B.07.4.DEF.0.77.10.00-KVK/2011-1-14 Sayılı Özelge

I- KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ile iktisadi kamu kuruluşları kurumlar vergisi mükellefiyeti kapsamına alınmışlardır. Aynı Kanunun 2 nci maddesinin altıncı fıkrasında da iktisadi kamu kuruluşlarının kazanç amacı gütmemelerinin, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin olmamasının, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği, mal ve hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olmasının, kar edilmemesi veya kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi niteliğini değiştirmeyeceği hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde de köyler veya köy birlikleri tarafından köylünün genel ve ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla işletilen hamam, çamaşırhane, değirmen, soğuk hava deposu ve bağlı bulundukları il sınırları içinde faaliyette bulunmaları şartıyla yolcu taşıma işletmeleri kurumlar vergisinden muaf tutulmuşlardır.

Konuya ilişkin açıklamanın yapıldığı 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin (4.11.) bölümünde de yolcu taşıma faaliyetinin il sınırlarını aşması durumunda muafiyetin söz konusu olmadığı, köyler ile bunların birliklerine ait yolcu taşıma işletmelerinin muafiyetten yaralanabilmesi için bağlı oldukları il sınırları içinde faaliyet göstermesi, taşımanın eşya ve yük dışında sadece yolcu taşımasına münhasır olması gerektiği belirtilmiştir.

Bu durumda, Muhtarlığınızca yapılan yolcu taşıma faaliyetinin il sınırları içinde gerçekleşmesi, taşımanın eşya ve yük dışında sadece yolcu taşımasına münhasır olması ve köylünün genel ve ortak ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olması halinde bu faaliyet dolayısıyla bir iktisadi işletme oluşmayacaktır. Ancak, söz konusu yolcu taşıma faaliyetinin il sınırlarını aşması veya yük ve eşya taşınması halinde köy tüzel kişiliğine bağlı olarak oluşacak iktisadi kamu müessesesi nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir.

II- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

KDV Kanununun 1/3-g maddesinde genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetlerinin KDV ye tabi olduğu belirtilmektedir.

Bu çerçevede, Muhtarlığınızca yapılan yolcu taşıma işinin il sınırları içinde gerçekleşmesi, taşımanın eşya ve yük dışında sadece yolcu taşımasına münhasır olması halinde, bu faaliyet dolayısıyla bir iktisadi işletme oluşmayacağından, söz konusu işlem KDV ye tabi olmayacaktır.

Öte yandan, yolcu taşıma işinin iktisadi işletme oluşturacak şekilde yapılması halinde, bu işlemin KDV Kanunun 1/3-g maddesine göre KDV ye tabi tutulması gerekmektedir.

III- GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 61 inci maddesinde ücretin tanımı yapılmış, 23/5 inci maddesinde ise "Köy muhtarları ile köylerin katip, korucu, imam, bekçi ve benzeri hizmetlilerine köy bütçesinden ödenen ücretler ile çiftçi mallarını koruma bekçilerinin ücretleri;" gelir vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir.

Köy tüzel kişiliği adına kayıtlı ve köy tüzel kişiliği adına yolcu taşıyan araçlarda çalışan şoförlere yapılan ödemelerin gelir vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmadığından, bu ödemelerin Gelir Vergisi Kanununun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddeleri uyarınca vergilendirilmesi gerekmektedir. Ancak, köy tüzel kişiliği adına kayıtlı olan ve köy hizmetlerinde kullanılan taşıtların şoförlerine, köy bütçesinden ödenen ücretlerin gelir vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.

IV- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN

197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 3 ve 4 üncü maddelerinde;