13 Yüksek Seçim Kurulunun 12/01/2022 Tarihli ve 13 Sayılı Kararı

a) İlçe seçim kurulu başkanınca sürecin başında o ilçede teşkilatı bulunan ve 24.06.2018 tarihinde yapılan 27. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde o ilçede en çok oy almış olan dört siyasi partiden birer asıl ve birer yedek üye adının istenmesi, bu şekilde üyeler belirlenmediği takdirde 14’üncü maddenin dördüncü fıkrası gereğince Yüksek Seçim Kurulunca ilan edilen ve o ilçede teşkilatı bulunan siyasi partiler tespit edilerek bunlar arasından ad çekilerek belirlenmesine,

b) 298 sayılı Kanun’un 47’nci maddesi hükümleri gereğince seçmen kütüğü verilebilecek olan ve seçime katılma yeterliliği bulunan siyasi partilerin aynı Kanun’un 14’üncü maddesinin dördüncü ve onbirinci fıkraları gereğince tespit edilmesine,

ilişkin çalışmaları yapmak üzere, bir komisyon kurulmasına karar verilmesi hususunu takdirlerinize arz ederim.” denilmiş olmakla, Yüksek Seçim Kurulunun 15.12.2021 tarihli ve 371 sayılı kararı ile oluşturulan Komisyon çalışmalarını tamamlamış bulunduğundan, konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 14’üncü maddesinin dördüncü fıkrasında; Yüksek Seçim Kurulu, “Tüzüklerine göre ilk genel kongresini yapmış olup, illerin en az yarısında ve en az altı ay evvel il ve ilçe teşkilatını kurmuş bulunan siyasi partilerin adlarını, ilçe seçim kurullarının yeniden kurulması için öngörülen ayların ikinci haftasında tespit ve ilan etmek” ile görevlendirilmiştir.

298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin onbirinci fıkrasında; siyasi partilerin, milletvekili, belediye başkanlığı, belediye meclisi ve il genel meclisi üyelikleri seçimlerine katılabilmeleri için illerin en az yarısında, oy verme gününden en az altı ay önce teşkilat kurmaları ve büyük kongrelerini yapmış olmaları veya Türkiye Büyük Millet Meclisinde gruplarının bulunması gerektiği vurgulanmıştır. Aynı Kanun hükmünün devamında da bir ilde teşkilatlanmanın; merkez ilçesi dâhil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurma anlamına geldiği hükme bağlanmıştır. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 20’nci maddesinin birinci fıkrasında ise, siyasi partilerin ilçe teşkilatının; ilçe kongresi, ilçe başkam, ilçe yönetim kurulu ve kurulmuş ise belde teşkilatından meydana geleceği, parti tüzüğünde ilçe disiplin kurulunun teşkilinin de öngörülebileceği ve beldelerde teşkilat kurulmasının zorunlu olmadığı düzenlemesine yer verilmiştir.

2820 sayılı Kanun’un 36’ncı maddesinin birinci fıkrasında; siyasi partilerin seçimlere katılabilmesi için illerin en az yarısında oy verme gününden en az altı ay evvel teşkilat kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olması veya Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunmasının şart olduğu, ikinci fıkrasında da; bir ilde teşkilatlanmanın, merkez ilçesi dâhil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmayı gerektireceği vurgulanmıştır.

2820 sayılı Kanun’un 20’nci maddesinde ilçe teşkilatının; ilçe kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve parti tüzüğünde öngörülmüşse disiplin kurulundan teşkili öngörülmüştür. İlçe teşkilatının varlığından bahsedilebilmesi için, ilçe kongresinin yapılarak anılan organların oluşturulması gerekmektedir.

Yukarıda açıklanan kanun hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; siyasi partilerin bir ilde teşkilatlanmasının varlığından bahsedilebilmesi için, o İlin merkez ilçe dâhil ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmaları ve ilçe kongrelerini yapmaları; seçime katılma yeterliliğini sağlayabilmeleri için de illerin en az yarısında teşkilatlanmaları ya da Türkiye Büyük Millet Meclisinde gruplarının bulunması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Bu esaslar çerçevesinde;

298 sayılı Kanun’un 15,17, 18 ve 19’uncu maddeleri hükümleri uyarınca, 2022 yılı Ocak ayının son haftasında iki yıl süre için yeniden oluşturulacak ilçe seçim kurullarının oluşumunda üye istenilecek ve 17’nci maddesi gereğince de il ve ilçe seçim kurullarında temsilci bulundurabilecek,

Yine, söz konusu Kanun’un 47’nci maddesi hükümleri gereğince seçmen kütüğü verilebilecek olan ve seçimlere katılma yeterliliğini taşıyan siyasi partileri tespit ve ilan etme görev ve yetkisi 298 ve 2820 sayılı Kanunlara göre Yüksek Seçim Kuruluna ait bulunduğundan, sözü edilen 298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin dördüncü fıkrasında öngörülen koşullara sahip siyasi partilerin ve aynı Kanun’un 47’nci maddesine göre seçmen kütüklerinin verilebileceği siyasi partilerin ayrı ayrı araştırılıp saptanması gerekmektedir.