına kısıtlama getirilmiştir.
Sözkonusu Tebliğin “Etiketleme” başlıklı 15 inci maddesinin (h) bendinde yer alan “Domates/biber bazlı yemeklik ürünlerin etiketinde domates veya biber salçası izlenimi veren markalar, salça görseli, domates/biber görseli ve benzeri ifadeler ve görseller kullanılmaz. Domates/biber bazlı yemeklik ürünlerin etiketinde gıdanın adı en az 5 mm büyüklüğünde ve aynı renk, aynı punto ve aynı yazı karakterinde olur.” hükmü gereğince, domates/biber bazlı yemeklik ürünlerin tüketici tarafından salça olarak algılanmasının ve haksız rekabetin önüne geçilmesi hedeflenmiştir.
Ayrıca resmi kontroller sırasında Türk Gıda Kodeksi Salça ve Benzeri Ürünler Tebliği’nin etiketleme başlıklı 15 inci maddesine ilave olarak, Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Hakkında Kılavuz’un Bölüm 1 Genel Uygulama Esasları başlığı 4 üncü maddesinde yer alan “Gıdanın etiketlenmesi, gıdanın nitelikleri açısından yanıltıcı olmamalıdır. Buna göre gıdanın etiketinde yer alan marka, gıdanın adı, ifade, terim ve görseller, gıdanın özellikle doğası, kimliği, özellikleri, bileşimi, miktarı, dayanıklılığı, menşe ülkesi ve üretim metodu açısından başka bir ürün grubunu çağrıştırmamalıdır.” ve bu maddenin Örnek 6’sında yer alan “Gıdaların markası Yönetmelikte belirtilen “etiket” ve “etiketleme” tanımları kapsamında yer aldığından, Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan markalar gıdaların etiketlenmesinde, tanıtımında ve reklamında kullanılamaz. (Organik olmayan gıdalar için eco, biyo vb. markalar)” hükümlerinin dikkate alınması ile uygulama birlikteliği amaçlanmaktadır.
BÖLÜM 3