KKDF-1/2009-1 Sayılı Sirküler

1. Giriş

Bilindiği üzere, 12/5/1988 tarihli ve 88/12944 sayılı Kararnameye ilişkin Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında 6 Sıra Nolu Tebliğin[1] 2 nci maddesinde; "...dövize endeksli ve diğer endeksli kredilerde, borç bakiyesine ilişkin kur farkı veya endeks farkı ile dönem faizinin cari kurdan Türk Lirası karşılığı veya fark faizin (spread) toplam tutarı üzerinden" kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi hesaplanması gerektiği belirtilmiştir.

Ayrıca, 10/8/2004 tarihli ve 2004/7735 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı[2] ile bankalar ve finansman şirketlerince kullandırılan tüketici kredilerinde (gerçek kişilere ticari amaçla kullanılmamak kaydıyla kullandırılan krediler) kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi oranı %15 olarak tespit edilmiştir.

Diğer taraftan, 20/6/2001 tarihli ve 4684 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun[3] geçici 3 üncü maddesinin (a) bendinin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan 2008/14420 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 30/12/2008 tarih ve 27096 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış ve yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu Kararda, kaynak kullanımını destekleme fonu uygulamasında, dövize endeksli kredilerde fon kesintilerinin hangi tutar üzerinden hesaplanacağı ile ilgili hükümlere yer verilmiştir.

Bu sirkülerin konusunu, dövize endeksli kredilerde fon kesintilerinin nasıl hesaplanacağına ilişkin açıklamalar oluşturmaktadır.

2. Dövize Endeksli Taksitli Tüketici Kredilerinde Vade Tarihinde Ödeme Yapılması Durumunda Fon Kesintisinin Hesaplanması

2.1. Taksit Tutarı İçindeki Anaparanın Esas Alınması

2008/14420 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesinin ilk fıkrasında "Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu uygulamasında, dövize endeksli ve diğer endeksli kredilerde fon kesintileri, taksit tutarı içindeki anaparanın kur farkı veya endeks farkı ile dönem faizinin cari kurdan Yeni Türk Lirası karşılığı veya fark faizin (spread) toplam tutarı üzerinden hesaplanır." hükmüne yer verilmiştir.

Bu hüküm uyarınca, dövize endeksli kredilerde kur farkı üzerinden fon kesintisi hesaplamasında, taksit tutarı içindeki anaparanın esas alınması gerekmektedir.

2.2. Taksit Ödeme Tarihindeki Cari Kur ile Kredinin Kullandırıldığı Tarihteki Kur Arasındaki Farkın Esas Alınması

2008/14420 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 1'inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince, dövize endeksli taksitli kredilerde taksit tutarı içindeki anapara kur farkının hesaplanmasında, taksit ödeme tarihindeki cari kur ile kredinin kullandırıldığı tarihteki kur arasındaki farkın esas alınması gerekmektedir. Bu fıkrada sözü edilen taksit ödeme tarihi ilgili taksitin kredi kullanıcısı olan tüketici tarafından ödenmesi gereken tarihi (vade tarihini) ifade etmektedir.

Öte yandan, olumlu bir kur farkının oluşmaması halinde, taksit tutarı içindeki anaparaya ilişkin fon yükümlülüğü doğmayacak ve fon kesintisi sadece faiz tutarı üzerinden hesaplanacaktır. Örneğin, kredinin kullanıldığı tarihteki kurun 1.60 TL, ilk taksit ödeme tarihindeki kurun 1.50 TL olması halinde, taksit bedeli içindeki anapara üzerinden fon hesaplanacak bir kur farkı tutarı oluşmayacak ve bu taksit döneminde sadece dönem faizinin cari kurdan Türk Lirası (TL) karşılığı üzerinden fon kesintisi hesaplanacaktır. Bir sonraki taksit döneminde kurun 1.70 TL olması halinde, hem taksit bedeli içindeki anaparaya ilişkin kur farkı üzerinden hem de dönem faizinin cari kurdan TL karşılığı üzerinden fon kesintisi hesaplanması gerekecektir.

Buna göre, anapara ve faiz ödemelerinin, kredi sözleşmesine uygun şekilde taksit ödeme tarihlerinde (vade tarihlerinde) yapılması durumunda; taksit tutarı içindeki anaparanın kur farkı ile dönem faizinin cari kurdan TL karşılığının toplam tutarı üzerinden, taksit ödeme tarihleri itibariyle fon kesintisi hesaplanacaktır.

Aşağıdaki örnekte, kur farkı üzerinden kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisinin 2008/14420 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile getirilen hükümler doğrultusunda nasıl hesaplanması gerektiği gösterilmektedir.

Örnek: Bir banka tarafından müşterisine 50.000 ABD Doları karşılığı dövize endeksli taksitli tüketici kredisi kullandırıldığını ve her taksit tutarının 1.000 ABD Doları karşılığı TL olduğunu kabul edelim. Her bir taksit tutarının içinde 100 ABD Doları faiz, 5 ABD Doları Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) ve dönem faizi üzerinden 15 ABD Doları KKDF'nin yer aldığını varsaydığımızda, aşağıda verilen döviz kurları da dikkate alınarak ilk üç taksit için 2008/14420 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılan düzenleme gereğince kur farkı üzerinden fon kesintisinin şöyle hesaplanması gerekmektedir. (KKDF oranı % 15 olarak dikkate alınmıştır.)