31/12/1960 gün ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunununda Değişiklik Yapılması ile 1598 sayılı Mali Denge Vergisi Kanununun Yürürlükten Kaldırılması Hakkında 31/12/1982 gün ve 2772 Sayılı Kanun 31/12/1982 gün ve 17915 (2. Mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. 1/1/1983 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunan bu Kanunla yapılan değişiklikler, götürü usulde vergilendirmeye ve hayat standardı esasına ilişkin hükümler hariç olmak üzere aşağıda açıklanmıştır.
1. Serbest Meslek Kazançlarında İstisna :
Gelir Vergisi Kanununun 18 nci maddesinde yer alan 200.000. ve 400.000. liralık istisna miktarları 2772 sayılı Kanunun 1 nci maddesiyle 300.000. ve 600.000. liraya yükseltilmiştir. Yeniden tesbit edilen bu miktarlar anılan Kanunun geçici 1 nci maddesi uyarınca 1/1/1983 tarihinden itibaren elde edilen hasılata uygulanacaktır. 1982 takvim yılında elde edilen hasılata ise anılan maddede değişiklik yapılmadan önce yer alan istisna miktarları uygulanacaktır.
Diğer taraftan, istisnanın uygulanmasında 135 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar gözönünde bulundurulacaktır.
2. Gayrimenkul Sermaye İratlarında İstisna :
Gelir Vergisi Kanununun 21 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan 40.000. liralık istisna 2772 sayılı Kanunun 2 nci maddesi 120.000. liraya yükseltilmiştir. Ancak, artırılan istisna miktarı geçici birinci madde uyarınca, mesken olarak kiraya verilen gayrimenkullerden 1/1/1983 tarihinden itibaren elde edilen hasılata uygulanacaktır. Bu sebeple, 1982 yılında elde edilmeş bulunan hasılata 40.000. liralık istisna uygulanması gerekmektedir.
3. Fiili Yemek ve Yatmak Giderleri :
2772 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi ile değişik Gelir Vergisi Kanununun 24 üncü maddesinin 2 numaralı bendine göre, Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından hizmet erbabına ödenen fiili yemek ve yatmak giderleri 1/1/1983 tarihinden itibaren Devlet Memurlarına ödenen gündeliklerle mukayesede dikkate alınmayacaktır. Ancak, yemek ve yatmak giderlerinin tevsik edilmemesi halinde, bu giderlere karşılık olarak verilen gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen miktarı veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşan kısmının ücret olarak vergiye tabi tutulması gerekir.
Diğer taraftan, anılan personele fiili yemek ve yatmak giderleri dışında gündelikde ödendiği takdirde bu gündeliklerin tamamının ücret olarak vergiye tabi tutulması gerekecektir.
4. Çalışan Eşlere Uygulanan Özel İndirim :
2772 sayılı Kanunun 4 ncü maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 31 nci maddesinin birinci fıkrasının 2 numaralı bendinin parantez içi hükmü kaldırıldığından, karı ve kocanın ücretli olarak çalışması halinde, genel indirimden istifade etmeyen eşin gerçek ücretine de 1/1/1983 tarihinden itibaren anılan bentde belirlenen özel indirim miktarları uygulanacaktır.
Öte yandan, 135 Seri No.'lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde de açıklandığı üzere, ücretli olarak çalışan kadının ücretlerine özel indirimin uygulanabilmesi için, aile durumu sual varakası veya vergi karnesi ibraz etmesi gerekli bulunmaktadır.
5. Belediyelere Ödenen Vergilerin Gider Yazılması :
2772 sayılı Kanunun 5 ve 6 ncı maddeleri ile değişik Gelir Vergisi Kanununun 40 ncı maddesinin 6 numaralı ve 68 nci maddesinin 2 numaralı bentleri uyarınca, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre tahakkuk eden işletmeyle ilgili belediye vergileri ticari kazancın tesbitinde, anılan Kanuna göre ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri de mesleki kazancın tesbitinde gider olarak indirilecektir.
6. Menkul Kıymet Satışından Doğan Kazançlar :
2772 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle değişik Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının 2 numaralı bendi uyarınca, her ne şekilde olursa olsun menkul kıymetlerin iktisap tarihinden itibaren bir yıl içinde veya iktisaptan evvel elden çıkarılmasından sağlanan kazançların 100.000, liranın vergiden istisna edilmesi, 100.000, lirayı aşan kısmın ise değer artışı kazancı olarak vergiye tabi tutulması gerekmektedir. Menkul kıymetlerin iktisap tarihinden itibaren bir yıl geçtikten sonra elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar ise vergilendirilmeyecektir.
Öte yandan, 1982 takvim yılında menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar 1983 yılı Mart ayında beyan edilecek ve bu kazançların vergilendirilmesinde Gelir Vergisi Kanununun 2772 sayılı Kanunla değişmeden önceki mükerrer 80 inci maddesi ve mükerrer 81 inci maddesinin ilgili hükümleri ile 128 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin konuya ilişkin açıklamaları gereğince işlem yapılacaktır.
7. Toplama Yapılmayacak Haller :
2772 sayılı Kanunun 8 nci maddesiyle değiştirilen Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesinin (a) fıkrasına göre, tam mükellefiyete tabi gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde ettikleri gelir;
EN
TR
