Bilindiği üzere 5027 sayılı 2004 Mali Yılı Bütçe Kanununun 8 inci maddesinde, bütçe kanunlarına ekli (A) işaretli cetvellerdeki ödeneklerin Maliye Bakanlığınca belirlenecek ilkeler ve serbest bırakma oranları dahilinde kullanılacağı hükmü yer almakta, aynı Kanunun 17 nci maddesi, 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanununun 56 ncı maddesi ve muhtelif kanunlarda Maliye Bakanına bütçe işlemlerine dair yetkiler verilmektedir.
Öle yandan, Bakanlığımız Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü bünyesinde devam etmekte olan BYES (Bütçe Yönetim ve Enformasyon Sistemi) Projesinin tamamlanmış olan bütçe hazırlama modülüne ilave olarak bütçe uygulama modülü çalışmaları da sonuçlanmış olup, bütçe işlemlerinin talep aşamasından onay aşamasına kadar olan kısmının elektronik ortamda takibi mümkün hale gelmiştir.
Bu gelişmeler neticesinde, bütçe uygulama sürecinde esneklik, sadelik ve kolaylık sağlayarak harcamacı kuruluşların hizmet sunumlarında daha etkin olabilmelerine imkan tanımak amacıyla Bakanlığımıza verilmiş olan söz konusu yetkilerin kullanımında aşağıdaki düzenlemeler yapılmış olup, bütçe işlemleri ile ilgili hususlarda bu düzenlemelere uyulması gerekmektedir.
I- TANIMLAR
İcmal harcama programı: Bütçe Kanunlarına ekli (A) işaretli cetvelde yer alan ödeneklerin 2004 Yılı (3) Sıra No’lu Bütçe Uygulama Talimatı çerçevesinde hazırlanarak, ekonomik kodlamanın ikinci düzeyi itibariyle ve aylık dönemler halinde (aynı Talimatın Ek: 2 tablosu) kullanımına ilişkin dağılımını gösteren programı,
Ayrıntılı harcama programı: İcmal harcama programlarına uyulmak suretiyle kuruluşlarca hazırlanarak 2004 Yılı (3) Sıra No’lu Bütçe Uygulama Talimatı çerçevesinde maliye başkanlıklarınca veya bütçe dairesi başkanlıklarınca vize edilen ve tertiplerin aylık dönemler itibariyle (aynı Talimatın Ek: 3 tablosu) kullanımına ilişkin dağılımını gösteren programı,
Bloke ödenek: İcmal harcama programına bağlanmış olan ikinci düzey ekonomik kodlardaki ödenekler ile ayrıntılı harcama programına bağlanmış olan tertiplerdeki ödeneklerin kullanımına izin verilmeyen kısımlarını,
Revize işlemi: Bloke ödeneklerin kullanımına izin veren veya ayrıntılı harcama programına bağlanmış ödeneklerin, yıl içindeki gelişmeler neticesinde programdan daha erken bir dönemde veya daha sonraki bir dönemde kullanımına imkan veren veya kullanılmamasını sağlayan işlemi,
Harcama programına bağlanmayan ödenek: Ayrıntılı harcama programında tamamı bloke tutulan ödenekleri,
Serbest bırakma işlemi: Ayrıntılı harcama programına bağlanmayan ödeneklerin, ihtiyaca uygun olarak kullanılabilir duruma getirilmesi işlemini,
Aktarma: Belli bir tertibe tahsis edilmiş olan ödeneklerin; 1050 sayılı Kanun, yılı bütçe kanunları ve diğer kanunların hükümlerine göre, bir tertipten düşülüp başka bir tertibe eklenmesi işlemini,
Ödenek eklemesi: İlgili kanunları gereğince, bütçede mevcut veya yeni açılan bir tertibe belli bir gelir karşılığı olmaksızın ödenek ilave edilmesini,
Gelirli ödenek kaydı: İlgili kanunları gereğince belli iş ve hizmetlerde kullanılmak üzere “özel gelir” kaydedilmiş olan gelirlerin bütçe ile ilişkisinin kurulması ve kullanımına imkan sağlanması amacıyla, “(6) özel ödenekler” finansman kodunda mevcut veya yem açılan bir tertibe ödenek kaydı işlemini,
Ödenek devri: Akreditif veya taahhüt artığı nedeniyle oluşan veya harcanmayan kısmının ertesi yıla devredeceği ilgili kanunlarla hüküm altına alınmış olan her türlü ödeneğin, bütçe ile ilişkisinin kurulması ve kullanımına imkan sağlanması amacıyla mevcut veya yeni açılan bir tertibe eklenmesi işlemini,
ifade etmektedir.
II- İLKE VE ESASLAR
Bu talimatla, bütçe kanunları ile tefrik edilmiş ödeneklerin; bir yandan tutarlı, dengeli ve etkili bir bütçe politikası dahilinde belirlenen makro ekonomik hedefler çerçevesinde istikrarı temin etmek ve mali kontrol sağlamak üzere kullanımına izin verilirken, diğer yandan kuruluşların performansları ile hizmet etkinliklerini artırmaya yönelik olarak, bütçe işlemlerinin yerinde yapılmasını sağlamak amaçlanmıştır Bu amacı gerçekleştirmek üzere,
1- Kuruluşlar hizmetlerini 2004 yılı nakit planlamasının bir neticesi olan ayrıntılı harcama programları dahilinde gerçekleştireceklerdir.
2- Öngörüldüğü dönemden daha önce kullanılması gereği doğan ödenekler için yapılacak revize taleplerinin icmal harcama programında değişiklik oluşturmayacak şekilde teklif edilmesi esastır.
3- Aktarma talebinde bulunulurken kuruluşların; ilerde ihtiyaç duyulabilecek başka aktarmalar da göz önünde bulundurularak, 1050 sayılı Kanunun 57 nci maddesini ve diğer kanunlardaki benzeri hükümleri dikkate almaları gerekmektedir.
4- Her türlü ödenek eksikliği öncelikle kurunum tasarruf imkanı mümkün olan tertiplerinden aktarma yapılmak suretiyle karşılanacaktır.