488 sayılı Damga Vergisi Kanununun uygulanması sırasında, muhtelif yerlerden Bakanlığımıza vâkı müracaatlar sebebiyle veresiye ve peşin satışlarda düzenlenen faturalarla proforma faturaların tabi oldukları damga vergisi ile anonim, kooperatif, eshamlı komandit ve limited şirket mukavelenamelerinin damga vergilerinin ne suretle ödeneceği hususunda tereddüt edildiği müşahade edilmiş ve bu konular hakkında gerekli açıklamalar yapılmıştır.
1- Damga Vergisi Kanununa göre veresiye ve peşin satışlar sırasında düzenlenen faturalar arasında vergi miktarı bakımından herhangi bir fark yoktur. Faturaların veresiye veya peşin satışlar için düzenlendiklerine bakılmaksızın:
100 liraya kadar olanların (100 dâhil) 25 kuruş,
1000 liraya kadar olanların (1000 dâhil) 50 kuruş,
1000 liradan yukarı olanların ise 100 kuruş,
maktu damga vergisine tabi tutulması icap eder.
Ancak, ticari işlemlerde, müstakil makbuz yerine genel olarak faturalar üzerine «bedeli alınmıştır» şerhi yazılarak imzalanmaktadır. Bu Şerhler Kanunun 2 nci maddesi delâletiyle (1) sayılı tablonun TV makbuzlar ve diğer kâğıtlar bölümünün (1/a), (1/b) ve (1/c) işaretli fıkraları gereğince makbuz mahiyetini aldıkları cihetle 25, 50, 100 kuruş maktu vergiye tabidirler. Faturaların bedeli düzenlendiği anda alınmış ve bedelin alındığı şerh olunmuş ise, bu takdirde faturalar, birbirine bağlı ve bir asıldan doğma birden fazla akit ve işlemi havi bir kâğıt olacağından hem fatura ve hemde makbuz için ayrı ayrı vergiye tabi olmayıp kanunun 6 ncı maddesinin 2 nci fıkrası hükmüne göre en yüksek vergi alınmasını gerektiren işlem üzerinden bir defa vergiye tabi tutulması icap etmektedir. Fatura ve makbuzun vergileri ise aynı miktarda olduğundan, bunlardan sadece makbuz veya fatura pulu ile iktifa edilecektir.
Veresiye satışlarda düzenlenen faturaların bedellerinin sonradan ödenmesinde bu faturalar üzerine yazılan makbuz şerhleri için fatura pulundan ayrı olarak aynı miktarda pul yapıştırılacaktır.
Proforma faturalara gelince :
Bu faturalar münderecatı itibariyle teklifname mahiyetinde olduklarından 50 kuruşluk maktu damga vergisine tabidirler. Buna mukabil herhangi bir satış işleminde sadece proforma fatura ile iktifa ediliyor ve ayrıca esas fatura tanzim edilmiyorsa proforma faturaların da esas faturalar gibi vergiye tabi tutulması gerekmektedir.
2- Damga Vergisi Kanununda sayılan istisnalar haricinde genel olarak kâğıtlara pul yapıştırılması şekliyle ödenir. Kanunun 18 inci maddesi; anonim, kooperatif, eshamlı komandit ve limited şirketlerin mukavelelerine ait damga vergilerinin makbuz verilmesi şekliyle de ödenebileceğini hüküm altına almakla mükelleflere bu iki ödeme şeklinden birisini tercih yetkisini vermiş bulunmaktadır.
Buna göre, mezkûr şirket mukavelenamelerinin damga vergileri ya mukavelenamelerin düzenlendikleri anda pul yapıştırılmak suretiyle istifa olunacak veya bu şirketlerin tescil ve ilânı tarihinden itibaren 3 ay içerisinde bağlı bulundukları vergi dairesine makbuz verilmesi şekliyle ödenebilecektir.
Bahse konu mukavelenamelerin T. Ticaret Kanunu gereğince noterlerce tasdik edilmesi gerekli bulunduğundan, tasdik için notere ibrazlarında, bunlara ait damga vergisinin makbuz verilmesi şekliyle ödenmesi usulü tercih olunduğu ahvalde, noterler 27 nci maddedeki sorumluluktan bahisle mukavelelerin pulsuz olduğunu ileri sürerek tasdikten imtina edemiyeceklerdir.
Ancak, verginin süresinde ödenmesini sağlamak için bir ay zarfında noterler tarafından, kendilerine tasdik için getirilen ve vergisi makbuz karşılığında ödenmek istenen mukavelenamelerle kurulacak şirketlerin, ünvanlarının, işyeri merkezi ve sermayelerinin bir cetvel halinde ertesi ayın sonuna kadar bulundukları illerde birden fazla vergi dairesi varsa, en büyük mal memurluğuna, bir vergi dairesi varsa vergi dairesi müdürlüğüne, yoksa malmüdürlüğüne Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince bildirilmesi uygun görülmüştür.
Bu şirketlerin sermaye artışları ile süre uzatmalarında da aynı esaslara uyulması icap eder.
EN
TR
