28/2/1963 tarihinde yürürlüğe giren 210 sayılı Değerli Kâğıtlar Kanununun 1 inci maddesinde, bu kanuna bağlı tabloda gösterilen kâğıtların ve cüzdanların değerli kâğıt sayılacakları belirtilmiştir. Aynı kanunun 2 nci maddesine göre de, değerli kâğıtların ilgili bulundukları işlemlerde kullanılması zorunlu bulunmaktadır.
Diğer taraftan, Finansman Kanununun 113 üncü maddesi ile 210 sayılı Kanuna ekli tabloda gösterilen bir kısım değerli kâğıtların bedelleri artırılmış ve ayrıca tabloya yeni kâğıtlar ithal edilerek değerli kâğıtlar teriminin şümulü genişletilmiştir.
Değişiklikten sonra kanun ekli değerli kâğıtlar tablosu aşağıdaki şekli almıştır :
| DEĞERLİ KÂĞITLAR TABLOSU |
|
Değerli Kâğıdın Cinsi |
Bedeli |
| 1. |
Noter kâğıtları |
(1 TL.) |
|
a) Noter kâğıdı |
(1 TL.) |
|
b) Beyanname |
(1 TL.) |
|
c) Protesto, vekâletname, re’sen senet |
(2 TL.) |
| 2. |
Kira ile sözleşme kâğıtları |
(2 TL.) |
| 3. |
Pasaportlar |
|
|
a) Birinci sınıf kaplı olanlar |
(100 TL.) |
|
b) İkinci sınıf kaplı olanlar |
( 75 TL.) |
|
c) Diplomatik, özel ve hizmet damgalı pasaportlar |
( 50 TL.) |
|
d) İş ve İşçi Bulma Kurumu vasıtasıyla yurt dışına çalışmak üzere giden işçiler ile bunların eş ve çocuklarına verilecek pasaportlar |
( 30 TL.) |
| 4. |
İkamet tezkereleri |
( 50 TL.) |
| 5. |
Evlenme cüzdanları |
|
|
a) Birinci sınıf kaplı olanlar |
( 75 TL.) |
|
b) İkinci sınıf kaplı olanlar |
( 10 TL.) |
|
c) Üçüncü sınıf kaplı olanlar |
( 2,50 TL.) |
| 6. |
Nüfus cüzdanları |
|
|
a) Birinci sınıf kaplı olanlar |
( 10 TL.) |
|
b) İkinci sınıf kaplı olanlar |
( 1 TL.) |
| 7. |
İşletme Vergisi perakende satış vesikaları (50 adet) |
( 2,50 TL.) |
| 8. |
Bono kâğıtları (Emre muharrer senetler) (10 adet) |
( 5 TL.) |
Tabloda, 3 üncü fıkranın (c) bendinde ayrı bir pozisyonda gösterilen diplomatik, özel ve hizmet damgalı pasaportların bedelinde bir artırma yapılmamıştır. Bunlar eskiden olduğu gibi 50,- TL. bedelle satılacaktır.
Keza aynı fıkranın (d) bendinde, yurt dışına İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığıyla çalışmak maksadiyle gidecek işçiler ile eş ve çocuklarına verilecek pasaportlar için de ayrı ve düşük bir bedel tespit edilmiş bulunmaktadır.
7 ve 8 No.lu fıkralarla tabloya yeni kâğıtlar ilâve edilmiştir.
7. Fıkrada yazılı (İşletme vergisi perakende satış vesikası) Finansman Kanununun 11 inci maddesinin II. fıkrasında bahsedilen ve işletme vergisinin müşteriden tahsilinde kullanılan belgedir.
İşletme vergisinin vergi hukukumuza Finansman Kanunu ile girmesi dolayısiyle bahse konu işletme vergisi perakende satış vesikaları ihdas olunmuş, kullanılması ve basılması Değerli Kâğıtlar Kanununa tabi tutulmuştur.
8. fıkrada yazılı Bonolar (Emre muharrer senetler) bilindiği üzere, T. Ticaret Kanununun 688 inci maddesinde tanımlanmış olup kambiyo senetlerindendir. Ticarî münasebetlerde T. Ticaret Kanununun tespit ettiği muhtevaya göre, fakat şekil şartına tabi olmaksızın serbestçe düzenlenen mezkûr bonolar (Emre yazılı senetler) bundan böyle, 210 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca Bakanlığımızca, bazı sütunları boş bırakılmak suretiyle ve bonolarda (Emre yazılı senetlerde) yer alması gereken ibareleri ihtiva edecek şekilde hazırlanıp bastırılacak ve 3468 sayılı Kanun gereğince, pul ve kıymetli kâğıt bayileri, noterler, bey ve mezun memurlar vasıtasiyle sattırılacaktır.
Bono kâğıtları 10 ar adetlik ciltler halinde ve bedeli de 5 TL. olmak üzere bastırılacaktır.
Ancak, kanun yürürlüğe girdiği tarihte mezkûr bonolar, değerli kâğıt olacağından, bu tarih ile bonoların Bakanlıkça değerli kâğıt olarak bastırılacağı tarihe kadar geçecek zaman içinde düzenlenecek bütün bonoların, 210 sayılı Kanunun 5 inci maddesi gereğince değerlendirilmesi icabeder.
Değerli kâğıtlar tablosunda yazılı kâğıtların, ilgili bulundukları işlemlerde ve kira sözleşmelerinin noterlerde yapılmaları halinde kullanılmaları mecburi bulunmaktadır. Bunların yerine adi kâğıt kullanılması halinde bu kâğıtların, 210 sayılı Kanunun 5 inci maddesi mucibince, değerli kâğıdın bedeli tutarında damga pulu yapıştırılmak suretiyle değerlendirilmesi lâzım gelir.
Bu hükme muhalefet eden noterler adına değerlendirilmesi gereken kâğıt bedelinin 5 katı tutarında ceza kesilecektir.
Diğer taraftan Değerli Kâğıtlar Kanunu usul hukuku yönünden bir vergi kanunu mahiyetinde değildir. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 1. maddesinde Değerli Kâğıtlar Kanununun derpiş edilmemiş olması sebebiyle, bu kanunun uygulanmasına müteallik usul işlemleri, Vergi Usul Kanununun kapsamı dışında kalmaktadır, Ezcümle, 210 sayılı Kanunun uygulanmasından doğan ihtilâflarda Vergi Usul Kanunundaki itiraz ve temyiz hükümlerinin tatbiki mümkün değildir.
EN
TR
