488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1318 sayılı Kanunla değişik 18. maddesi, lüzum görülen hallerde damga vergisini makbuz karşılığında ödetme konusunda Bakanlığımıza yetki tanımıştır.
Damga vergisinin kâğıtlara pul yapıştırılarak ödenmesinin yarattığı sakıncaları gidermek amacıyla makbuz karşılığında ödeme usulünün genişletilerek yeniden düzenlenmesi gerekli görülmektedir. Şöyle ki;
I _ ANONİM ŞİRKETLER TARAFINDAN DÜZENLENEN KAĞITLAR:
Söz konusu şirketler tarafından düzenlenen ve aşağıda nitelikleri belirtilen kağıtların damga vergileri, uygulamaya 1 Temmuz 1977 tarihinden itibaren başlanmak üzere makbuz mukabilinde vergi dairesine ödenecektir.
A _ Makbuz Karşılğı Yapılacak Ödemeler:
1. Anonim şirketlerin merkez ve şubelerinde düzenlenen ve nispi vergiye tabi 20.000 liradan (20.000 dahil) fazla meblağı (Vergi matrahını) ihtiva eden veya vergisi 100 liradan (100 dahil) fazla tutan kağıtlara ait damga vergileri, 488 sayılı Kanunun 1318 sayılı Kanunla değişik 18 ve 22/c maddeleri uyarınca "Damga vergisine Ait Bildirim" başlıklı beyanname ile ertesi ayın yedinci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine yatırılacaktır.
a) Bu genel tebliğ anonim şirketlerin tek taraflı veya müsaade kapsamı dışında kalan kişilerle birlikte imzaladıkları kağıtları kapsamaktadır. Anonim şirketlerin de imzasını taşıyan fakat kanunen veya özel mukavelelerle damga vergisi kısmen veya tamamen diğer şahıslara yansıtılan kağıtların vergisi de bu tebliğ gereğince anonim şirketlerce ödenecektir. Yalnızca diğer kişiler tarafından imzalanan ve anonim şirketlere ibraz edilen kağıtların vergisi ise bu tebliğle ilgilendirilmeksizin o kişilerin tabi olduğu usule göre ödenecektir.
Örneğin, tebliğ kapsamına girmeyen bir (özel veya tüzel) kişi ile bir banka arasında müştereken bir belge (sözleşme, kredi mukavelesi v.s.)düzenlenmekte ise, damga vergisinin tamamı banka tarafından ve iş bu tebliğde belirtilen esaslara göre ödenecektir. Ancak sadece kişilerin imzasını taşıyan ve bankalara ibraz edilen, (taahhütname, beyanname v.s.) tek yönlü kağıtların vergilerinin ödenmesinde imza sahiplerinin tabi oldukları usule riayet edilecektir.
b) Bir kâğıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde, yukarıda belirtilen matrah ve vergi hadlerinin tayininde bu akit ve işlemlerin ihtiva ettiği meblağlar toplamı nazara alınacaktır.
2. Anonim şirketler tarafından damga vergisi makbuz karşılğında ödencek kağıtların üzerine "Damga vergisi şirketimiz tarafından makbuz karşılığında ödenecektir." şerhi konulacaktır. Bu şerhler belirli ve yeknesak şeklinde, meselâ basılı damga şeklinde verilecek ve şirketin yetkililerince de imzalanaaktır. Resmi dairelerin kendilerine anonim şirketler tarafından ibraz edilen kağıtları bu yönden ve işlem esnasında kontrol etmeleri gerekir.
3. 488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 18 ve 22/a maddeleriyle anonim şirketlere; sadece kuruluş mukaveleleri, sermaye artımı ve süre uzatımı kararlarına ait damga vergilerini bu kâğıtların düzenlenmesi anında pul yapıştırılması şekliyle veya tescil ve ilân tarihinden itibaren 3 ay içinde makbuz mukabilinde ödeme konusunda tercih hakkı tanınmıştır. Anonim şirketler, bu kağıtlara ait damga vergisini makbuz mukabili ödeme yolunu seçtikleri takdirde bu kağıtlara ait damga vergisi tescil ve ilân tarihinden itibaren 3 ay içinde vergi dairesine ödenecektir.
4. Makbuz karşılığı ödenecek damga vergisi yoksa ertesi ayın 7. günü akşamına kadar damga vergisi beyannamesinin verilmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak, keyfiyet bir yazı ile vergi dairesine bildirilecektir.
B _ İstihkaktan Kesinti Şekliyle Yapılacak Ödemeler:
Yaptıkları ödemelerden kestikleri gelir vergisini sorumlu sıfatıyla aylık veya 3 aylık muhtasar beyaname ile vergi dairesine bildirilerek ödemek mecburiyetinde olan anonim şirketler, bu ödemeler sebebiyle düzenlenen kağıtlara ait damga vergilerini, 10 ve 11 numaralı Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile uygulama esasları belirtilen açıklamalara uymak suretiyle vergi dairesine ödemeye devam edeceklerdir.
II _ DAMGA VERGİSİNİ MAKBUZ KARŞILIĞI ÖDEMEKTE OLAN KURULUŞLAR:
11.5.1971 gün ve 2101118-99-33/29638 sayılı tamim, buna ek tamimler, 8 seri Numaralı Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin 9. fıkrasında belirtilenler ile Bakanlığımızdan müsaade almak suretiyle damga vergisini mukbuz mukabili ödemekte olan diğer kuruluşlar; 50.000 liradan fazla matrah ihtiva eden ve nispi vergiye tabi bulunan kâğıtlara ait damga vergilerini makbuz mukabili ödemekteydiler.
1.7.1977 tarihinden itibaren söz konusu kâğıtlardaki 50.000 liralık had 20.000 liraya indirilmiştir. Bu tarihten sonra düzenlenen 20.000 liradan (20.000 dhil) fazla vergi matrahını ihtiva eden veya 100 liradan (100 dahil) fazla vergiye tabi kâğıtların damga vergileri de makbuz karşılığı ödenecektir.